زین‌الاخبار: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Behaafarid (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
ویرایش کلی |
||
خط ۱:
== نام کتاب ==
نویسندهٔ این کتاب، نام «زین‌الاخبار» را به مناسب نام مخدوم خویش - زین‌الملة عبدالرشید بن مودود غزنوی - برگزیده است. البته کتاب به‌خاطر نام خود نویسنده، به «تاریخ گردریزی» نیز مشهور است، ولی نام «زین‌الاخبار» معروفتر است.
== سبک نگارش ==
سبک انشا نزدیک به سبک سامانی، روان و موجز است؛ یعنی جمله‌ها کوتاه است و واژه‌های عربی کمی دارد و اصطلاحات زیبای کهن را در خود جای داده است.
== نویسنده ==
ابوسعید عبدالحی بن ضحاک بن محمود گردریزی با [[ابوریحان بیرونی]] ارتباط داشته است و از او دانش‌اندوزی کرده است و شاید با [[ابولفضل بیهقی]] نیز حشر و نشر داشته است. زین‌الملة عبدالرشید بن مودود غزنوی یکسال پس از تألیف کتاب به‌دست طغرل - غلام پدرش - کشته می‌شود و پس از آن معلوم نیست که چه بر سر مؤلف کتاب می‌آید.
== مطالب کتاب ==
صفحه‌های ابتدایی این کتاب در دسترس نیست و مطالب موجود با شرح سلسلهٔ [[پیشدادیان]] آغاز می‌گردد و پس از آن به سرگذشت [[کیانیان]] و ملوک‌الطوایف ([[اشکانیان]]) و [[ساسانیان]] پرداخته شده است. سپس به ملوک اسلام و سرنوشت امیران [[خراسان]] رسیده است و به ذکر اعیاد ملل گوناگون مانند جهودان و ترسایان و مغان و هندوان هم پرداخته و کتاب را با معارف و انساب رومیان به پایان برده است.
== تصحیح کتاب ==
زین‌الاخبار یا تاریخ گردریزی را نخستین بار [[عبدالحی حبیبی]] - استاد [[دانشگاه کابل]] - تصحیح کرده است و سپس بنیاد فرهنگ ایران در سال [[۱۳۴۷]] چاپ منقحی با حروف سربی بیرون داده است.
== نمونه‌ای از کتاب ==
'''ابومسلم عبدالرحمن بن مسلم'''
... و به‌آفرید مُغ اندر روستای خواف و بست نشابور بیرون آمد و این به‌آفرید از روستای زوزن بود و اندر میان مغان دعوی پیغمبری کرد و بسیار مردم را از ایشان مخالف کرد و هفت نماز فریضه کرد سوی آفتاب، هر جای که باشد. ازین نمازها یکی اندر توحید خدای عزوجل. دیگر اندر آفریدن آسمان و زمین. و سوم اندر آفرینش جانوران و روزی‌های ایشان. و چهارم اندر مرگ. و پنجم اندر رستاخیز و شمار. و ششم اندر بهشت و دوزخ. و هفتم اندر تحمید و سپاسداری بهشتیان.
و گوشت مردار حرام کرد بر ایشان خوردن و نکاح مادر و خواهر و برادرزاده حرام بود و کابین زن از چهارصد درم گذشتن حرام کرد و هفت یک بخواست از خواستهخ‌های ایشان و از دسترنجشان همچنین و آن ملت بر مغان تباه کرد.
پس مؤبدان پیش ابومسلم آمدند و از به‌آفرید شکایت کردند و گفتند که دین بر شما و بر ما تباه کرد. پس ابومسلم مر به‌آفرید را بگرفت و بردار کرد و قومی را که بدو گرویده بودند، بکشت ...
==منابع==
*{{یادکرد|کتاب=تاریخ گردریزی|نویسنده=گردریزی، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک بن محمود|کوشش=به تصحیح و مقابله عبدالحی حبیبی|ناشر=دنیای کتاب|چاپ=اول|سال=۱۳۶۳|شهر=تهران}}
*{{یادکرد|کتاب=سبک‌شناسی نثر|نویسنده=شمیسا، سیروس|شهر=تهران|ناشر=میترا|سال=۱۳۸۴|چاپ=نهم|شابک=ISBN 964-5998-11-5}}
*[[عبدالحسین نوایی|نوایی، عبدالحسین،]] ''[[متون تاریخی به زبان فارسی]]''، [[سازمان سمت]]، ۱۳۷۵. (صص ۹ تا ۱۲)
[[رده:کتابهای فارسی]]
[[رده:کتابهای تاریخی]]
| |||