نرم‌تنان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش 37.254.141.3 (بحث) به آخرین تغییری که 188.158.59.39 انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
مادین (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۱۰:
| phylum_authority = [[کارولوس لینئوس|لینئوس]]، ۱۷۵۸
| subdivision_ranks = [[رده (زیست‌شناسی)|رده‌ها]]
| subdivision =
[[سپرپایان]] (Caudofoveata){{سخ}}[[بی‌لاکه‌ای‌ها]] (Aplacophora){{سخ}}[[چندلاکه‌ای‌ها]] (Polyplacophora){{سخ}}[[تک‌لاکه‌ای‌ها]] (Monoplacophora){{سخ}}[[دوکفه‌ای‌ها]] (Bivalvia){{سخ}}[[ناوپایان]] (Scaphopoda){{سخ}}[[شکم‌پایان]] (Gastropoda){{سخ}}[[سرپایان]] (Cephalopoda){{سخ}}
† [[Rostroconchia]]{{سخ}}
خط ۱۶:
† ?[[Bellerophontida]]
}}
'''نَرم‌تَنان''' {{انگلیسی|mollusca}}دومین شاخه بزرگ از سلسلۀسلسلهٔ جانوران هستند. جانوران این شاخه دارای ریخت‌شناسی بسیار متنوع هستند و اعضای آن ساختار دهانی [[کیتین]]ی به نام [[سوهانک (زیست‌شناسی)|سوهانک]] دارند و تقارن دوطرفی و بندبند بودن بدنشان به‌طور کامل یا تقریباً از بین رفته است؛رفته‌است؛ بدن آن‌ها دارای پوسته‌ای صدفی است که از ترشحات جُبه به وجود آمده استآمده‌است.
فرهنگستان زبان فارسی در مصوبات تازه خود برای شاخه‌های جانداران پسوند «-تباران» را در نظر گرفته و بنا بر این شیوه بندپایان را «نرم‌تن‌تباران» نیز نامیده استنامیده‌است.<ref>واژه‌های مصوّب فرهنگستان تا پایان دفتر یازدهم فرهنگ واژه‌های مصوّب</ref>
 
شاخه نرم‌تنان شاخه‌ای پرتنوع و موفق است و شامل جانورانی چون [[هشت‌پا]]، [[حلزون]]ها و [[ماهی مرکب|ماهی‌های مرکب]] می‌شود. نرم‌تنان از سده‌ها پیش برای انسان از نظر مواد خوراکی و تجارت [[مروارید]] اهمیت داشته‌اند. نیش برخی از نرم‌تنان ازجمله [[هشت‌پای حلقه‌آبی]] می‌تواند کشنده باشد.
 
نرم‌تنان سر و پا و [[آب‌شش]]های مجزا دارند و به این خاطر از شاخه [[کرم حلقوی|کرم‌های حلقوی]] پیشرفته‌ترند. بدن نرم‌تنان به به بخش‌های اصلی سر، پا، توده احشایی و جُبّه تقسیم می‌شود. جبه آن‌ها موادی را ترشح می‌کند که تشکیل صدفی اهکیآهکی می‌دهد. هر چه صدف بزرگ‌تر و سنگین‌تر باشد حرکت جانور کندتر است. بیشتر نرم‌تنان زبانی دندانه‌دار دارند که [[سوهانک (زیست‌شناسی)|سوهانک]] نامیده می‌شود.
 
شاخه نرم‌تنان دارای هفت رده است که بیشتر آن‌ها در آب زندگی می‌کنند. این رده‌ها عبارتند از [[شکم‌پایان]]، [[سرپایان]]، [[ناوپایان]]، [[سپرپایان]]، [[دوکفه‌ای‌ها]]، [[گهواره دریایی|گهواره‌های دریایی]]، [[بی‌لاکه‌ای‌ها]]، [[تک‌لاکه‌ای‌ها]] و [[چندلاکه‌ای‌ها]].
خط ۲۹:
هرچند نرم‌تنان در زمره کاواکه‌داران <sup>coelomates</sup> هستند اما [[کاواکه]] <sup>coelom</sup> (حفره اصلی بدن) آن‌ها بسیار کوچک است و حفره اصلی بدن آن‌ها که خون در آن گردش می‌یابد خون‌کاواکه <sup>hemocoel</sup> نامیده می‌شود. [[دستگاه گردش خون]] نرم‌تنان از نوع باز است یعنی به جای خون‌رسانی از طریق رگ‌ها اندام‌های داخلی در حفره‌ای پر از خون قرار می‌گیرند و شمار رگ‌ها در بدن آن‌ها زیاد نیست.
 
دفع فضولات بدن آن‌ها از طریق دو [[کلیه]] انجام می‌شود. نرم‌تنان دو جنس مخالف دارند و باروری در آن‌ها می‌تواند درونی یا بیرون باشد. دستگاه عصبی نرم‌تنان دربرگیرنده [[گره عصبی|گره‌های عصبی]] <sup>ganglia</sup> سری، جنبی، و پایی است. نرم‌تن‌ها هم‌چنین اندام‌های حسی هم‌چون چشم، شاخک و غیره دارند.
 
[[نرم‌تن‌شناسی]] شاخه‌ای از [[جانورشناسی]] است که به بررسی و پژوهش دربارهٔ این شاخه از جانوران می‌پردازد.
خط ۴۵:
* آبوت، آر. توکر (۱۳۵۷)، دوکفه‌ای‌ها و حلزون‌های دریایی، ترجمهٔ منوچهر مهرنوش، انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی.
{{چپ‌چین}}
Brusca & Brusca (1990). Invertebrates. Sunderland،Sunderland, Mass. : Sinauer Associates.
{{پایان چپ‌چین}}
{{شاخه جانوران}}