نیتروژن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نیتروژن''' یا '''ازت''' یکی از [[عناصر شیمیایی|عنصرهای شیمیایی]] در [[جدول تناوبی]] است که نماد آن N و [[عدد اتمی]] آن ۷ است. نیتروژن معمولاً به صورت یک گاز، [[غیر فلز]]، دو اتمی [[بی اثر]]، بی‌رنگ، بی‌مزه و بی‌بو است که ۷۸٪ جو [[زمین]] را دربر گرفته و عنصر اصلی در بافتهای زنده است. نیتروژن ترکیبات مهمی مانند [[آمونیاک]] [[اسید نیتریک]] و [[سیانید]]ها را شکل می‌دهد.

 

 

== کاربردها ==

مهم‌ترین کاربرد اقتصادی نیتروژن برای ساخت آمونیاک از طریق [[فرایند هابر]] (Haber) است. آمونیاک معمولاً برای تولید [[کود]] و مواد تقویتی و اسید نیتریک استفاده می‌شود. نیتروژن همچنین به‌عنوان پرکننده بی اثر، در مخزنهای بزرگ برای نگهداری مایعات قابل انفجار، در هنگام ساخت قطعات الکترونیک مانند [[ترانزیستور]]، [[دیود]] و [[مدارهای یکپارچه|مدار یکپارچه]] و همچنین برای ساخت [[فلزات ضد زنگ]] استفاده می‌شود. نیتروژن همچنین به صورت ماده خنک‌کننده، برای هم منجمد کردن غذا و هم [[ترابری]] آن، نگهداری اجساد و [[یاخته]]‌های تناسلی (اسپرم و تخم مرغ)، و در [[زیست‌شناسی]] برای نگهداری پایدار از نمونه‌های زیستی کاربرد دارد.

 

نیتروژن اغلب در سرمازاها (Cryogens)، به صورت مایع (معمولاً LN₂) استفاده می‌شود. [[نیتروژن مایع]] با عمل تقطیر هوا به دست می‌آید. در فشار جو، نیتروژن در دمای -۱۹۵٫۸ درجه سانتیگراد (-۳۲۰٫۴ درجه فارنهایت) مایع می‌شود.

 

نیتروژن بیشترین عنصر جو کره زمین از نظر حجم است. (۷۸٫۱٪ حجمی) و برای اهداف صنعتی با عمل تقطیر هوای مایع بدست می‌آید. ترکیباتی که حاوی این عنصر هستند در فضای بیرونی نیز مشاهده شده‌اند. نیتروژن -۱۴ در اثر عمل همجوشی هسته‌ای در ستارگان، تولید می‌گردد. نیتروژن از ترکیبات عمده ضایعات حیوانی (مانند [[چلغوز]] یا کود) بوده و معمولاً به صورت [[اوره]]، [[اسید اوریک]] و ترکیباتی از محصولات نیتروژنی یافت می‌شود.

 

== هشدارها ==

کودهای نیتراتی شسته شده منبع اصلی آلودگی رودها و آبهای زیر زمینی است. سیانور (-[[کربن|C]]N) حاوی ترکیباتی است که (بی‌نهایت سمی) بوده و برای حیوانات و همه [[پستانداران]] کشنده است.

 

== پیوند به بیرون ==