واپاشی هسته‌ای: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Amirali a (بحث | مشارکت‌ها)
برچسب تمیزکاری، برچسب منبع، عدد انگلیسی
خط ۱:
{{منبع تصویر نامعلوم۲|۲۳ دسامبر ۲۰۱۷|{{جلالی|۲۳|دسامبر|۲۰۱۷|پیوند=نه}}}}
 
{{تمیزکاری}}
{{تمیزکاری}}
{{فیزیک هسته‌ای}}
'''واپاشی هسته‌ای''' (فروپاشی هسته‌ای) به مجموعه فرایندهای مختلفی گفته می‌شود که در [[هسته اتم|هستهٔ]] اتم‌های ناپایدار [[پرتوزا]] رخ می‌دهد و منجر به تولید [[ذرات زیراتمی]] می‌شود. به این ذرات زیراتمی که از واپاشی تدریجی اتم‌های ناپایدار حاصل می‌شوند، پرتوهای [[رادیواکتیو]] می‌گویند. در اثر واپاشی هسته‌ای پس از یک زمان تصادفی، هسته‌های بزرگ به هسته‌های کوچک‌تر و معمولاً پایدارتر تجزیه می‌شوند و ماده اولیه به تدریج از بین می‌رود. البته [[جِرم (فیزیک)|جرم]] مواد جدید تنها به میزان اندکی کمتر از ماده اولیه خواهد بود و انرژی آزاد می‌شود. این فرایند یک [[پیشامد]] است، یعنی نمی‌توان زمان دقیق واپاشی یک اتم مشخص را پیش‌بینی کرد، البته [[نیمه‌عمر]] آن قابل تعیین است.
سطر ۲۰ ⟵ ۲۴:
== پایداری و ناپایداری ایزوتوپ‌ها ==
 
اگر ۱۳13 پروتون را با ۱۴14 نوترون ترکیب کنیم هسته‌ای خواهیم داشت که اگر ۱۳13 الکترون در اطراف آن گردش کنند یک اتم [[آلومینیوم]] را می‌سازند. حال اگر میلیاردها از این اتم‌ها را در کنار هم قرار دهیم فلز آلومینیوم (<math> AL_ {27} </math>) را داریم که با آن انواع وسایل نظیر قوطی نوشابه و در و پنجره و غیره... را می‌توان ساخت.
[[پرونده:Isotopes and half-life 1.PNG|بندانگشتی|240px]]
اگر همین آلومینیوم را در شیشه‌ای قرار دهیم و چند میلیون سال دیگر به سراغ آن بیاییم این آلومینیوم هیچ تغییری نخواهد داشت. یعنی آلومینیوم عنصری پایدار است. تا حدود یک قرن پیش تصور بر این بود که تمام عناصر پایدار هستند.
 
بسیاری از اتم‌ها در اشکال متفاوتی دیده می‌شوند. برای مثال مس دو شکل پایدار دارد: مس ۶۳63 ومس ۶۵65. به این دو نوع [[ایزوتوپ]] گفته می‌شود. هر دوی آنها ۲۹29 پروتون (عدد اتمی آنها یکسان است.) دارند اما چون در جرم اتمی ۲2 واحد فرق دارند به سادگی می‌توان فهمید که تعداد نوترون‌های اولی ۳۴34 ودیگری ۳۶36 است. هر دوی آنها پایدار هستند. در حدود یک قرن پیش دانشمندان متوجه شدند که بعضی عناصر ایزوتوپ‌هایی دارند که رادیواکتیو (پرتوزا) هستند. مثلاً هیدروژن را در نظر بگیرید، درباره این عنصر سه ایزوتوپ شناخته شده‌است:
 
# هیدروژن معمولی (<math>H_1</math>) در هسته اتم خود یک پروتون دارد وبدون هیچ نوترونی. البته واضح است چون نیازی نیست تا خاصیت چسبانندگی خود را نشان دهد چرا که پروتون دیگری وجود ندارد.
# هیدروژن دوتریم(D)که یک پروتون ویک نوترون دارد و در طبیعت بسیار نادر است. اگرچه عمل آن بسیار شبیه هیدروژن نوع اول است برای مثال می‌توان از آن آب ساخت اما میزان بالای آن سمی است. هر دو ایزوتوپ یاد شده پایدار هستند اما ایزوتوپ دیگری از هیدروژن وجود دارد که ناپایدار است!
# ایزوتوپ سوم هیدروژن (تریتیوم)(T)که شامل دو نوترون و یک پروتون است. همان طور که قبلا گفته شد این نوع هیدروژن ناپایدار است. یعنی اگر بازهم ظرفی برداریم واین بار درون آن را با این نوع از هیدروژن پر کنیم و یک میلیون سال دیگر به سراغ آن بیاییم متوجه می‌شویم که دیگر هیدروژنی نداریم و همه آن به هلیم ۳3 تبدیل شده‌است (۲2 [[پروتون]] و یک نوترون).
 
می‌توان گفت که هر چه هسته اتم سنگین‌تر شود تعداد ایزوتوپ‌ها بیشتر می‌شود و هر چه تعداد ایزوتوپ‌ها بیشتر شود امکان بوجود آمدن هسته‌های ناپایدار نیز بیشتر خواهد شد و در نتیجه احتمال وجود نوع رادیواکتیو نیز بیشتر می‌شود.
سطر ۶۶ ⟵ ۷۰:
== منابع ==
{{پانویس}}
* غیاثی نژاد، مهدی، و مهران کاتوزی. دروس عمومی حفاظت در برابر اشعه، ویژه آموزش دورهای مقدماتی - کتاب (۱1)، چاپ چهارم، تهران : نشر دربید، ۱۳۸۵1385 . {{شابک|964-06-2857-3}}
 
== پیوند به بیرون ==
سطر ۷۹ ⟵ ۸۳:
[[رده:انرژی هسته‌ای]]
[[رده:فیزیک پزشکی]]
[[رده:پرتوزایی]]حح=
[[رده:فرایند پواسون]]
[[رده:فیزیک هسته‌ای]]
[[رده:نمایی‌ها]]
ئئه.گمنکع