شیب‌سنج: تفاوت میان نسخه‌ها

ابزاری جهت سنجش زاویهٔ یک شیب، ارتفاع یا بلندی یک جسم با توجه به [[نیروی جاذبه]] می باشدمی‌باشد. این وسیله به نام‌های زاویه سنج (inclinometer)، شیب نما (tilt indicator)، اندازه گیر شیب (slope gauge)، گرادیان سنج (gradient meter or gradiometer)، اندازه گیر سطح (level gauge or level meter)، و نیز انحراف نما (declinometer) شناخته می شودمی‌شود.

شیب سنج می‌تواند هم شیب‌های رو به بالا (شیب مثبت یعنی شیبی که توسط بیننده هنگامی که از پایین به بالا نگاه می کندمی‌کند) و هم شیب رو به پایین (شیب منحنی یعنی شیبی که توسط بیننده هنگامی که توسط بیننده هنگامی که از بالا به پایین نگاه می کندمی‌کند) را [[اندازه گیریاندازه‌گیری]] کند.

در برخی موارد وسیله ایوسیله‌ای که در هواپیماها استفاده می گردد و میزان زاویهٔ هواپیما را با افق تعیین می‌کند (Turn Cordinator) نیز به عنوان شیب سنج شناخته می شودمی‌شود.

شیب سنج‌های اولیه شامل مثال هاییمثال‌هایی از جمله "شیب سنج well " می شوندمی‌شوند([[Well's inclinometer]]).بخش مهم شیب سنج well صفحهٔ ثابت یا پایداری است که زاویه سنج بر آن قرار می گیردمی‌گیرد. این دستگاه شامل یک صفحهٔ توخالی می‌باشد که نیمی از آن به وسیلهٔ مایعی سنگین پر شده استشده‌است و صفحهٔ شیشه ایشیشه‌ای این دیسک به گونه ایگونه‌ای مدرج شده که زاویهٔ سطح مایع را نسبت به صفحهٔ ثابت (پایدار) دستگاه نشان می دهدمی‌دهد.

خط o.-o. که به صورت موازی با صفحهٔ ثابت قرار دارد بنابراین هنگامی که سطح مایع بر روی این خط قرار می گیردمی‌گیرد زاویهٔ صفر درجه اندازه گیری میاندازه‌گیری شودمی‌شود. همچنین خط 90.-90. به صورت عمود بر صفحهٔ ثابت قرار دارد و چنانچه مایع بر روی این خط قرار گیرد می توانیممی‌توانیم مطمئن باشیم که زاویهٔ سطح ما 90 درجه است. با اندازه گیریاندازه‌گیری محل قرار گیریقرارگیری مایع در حالت‌های مختلف می توانمی‌توان شیب سنج را مدرج نمود. همچنین می توانمی‌توان از جدول تبدیل (conversion table) برای این منظور استفاده کرد.

سنسورهای شیب سنج دقیق و حساس می توانندمی‌توانند در خروجی خود به ریزبینی (resolution) در حد 0.001 درجه دست یابند. (باید توجه داشت که با توجه به تکنولوژی مورد استفاده و رنج زاویهٔ مورد اندازه گیری،اندازه‌گیری، این دقت می‌تواند به 0.01 درجه محدود شود.) لازم به ذکر است که دقت مطلق و نسبی یک سنسور شیب سنج بستگی به افست اولیهٔ سنسور در نقطهٔ صفر، میزان خطی بودن سنسور، هیسترزیس، تکرارپذیری نتیجهٔ اندازه گیریاندازه‌گیری و نیز دریفت حرارتی سنسور در نقطهٔ گذر صفر دارد. در نتیجه این عوامل دقت معمول یک سنسور الکترونیک بین 0.01- و 0.01+ درجه تا 2- و 2+ درجه تغییر می کندمی‌کند. معمولاً در شرایط معمولی (room ambient conditions) دقت یک سنسور محدود به ویژگی خطی بودن آن می شودمی‌شود.

شیب سنج و به طوربه‌طور کلی تمامی سنسورهای سنجش شیب یک سطح افقی مجازی (Artificial Horizon) ایجاد کرده و زاویه را نسبت به این سطح افقی مجازی می سنجند. این سنسورها در دوربین ها، [[سیستم‌های کنترل]] پرواز هواپیماها، سیستم‌های ایمنی اتومبیل، سکوی پایدار، سیستم نشان دهندهٔ زاویهٔ توپ‌های دریایی(جنگی) و هر شیب دیگری که نیاز به سنجش شیب داشته باشد استفاده می گردند.

ویژگی‌های مهمی که هنگام انتخاب یک سنسور شیب سنج بایستی مورد توجه قرار بگیرند، عبارتند از: گسترهٔ زاویهٔ شیب و تعداد محورها (که معمولاً محورهای متعامدند). گسترهٔ زاویه شیب محدوده ایمحدوده‌ای است که سنسور در آن ویژگی خطی بودن خود را حفظ می کندمی‌کند. تکنولوژی‌های متداول در سنسورهای زاویه سنج عبارتند از: مایع خازنی، مایع الکترولیتی، حباب گاز در مایع، و جسم آویخته(آونگ) . تکنولوژی سنسورهای زاویه سنج جای خود را حتی در [[بازی‌های کامپیوتری]] باز کرده استکرده‌است. به طوری کهبه‌طوری‌که Play Station 3 ، Wii از این تکنولوژی در کنترلر خود بهره برده اندبرده‌اند. این سنسورها در [[مهندسی عمران]] نیز جهت اندازه گیریاندازه‌گیری شیب زمینی که سازه بر روی آن بنا خواهد شد استفاده می گردند.

زاویه سنج‌ها برای موارد زیر به کار گرفته می شوندمی‌شوند:

* [[نقشه برداری]] (جهت اندازه گیریاندازه‌گیری زاویهٔ پستی و بلندی ها)

* اندازه گیریاندازه‌گیری شیب پستی و بلندی‌های خاکریز هنگام احداث سازه‌های عمرانی

* اندازه گیریاندازه‌گیری تغییرات اندک شیب زمین خصوصاً در [[ژئو فیزیک]] به منظور پیش بینیپیش‌بینی وقوع آتشفشان

* اندازه گیریاندازه‌گیری خزش دیواره‌ها و سطح زمین در احداث پروژه‌های عمرانی

* اندازه گیریاندازه‌گیری زاویهٔ [[وسایل نقلیه]] (مانند هواپیما، اتومبیل و ...) نسبت به سطح افق

* اندازه گیریاندازه‌گیری [[زاویهٔ دید]] بین آنتن گیرندهٔ ماهواره و ماهواره

* اندازه گیریاندازه‌گیری زاویهٔ وسیلهٔ اندازه گیریاندازه‌گیری (طناب، زنجیر و ...) به هنگام اندازه گیریاندازه‌گیری فاصله نسبت به سطح افق

* اندازه گیریاندازه‌گیری ارتفاع اجسام با استفاده از روابط مثلثاتی

* اندازه گیریاندازه‌گیری زاویهٔ حفاری به هنگام حفر چاه

* اندازه گیریاندازه‌گیری میزان فراز و فرودهای کشتی در آب‌های آرام و ناآرام

* اندازه گیریاندازه‌گیری سراشیبی به هنگام احداث [[پیست اسکی]]

* اندازه گیریاندازه‌گیری میزان آزادی حرکت در مفاصل مختلف بدن

* اندازه گیریاندازه‌گیری زاویهٔ بالاروندگی اجسام و در نهایت محاسبهٔ ارتفاع آن‌ها در شرایطی که دسترسی مستقیم به بالای آن‌ها و اندازه گیریاندازه‌گیری ارتفاعشان با استفاده از روش‌های موجود ممکن نباشد.