زیست‌شناسی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب: ویرایش‌های مشکوک به خرابکاری |
Freshman404 (بحث | مشارکتها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB برچسب: ویرایش توسط ویرایشگر خودکار |
||
خط ۴۰:
زیست‌شناسی با ساخت [[میکروسکوپ]] [[آنتونی وان لیوون هوک]]، شروع به رشد و پیشرفت سریع کرد. اینگونه بود که دانشمندان [[اسپرم]]، [[باکتری]]، [[مژه‌داران]] و تنوع زندگی میکروسکوپی را کشف کردند. تحقیقات انجام شده توسط [[یان سوامردام]] منجر به اطلاعات جدید در [[حشره‌شناسی]] شده و به توسعه روش‌های اساسی [[کالبدشکافی]] میکروسکوپی و [[رنگ آمیزی]] کمک بسیاری کرده‌است.<ref>{{cite book|author=Magner, Lois N. |title=A History of the Life Sciences, Revised and Expanded|url=http://books.google.com/books?id=YKJ6gVYbrGwC|year=2002|publisher=CRC Press|isbn=978-0-203-91100-6|pages= 133–144}}</ref>
پیشرفت در تکنیک‌های [[میکروسکوپی]] تأثیر بسیاری در تفکرات زیست‌شناسی داشت. در آغاز سده ۱۹، تعدادی از زیست‌شناسان به اهمیت سلول اشاره کردند. سپس، در ۱۸۳۸، [[ماتیاس یاکوب اشلایدن|اشلایدن]] و [[تئودور شوان]] شروع به ترویج ایده‌های کنونی جهانی کردند که شامل این موارد بودند: (۱) واحد اصلی موجودات زنده سلول می‌باشد و (۲) سلول‌های هر موجود تمام ویژگی‌های زندگی را دارد، اگرچه
در همین هنگام، طبقه‌بندی موجودات زنده و رده‌بندی آن‌ها عامل تمرکز تاریخ‌دانان طبیعی شد. [[کارل لینه]]، طبقه‌بندی اساسی برای جهان طبیعی را در سال ۱۷۳۵ (گونه‌هایی که تا آن زمان شناخته شده بودند) منتشر کرد، و در سال‌های ۱۷۵۰ نام‌های علمی را برای تمام گونه‌های خود معرفی کرد.<ref>Mayr, ''The Growth of Biological Thought'', chapter 4</ref> [[ژرژ-لوئی لکرک کنت دو بوفون]]، جانوران را به عنوان طبقه‌بندی‌های مصنوعی و گونه‌های زنده را به عنوان تطبیق‌پذیر معرفی کرد – حتی پیشنهاد داد که آن‌ها احتمالاً از [[نسب مشترک]] هستند. اگرچه او با فرگشت مخالف بود، بوفون یک چهره کلیدی در [[تاریخچه اندیشه فرگشتی]] بود چرا که کارهایش بعدها بر نظریه‌های فرگشتی [[لامارک]] و [[داروین]] تأثیر گذاشت.<ref>Mayr, ''The Growth of Biological Thought'', chapter 7</ref>
آغاز جدی اندیشه فرگشتی با آثار [[ژان-باپتیست لامارک]] می‌باشد، که برای نخستین بار یک نظریه منسجم از فرگشت را ارائه کرد.<ref name="Gould 2002 187">[[استیون جی گولد|Gould, Stephen Jay]]. ''The Structure of Evolutionary Theory''. The Belknap Press of Harvard University Press: Cambridge, 2002. ISBN 0-674-00613-5. p. 187.</ref> او فرض کرد که فرگشت نتیجه فشارهای محیطی بر ویژگی‌های جانوران می‌باشد، به این معنی که هرچه یک عضو بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، پیچیده‌تر و کارآمدتر می‌شود، بنابراین جانور با محیط خود [[سازگاری (زیست‌شناسی)|سازگار]] می‌شود. لامارک اعتقاد داشت که این صفات به دست آمده می‌تواند به فرزندان منتقل شود، و
کشف دلیل فیزیکی روی دادن وراثت همزمان با کشف اصول فرگشتی و [[ژنتیک جمعیت]] شد. در سال‌های ۱۹۴۰ و اوایل سال‌های ۱۹۵۰، آزمایش‌ها به [[دی ان ای]] به عنوان بخشی از [[کروموزوم]] اشاره کردند که واحدهای صفاتی را حمل می‌کنند که به نام [[ژن]] شناخته می‌شوند. تمرکز بر روی انواع جدیدی از مدل‌های موجودات زنده مانند [[ویروس]]ها و [[باکتری]]ها، همراه با کشف ساختار مارپیچ دو رشته‌ای دی ان ای در ۱۹۵۳، راه را برگزار به [[ژنتیک مولکولی]] باز کردند. از سال‌های ۱۹۵۰ تا زمان حال، زیست‌شناسی در حوزه مولکولی بسیاری گسترده شده‌است. [[رمز ژنتیکی]] توسط [[هار گوبیند کورانا]]، [[رابرت دبلیو. هالی]] و [[مارشال وارن نایرنبرگ]] بعد از درک اینکه دی ان ای از واحدهایی به نام [[رمز ژنتیکی|کودون]] تشکیل شده‌است، شکسته شد. در نهایت، [[پروژه ژنوم انسان]] در سال ۱۹۹۰ با هدف ترسیم نقشه ژنتیکی انسان
== مبانی زیست‌شناسی مدرن ==
خط ۶۳:
{{Main|تکامل}}
مفهوم سازماندهی مرکزی در زیست‌شناسی این است که تغییر و توسعه در زندگی در طول فرگشت اتفاق می‌افتد، و تمام موجودات زنده شناخته شده [[نسب مشترک]] دارند. نظریه فرگشت ادعا می‌کند که تمام موجودات زنده روی زمین، موجودات زنده و منقرض شده، از یک نیای مشترک یا یک [[خزانه ژنی]] نیایی به وجود آمده‌اند. این باور وجود دارد که آخرین نیای مشترک تمام موجودات زنده حدود ۳٫۵ میلیارد سال پیش ظاهر شده‌است. هر چند که فسیل‌هایی از مولکول‌های آلی مربوط به ۳ میلیارد و ۸۵۰ میلیون سال پیش کشف شده‌است.<ref>{{cite book | title = Life Evolving: Molecules, Mind, and Meaning | author = De Duve, Christian | location = New York | publisher = Oxford University Press | year = 2002| page = 44 | isbn = 0-19-515605-6}}</ref>
معرفی در واژه‌نامه علمی توسط [[ژان-باتیست لامارک]] در ۱۸۰۹، نظریه فرگشت تدریجی توسط [[چارلز داروین]] ۵۰ سال بعد به عنوان مدل علمی، زمانی که او نیروی محرکه را بیان می‌کرد، ایجاد شد: انتخاب طبیعی.<ref>[http://darwin-online.org.uk/biography.html The Complete Works of Darwin Online – Biography.] ''darwin-online.org.uk''. Retrieved on 2006-12-15</ref><ref>{{cite journal|url=http://www.phil.vt.edu/Burian/NothingInBiolChFina.pdf |last1 = Dobzhansky |first1 = T. |year = 1973 |title = Nothing in biology makes sense except in the light of evolution |journal = The American Biology Teacher |volume = 35 |issue = 3 |pages = 125–129 |doi=10.2307/4444260}}</ref> ([[آلفرد راسل والاس]] به عنوان همکار کاشف، زمانی که به تحقیق و پژوهش مفهوم تکامل کمک می‌کرد، شناخته شد).<ref>Shermer p. 149.</ref> در حال حاضر، فرگشت برای توضیح تغییرات بزرگ یافته شده بر روی زمین استفاده می‌شود.
خط ۷۴:
{{main|ژنتیک}}
[[ژن]]ها واحد اصلی [[وراثت]] در تمام موجودات زنده هستند. یک ژن واحد اصلی وراثت بوده و قسمتی از [[دی ان ای]] می‌باشد که شکل یا عملکرد یک موجود را با روش‌های خاص تحت تأثیر قرار می‌دهد. تمام موجودات زنده، از باکتری‌ها تا جانوران، دستگاه‌های اساسی یکسانی که توسط دی ان ای کپی شده و به [[پروتئین]] ترجمه می‌شوند را به اشتراک می‌گذارند. سلول‌ها ژن دی ان ای را به نسخه [[آران‌ای]] ژن [[رونویسی (ژنتیک)|رونویسی]] می‌کنند، و سپس [[ریبوزوم]] آران‌ای را به پروتئین [[ترجمه]] می‌کند، و یک توالی [[اسید آمینه]] به وجود می‌آید. [[رمز ژنتیکی|رمز ترجمه]] از کدون آر ان ای به اسید آمینه در بیشتر موجودات زنده مشابه است، اما در بعضی از
دی ان ای معمولاً به شکل [[کروموزوم]] خطی در [[یوکاریوت]]ها و کروموزوم حلقوی در [[پروکاریوت]]ها وجود دارد. کروموزوم ساختاری سازمان یافته متشکل از [[دی ان ای]] و [[هیستون]]ها می‌باشد. مجموعه‌ای از کروموزوم‌ها در یک سلول و دیگر اطلاعات وراثتی یافت شده در [[میتوکندری]]ها، [[کلروپلاست]]ها، یا دیگر مکان‌ها در مجموع به عنوان [[ژنوم]] شناخته می‌شوند. در یوکاریوت‌ها، ژنوم دی ان ای در [[هسته سلول]] و به مقدار کم همراه [[میتوکندری]] و [[کلروپلاست]] وجود دارد. در پروکاریوت‌ها، دی ان ای درون منطقه‌ای نامنظم از سیتوپلاسم به نام [[نوکلئوئید]] (ناحیه هسته) قرار گرفته‌است.<ref>{{cite journal |author=Thanbichler M, Wang S, Shapiro L |title=The bacterial nucleoid: a highly organized and dynamic structure | journal=J Cell Biochem |volume=96 |issue=3 | pages=506–21 |year=2005 |pmid=15988757 | doi = 10.1002/jcb.20519}}</ref> اطلاعات ژنتیکی در یک ژنوم درون ژن‌ها قرار دارند، و مجموعه کاملی از این اطلاعات را در یک موجود زنده [[ژنوتیپ]] می‌نامند.<ref>{{cite web|url=http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=8472 |title=Genotype definition – Medical Dictionary definitions |publisher=Medterms.com |date=2012-03-19 |accessdate=2013-10-02}}</ref>
خط ۸۳:
هومئوستازی توانایی یک [[تحول انگاره|سیستم باز]] در تنظیم محیط داخلی برای حفظ شرایط پایدار با استفاده از [[تعادل پویا|تعادل پویای]] چندگانه می‌باشد که با مکانیسم‌های تنظیمی مرتبط می‌باشد. در تمام موجودات زنده، خواه جانداران [[تک یاخته‌ای]] یا [[جانداران چندیاخته‌ای|چند یاخته‌ای]]، [[هومئوستاز]] وجود دارد.<ref>Rodolfo, Kelvin (2000-01-03) [http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=what-is-homeostasis What is homeostasis?] Scientific American.</ref>
برای حفظ تعادل پویا و انجام مؤثر عملکردهای خاص، یک سیستم باید اختلال را شناسایی و به آن پاسخ دهد. پس از تشخیص یک اختلال، یک سیستم بیولوژیکی
=== انرژی ===
بقای یک موجود زنده بستگی به ورود مداوم [[انرژی]] دارد. واکنش‌های شیمیایی که مسئول این ساختارها و عملکردها هستند انرژی را برای کمک به سلول‌های جدید و حفظ
موجودات زنده‌ای که مسئول تولید انرژی به اکوسیستم هستند به نام تولیدکننده یا [[اتوتروف]] شناخته می‌شوند. تقریباً تمام این موجودات انرژی اولیه را از خورشید به دست می‌آورند.<ref name=bryantfrigaard>{{cite journal | author = Bryant, D.A. and Frigaard, N. -U. | year=2006 | title = Prokaryotic photosynthesis and phototrophy illuminated | journal = Trends Microbiol | volume = 14 | issue = 11 | pages=488–96 | doi = 10.1016/j.tim.2006.09.001 | pmid = 16997562}}</ref> گیاهان یا [[نورپرورد]]ها (فتواتوتروف) با انجام فرایندی به نام [[فتوسنتز]] از انرژی خورشید برای تبدیل مواد خام به مولکول‌های آلی استفاده می‌کنند، از جمله ATP ([[آدنوزین تری فسفات]])، که با شکستن پیوندهایش انرژی آزاد می‌شود.<ref>{{cite book |author=Smith, A. L. |title=Oxford dictionary of biochemistry and molecular biology |publisher=Oxford University Press |location=Oxford [Oxfordshire] |year=1997 |page=508 |isbn=0-19-854768-4 |quote=Photosynthesis – the synthesis by organisms of organic chemical compounds, esp. carbohydrates, from carbon dioxide using energy obtained from light rather than the oxidation of chemical compounds.}}</ref> هرچند در بعضی [[اکوسیستم]]ها استخراج انرژی توسط [[شیمی پرورد]]ها از [[متان]]، [[سولفید]] یا دیگر منابع انرژی غیر خورشیدی صورت می‌گیرد.<ref>Edwards, Katrina. ''Microbiology of a Sediment Pond and the Underlying Young, Cold,
خط ۱۱۲:
{{Main|کاراندام‌شناسی}}
فیزیولوژی در مورد فرایندهای مکانیکی، فیزیکی و بیوشیمیایی موجودات زنده و تلاش برای درک این موضوع که چگونه تمام ساختارها به عنوان یک کل عمل می‌کنند، مطالعه می‌کند. موضوع «ساختار به عملکرد» در زیست‌شناسی اساسی است. مطالعات فیزیولوژیکی
فیزیولوژی چگونگی تعاملات و عملکردهای [[دستگاه عصبی]]، [[دستگاه ایمنی]]، [[دستگاه درون ریز]]، [[دستگاه تنفس]]، و [[دستگاه گردش خون]] را مطالعه می‌کند. مطالعه این دستگاه‌ها با رشته‌های مرتبط پزشکی مثل [[عصب شناسی]] و [[ایمنی شناسی]] به اشتراک گذاشته شده‌است
=== تکاملی ===
[[پژوهش‌های تکاملی]] به اصل و نسب گونه‌ها علاقه‌مند است، و در طول زمان تغییر می‌کند، و شامل دانشمندان بسیاری از رشته‌های طبقه‌بندی می‌باشد. به عنوان مثال،
زیست‌شناسی تکاملی تاحدودی بر اساس [[دیرینه شناسی]] می‌باشد، که با استفاده از [[فسیل|سنگواره‌ها]] به پرسش‌هایی در مورد حالت و سرعت تکامل،<ref name=Jablonski>{{cite journal |author=Jablonski D |title=The future of the fossil record |journal=Science |volume=284 |issue=5423 |pages=2114–16 |year=1999 |pmid=10381868 |doi=10.1126/science.284.5423.2114}}</ref> و تا حدی بر تحولاتی در زمینه [[ژنتیک جمعیت]] پاسخ می‌دهد.<ref>[[John H. Gillespie|Gillespie, John H.]] (1998) ''Population Genetics: A Concise Guide'', Johns Hopkins Press. ISBN 0-8018-5755-4.</ref> در سال‌های ۱۹۸۰، [[زیست‌شناسی رشد]]، با حذف اولیه از [[سنتز مدرن]]، از طریق مطالعه [[زیست‌شناسی رشد تکاملی]]، دوباره وارد زیست‌شناسی تکاملی شد.<ref>Vassiliki Betta Smocovitis (1996) ''Unifiying Biology: the evolutionary synthesis and evolutionary biology''. Princeton University Press. ISBN 0-691-03343-9.</ref> رشته‌های مرتبط که اغلب بخشی از زیست‌شناسی تکاملی در نظر گرفته می‌شوند [[تبارزایش]]، [[سامانه‌شناسی]] و [[آرایه‌شناسی]] می‌باشند.
خط ۱۴۰:
| page = 88}}</ref>
علاوه بر این، هر قلمرو به صورت برگشت‌پذیر شکسته می‌شود تا هر گونه‌ای جداگانه دسته‌بندی شود. به این صورت که:[[حوزه]]؛ [[فرمانرو]]، [[شاخه]]، [[رده]]، [[راسته]]، [[تیره (زیست‌شناسی)|تیره]]، [[سرده]]، [[گونه (زیست‌شناسی)|گونه]].
خارج از این دسته‌بندی، [[انگل]]های دورن سلولی اجباری وجود دارند که در اصطلاح فعالیت‌های متابولیکی «بر روی لبه زندگی»<ref>{{cite journal | author = Rybicki EP | year = 1990 | title = The classification of organisms at the edge of life, or problems with virus systematics | journal = S Aft J Sci | volume = 86 | url=http://www.researchgate.net/publication/230603479_The_classification_of_organisms_at_the_edge_of_life_or_Problems_with_virus_systematics| pages = 182–186}}</ref> قرار دارند، به این معنی که بسیاری از دانشمندان این موجودات را به عنوان موجود زنده دسته‌بندی نکرده‌اند، با توجه به عدم یا حداقل نیاز به یک یا بیشتر توابع اساسی یا مشخصاتی که حیات را تعریف می‌کنند،
نام علمی یک ارگانیسم از جنس و گونه اش به وجود می‌آید. به عنوان مثال، انسان‌ها به عنوان [[انسان اندیشه ورز]] (Homo sapiens) ذکر شده‌اند. انسان جنس، و اندیشه ورز گونه است. زمانی که دانشمندان نام یک ارگانیسم را می‌نویسند، اولین حرف جنس را با حروف بزرگ نوشته و بقیه جنس را با حروف کوچک می‌نویسند.<ref>{{cite book |author=McNeill, J. ; Barrie, F.R. ; Buck, W.R. ; Demoulin, V. ; Greuter, W. ; Hawksworth, D.L. ; Herendeen, P.S. ; Knapp, S. ; Marhold, K. ; Prado, J. ; Prud'homme Van Reine, W.F. ; Smith, G.F. ; Wiersema, J.H. ; Turland, N.J. |year=2012 |volume=Regnum Vegetabile 154 |title=International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Melbourne Code) adopted by the Eighteenth International Botanical Congress Melbourne, Australia, July 2011 |publisher=A.R.G. Gantner Verlag KG |isbn=978-3-87429-425-6 |url=http://www.iapt-taxon.org/nomen/main.php?page=title}} Recommendation 60F</ref> علاوه بر این، تمام اصطلاح به شکل ایتالیک یا زیر خط دار نوشته می‌شود.<ref>{{cite book | url = http://books.google.com/?id=hVUU7Gq8QskC&lpg=PA198| page = 198 | title = Writing for Science and Engineering: Papers, Presentation | author = Silyn-Roberts, Heather | year = 2000 | isbn = 0-7506-4636-5 | publisher = Butterworth-Heinemann | location = Oxford}}</ref>
خط ۱۸۳:
* [[هوازیستی]]: مطالعه ذرات آلی موجود در هوا
* [[کشاورزی]]: مطالعه تولید محصولات کشاورزی و پرورش دام، با تأکید بر برنامه‌های علمی
* [[کالبدشناسی]]: مطالعه فرم و عملکرد، در گیاهان، جانوران، و دیگر ارگانیسم‌ها، یا
** [[بافت‌شناسی]]: مطالعه یاخته‌ها و بافت‌ها، یک شاخه از کالبدشناسی
* [[اخترزیست‌شناسی]] (که به عنوان [[دگرزیست‌شناسی]] نیز شناخته می‌شود): مطالعه تکامل، توزیع و آینده زندگی در جهان
خط ۱۹۵:
** [[داروشناسی]]: مطالعه و کاربرد عملی آماده‌سازی، استفاده و اثرات داروها و داروهای مصنوعی
* [[زیست‌موسیقی]]: مطالعه موسیقی از دیدگاه زیست‌شناسی
* [[زیست‌فیزیک]]: مطالعه فرایندهای زیستی از طریق فیزیک، با استفاده از نظریه‌ها و روش‌هایی که
* [[زیست‌فناوری]]: مطالعه دستکاری ماده زندگی، شامل اصلاح ژنتیکی و [[زیست‌شناسی مصنوعی]]
** [[زیست‌شناسی مصنوعی]]: پژوهش ادغام زیست‌شناسی و مهندسی؛ ساخت و ساز عملکردهایی که در طبیعت یافت نمی‌شوند.
خط ۲۱۶:
* [[لیمنولوژی]]: مطالعه آب‌های داخلی
* [[زیست دریا]] (یا [[اقیانوس‌شناسی بیولوژیکی]]): مطالعه اکوسیستم‌های اقیانوس، گیاهان، جانوران و دیگر موجودات زنده
* [[میکروبیولوژی]]: مطالعه ارگانیسم‌های میکروسکوپی (میکروارگانیسم‌ها) و فعل و انفعالات
** [[انگل‌شناسی]]: مطالعه انگل‌ها و زندگی انگلی
** [[ویروس‌شناسی]]: مطالعه ویروس‌ها و سایر عوامل شبه‌ویروسی
| |||