بنیاد فرهنگ ایران: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
Fatranslator (بحث | مشارکتها) جز افزودن ناوباکس ۷.۵> الگو:سلسله پهلوی (درخواست کاربر:پژگچ)+ |
|||
خط ۴:
== وظایف ==
[[پرونده:Bonyadfarhang.jpg|بندانگشتی|گوشهایی از کتابخانه بنیاد فرهنگ ایران]]
در ماده نخست اساسنامه بنیاد فرهنگ ایران آمدهاست که بنیاد دارای هیئت مؤسسان، هیئتامنا که ترکیبی از ۱۶ نفر که برای چهار سال و به آرای بیشترین برگزیده شدهبودند و خزانهداری بود. بنیاد زیر ریاستعالیه [[فرح پهلوی]] قرارداشت.<ref name="ReferenceA" />
به موجب ماده دوم اساسنامهٔ بنیاد فرهنگ ایران، این بنیاد وظایف زیر را برعهدهدارد:
:'''الف -''' نوشتن و چاپکردن فرهنگنامههای پارسی: یکی از وظایف اساسی که بنیاد فرهنگ ایران بر عهده دارد تدوین یک فرهنگ بزرگ جامع و کامل [[زبان فارسی]] است. برای رسیدن به این مقصود چندین طرح تهیه شده و در شرف اجراست که از آن جمله یکی چاپ دقیق انتقادی کتب لغت عربی به فارسی است که در شش هفت قرن نخستین اسلامی تألیف
:'''ب -''' نوشتن و چاپکردن واژهنامههای پارسی
:'''ج -''' پژوهش و بررسی در [[دستور زبان]] پارسی و تاریخ تحول و دگرگونی آن
خط ۲۵:
'''الف –''' فرهنگنامههای فارسی: با [[همکاری جمعی]] از متخصصان علوم و فنون مختلف، کلیه اصطلاحات مربوط به [[صنعت نفت]]، [[علوم ریاضی]]، فیزیک، شیمی، حسابداری، حقوق، معدنشناسی، داروشناسی، و کشاورزی استخراج و با برابر واژههای فرانسه و انگلیسی تنظیم و تعریف شد.
'''ب –''' در مورد نوشت و چاپ واژهنامههای فارسی بنیاد فرهنگ ایران در درجه نخست به نوشتن «فرهنگ تاریخی زبان پارسی» همت گماشت؛ که در کلیهٔ متون و نظم و نثر پارسی موجود در جهان – اعم از چاپ شده و نشده – از آغاز تا قرن هفتم بکار
'''ج –''' راجع به تحقیق و مطالعه در قواعد و اصول زبانپارسی و تاریخ تحول آن، فعالیتها در دو شعبه متمرکز گردید:
خط ۳۲:
:::۲ – شعبهٔ تألیف دستور زبان پارسی و دستور تاریخی زبان فارسی، پژوهشگران این شعبه با تحقیق و بررسی در تمامی آثار نوشته شده موجود به پارسی و همچنین در زبان محاوره به تهیه یادداشت دربارهٔ کلیه نکات دستوری پرداختند، با استفاده از این یادداشتها یک سری پنج جلدی کتاب با عنوان "تاریخ زبان فارسی " و [[دستور زبان فارسی]] تألیف شد. دکتر خانلری مینویسد:
{{نقل قول|
▲۲ - جلد دوم به بحثی دربارهٔ انواع زبانها و گویشهای ایرانی که بعد از اسلام در قلمرو زبانهای ایرانی رایج بوده است آغاز میشود. سپس نخستین آثاری که از زبان فارسیدری موجود است مورد مطالعه قرار میگیرد. آنگاه نکتهها و قواعد این زبان در دوره اول، یعنی از آغاز تا اوایل قرن هفتم، که دوره تکوین فارسی دری است، با تفصیل تمام و نقل مثالها و شاهدهای فراوان ذکر میشود.
▲۳ - جلد سوم به مختصات صرفی و نحوی و لغوی فارسیدری در دروره دوم، یعنی از قرن هفتم تا سیزدهم هجری مخصوص است. این دوره را دوره فارسی دری خواندهام زیرا که بیشتر نویسندگان این دوران، فارسی را به عنوان زبان ادبی نزد معلم میآموختهاند و زبان مادری ایشان غالباً یکی دیگر از گویشهای ایرانی که با فارسیدری یعنی زبان رسمی کشور و زبان علم و ادب تفاوت داشتهاست.
▲۴ - جلد چهارم دربارهٔ قواعد زبان فارسی در دوره تحول است. در این دوره که از اواخر قرن سیزدهم و آغاز قرن چهاردهم شروع میشود تحول اوضاع اجتماعی و ایجاد رابطه فکری و معنوی با ملتهای دیگر خاصه با مغربزمین، موجب تحول بزرگی در زبان فارسی شدهاست، که از آنجمله پدید آمدن الفاظ تازه برای معانی جدید و اقتباس بسیاری از کلمات بیگانه، و سادگی در عبارت و انشا بهمنظور آنکه نوشتهها در خور فهم گروه انبوهتری از خوانندگان باشد، و ضرورتهای تازهای که بر اثر تغییر وضع اجتماعی حاصل شدهاست و نظایر آنهاست.
۵ - جلد پنجم دربارهٔ خصوصیات صرفی و نحوی و لغوی فارسی دری در کشورهای دیگر فارسیزبان یا فارسیدان، مانند افغانستان و تاجیکستان و شبهقاره هندوستان بحث میشود.<ref>دکتر پرویز ناتل خانلری: تاریخ زبان فارسی، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، جلداول، چاپ سوم - پاییز ۱۳۵۰</ref>}}
'''د –''' از آثار پژوهشی که به زبانهای دیگر دربارهٔ ایران و معارف ایرانی به چاپ
'''ه –''' در مورد تهیه اسناد و مدارک برای بررسی و پژوهش در زبان و فرهنگ ایران از چند سوی اقدام شد:
سطر ۴۹ ⟵ ۴۵:
:::۲ – دو جلد کتاب نفیس از آثار [[هنر ایرانی]] و نقاشیهای مربوط به ایران و یک جلد دیگر نیز دربارهٔ صنعت قلمکار به چاپ رسید.
:::۳ – دربارهٔ ادیان و فلسفه عرفان ایرانی و [[فرهنگ عامه]] ۱۶ اثر تهیه و چاپ شد.
:::۴ – از مجموعه مقالات و کتابهایی که تاکنون دربارهٔ ایران و ایرانی به [[زبانهای اروپایی]] چاپ
:::۵ – برای پژوهش در زبان فارسی گذشته از کوششهایی که در تهیهٔ فرهنگ تاریخی و پژوهش در زبانهای باستانی مصروف
{{نقل قول| اهمیت این کتابها از آن است که چون کلمات فارسی در مقابل لغات تازی ثبت شده و معانی کلمات عربی در قاموسها و کتب لغت با دقت و صراحت ضبط است. از روی آنها معنی صریح و دقیق الفاظ فارسی را میتوان دریافت.
دیگر آنکه بسا لغات فارسی است که در منتهای موجود ادبیات فارسی به کار
به این سبب بنیاد فرهنگ ایران برآن شد که این کتابها را جداگانه تصحیح و چاپ و منتشر کند بعضی از این فرهنگها پیش از این یکبار یا بیشتر چاپ شدهاست. اما هیچیک از آن چاپها دقیق و درست و معتبر نیست و بعضی دیگر به صورت نسخههای خطی در ایران یا اکناف جهان موجود است که هنوز چاپ و انتشار
ترتیب ثبت لغات در این کتابها مختلف است. اما به منظور آنکه استفاده از آنها برای همه کس میسر و آسان باشد برای هر کتاب فهرستهای دقیق ترتیب داده
نسخه بعضی از این کتابها به خط خوش خوانا و ضبط دقیق حرکات در دست است. اما از بعضی دیگی نتوانستهایم نسخه مضبوط و دقیقی فراهم کنیم. در مورد دوم ناگزیر چند نسخه کهن را به چاپ عکسی منتشر سازیم و برآن فهرستهای دقیق ترتیب بدهیم. در مورد دوم ناگزیر چند نسخه را مقابله و تصحیح میکنیم و فهرستها را بر اساس نسخهای که مرتب میشود تدوین میکنیم.
مجموعه این سلسله لغتنامهها شامل ده کتاب است. پس از انجام یافتن چاپ این نسخهها شاید سزاوار باشد که همه لغات مندرج در آنها روی هم ریخته شود و از مجموع لغتنامه واحدی فراهم بیاید که نمودار دقایق معانی و چگونگی استعمال الفاظ فارسی در هفت قرن نخستین دوره اسلامی تاریخ ایران باشد.
دکتر پرویز خانلری<ref>ادیب یعقوب کردی نیشابوری:کتابالبلغه - فرهنگ تازی به پارسی به اهتمام مجتبی مینوی و فیروزه حریرچی- انتشارات بنیاد فرهنگ ایران ۲۵۳۵ شاهنشاهی</ref>}}
سطر ۸۳ ⟵ ۷۹:
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{سلسله پهلوی}}
[[رده:فرهنگ]]
|