خلیج فارس: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۶۹:
از نظر ریخت‌شناسی، خلیج‌فارس نامتقارن بوده و شیب سواحل جنوبی آن ملایم تر از شیب سواحل شمالی است. کرانه جنوبی خلیج‌فارس، به ویژه در شرق شبه جزیره قطر، منطقه وسیع و کم عمقی است (۱۰ تا ۲۰ متر) که بطور عمده با ریخت‌شناسی بست، محیط تبخیری و منطقه جزر و مدی مشخص است. خلیج‌فارس از رسوبات سخت و بلند با اشکال خطی ساخته شده و با واسطه یک دشت ساحلی باریک با دریا در ارتباط است.
 
جزایر ایرانی خلیج‌فارس بصورتبه صورت پشته‌های کشیده و موازی ساحل که در واقع دنباله رشته کوه زاگرس هستند که بر اثر بالا آمدن آب بشکل جزیره درآمده‌اند مانند [[قشم]] و [[کیش]] یا اینکه کم و بیش دایره‌ای شکل هستند مانند [[هرمز]] و [[ابوموسی]] که گنبدهای نمکی سری هرمز هستند.
 
سطح جزایر خلیج‌فارس از رسوبات تخریبی و [[مارن]] تشکیل شده‌است که کم و بیش [[صدف]] دارند. خاک این جزایر عمدتاً شور یا حاوی [[گچ]] است که در نتیجه رشد گیاهان را به گونه‌های خاص محدود می‌کند. شکل ساحلی خلیج‌فارس در مجاورت ایران از نوع طولی است که موازی با محور ارتفاعات مجاور است که گاهی تراکم آبرفت‌ها فاصله زیادی بین خط ساحل و ارتفاعات زاگرس ایجاد کرده مانند جلگه بوشهر، و گاهی دامنه تاقدیس‌ها در خط ساحلی قرار گرفته‌اند مانند غرب خور موج.<ref name="persiangulfstudies.com" /><ref name="daneshnameh.roshd.ir" />
 
=== اقلیم شناسیاقلیم‌شناسی ===
آب و هوای خلیج‌فارس خشک و نیمه استوایی است. در تابستان دما گاهی تا ۵۰ درجه سانتی گراد می‌رسد و میزان تبخیر بیشتر از میزان آب‌های وارده می‌شود. در زمستان دما تا ۳ درجه سانتی گراد هم گزارش شده‌است. در عین شوری زیاد آب خلیج‌فارس، ۲۰۰ چشمه آب شیرین در کف و ۲۵ چشمه آب کاملاً شیرین در سواحل آن جریان دارند که منشأ همگی آن‌ها از کوه‌های [[زاگرس]] در ایران است.
 
خط ۸۹:
خلیج‌فارس و مترادف‌های آن در سایر زبان‌ها، اصیل‌ترین نام و نامی است بر جای مانده از کهن‌ترین منابع، که از سده‌های پیش از میلاد بطور مستمر در همه زبان‌ها و ادبیات جهانی استفاده شده‌است و با [[پارس]]، [[پارس|فارس]]، [[ایران]] و [[عجم]] ـ [[نام‌های ایران]] ـ و معادل‌های آن در سایر زبان‌ها گره خورده‌است.<ref name="hamshahrionline.ir" /><ref>[http://www.hamshahrionline.ir/details/101174 اسناد نام خلیج فارس، میراثی کهن و جاودان، دکتر عجم]</ref>
 
گرچه این آبراهه در همه متون تاریخی و جغرافیایی عربی خلیج‌فارس و بحر فارس نامیده شده‌است با این حال، این نام‌گذاری از [[دهه ۱۳۳۰]] خورشیدی از سوی ملی‌گرایان عرب مورد چالش واقع شده‌است. کشورهای عربی، از دهه ۱۹۶۰ میلادی و با گسترش اندیشه‌های [[پان عربیسم|پان عربی]] توسط [[جمال عبدالناصر]]<ref name="یوتیوب|3xNwSbo7n70">{{یوتیوب|3xNwSbo7n70|}}</ref> از نام جعلی ''خلیج عربی'' استفاده می‌کنند. این مطلب طی یک بخشنامه از طرف [[اتحادیه عرب]] به همه کشورهای عربی رسماً ابلاغ شده‌است. اما سایر کشورهای جهان و سازمان‌های بین‌المللی همچنان از نام اصلی و کهن خلیج‌فارس بصورتبه صورت رسمی استفاده می‌کنند و گاهی اوقات ممکن است در مکاتبات غیررسمی برای سادگی یا تحت نفوذ مالی عربی عبارت خلیج را بکار برند.
 
در سال‌های اخیر بسیاری از دانشمندان غربی و عربی و مسلمان در خصوص قدمت نام خلیج‌فارس یا علت [[تحریف نام خلیج فارس|تحریف نام خلیج‌فارس]]اظهار نظرهای مستندی داشته‌اند که مجموعه این اعترافات در کتاب [[اسناد نام خلیج فارس، میراثی کهن و جاودان|اسناد نام خلیج‌فارس، میراثی کهن و جاودان]] نوشته محمد عجم و در وب سایت [[مرکز مطالعات خلیج فارس|مرکز مطالعات خلیج‌فارس]] و دریای پارس جمع‌آوری شده‌است.
خط ۹۵:
تا پیش از [[دهه ۶۰]] [[قرن بیستم میلادی]]، تمامی کشورهای عربی از «عبارت الخلیج الفارسی» در مکاتبات رسمی خود استفاده می‌کردند.<ref>[http://parssea.org/?p=7024 تصویر دست‌نوشته جمال عبدالناصر]</ref>
 
اما در سال‌های اخیر و به ویژه از دههٔ شصت میلادی به این سو، [[تحریف نام خلیج فارس|تحریف نام خلیج‌فارس]] در مکاتبات رسمی ودرو در برخی نشریات و بنیادهای خبرپراکنی عربی دنبال شده‌است.<ref name="hamshahrionline.ir" />
 
=== نام خلیج‌فارس در اسناد، اطلس‌ها و نقشه‌های کهن ===
خط ۱۶۵:
 
=== کوسه‌ها ===
۷ گونه از کوسه‌ها در آب‌های خلیج‌فارس زندگی می‌کنند که از میان آن‌ها می‌توان به [[کوسه ماهی درنده]]، [[کوسه گربه ماهی]]، [[نهنگ کوسه]] یا [[کوسه کر]]، [[کوسه سرچکشی]]، [[کوسه ماهی شکاری]] و [[کوسه ماهی گورخری]] اشاره کرد. به دلیل گرانی قیمت کوسه در مقایسه با دیگر ماهیان خلیج‌فارس، صید بی‌رویه این آبزی در سال‌های اخیر افزایش چشم گیریچشم‌گیری یافته‌است و نسل آن‌ها را در معرض انقراض قرار داده‌است. از آن جایی که اغلب گونه‌های کوسه ساکن خلیج‌فارس زنده‌زا هستند، نمی‌توان برنامه‌های مناسبی برای احیای نسل آن‌ها به روش پرورشی انجام داد. هم چنین این کوسه‌ها در زمان زاد و ولد به سوی اب‌های با عمق کمتر (که کمینه دما را برای بچه‌های آنان فراهم می‌کند) می‌آیند، افزایش تخریب مناطق ساحلی خطری دیگر برای تداوم نسل آن‌ها به حساب می‌آید.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mojnews.com/fa/Miscellaneous/ViewContents.aspx?Contract=cms_Contents_I_News&r=810357|عنوان=کوسه‌های خلیج فارس زینت بخش رستوران‌های جنوب شرق آسیا|ناشر=وب‌گاه خبری موج| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DzQYliQY | تاریخ بایگانی = ۲۷ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref>
 
=== جنگل‌های حرا ===