علیقلی جبادار: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ردهانبوه: حذف از رده:نقاشان دوره صفویه |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲:
|نام_شخص=علی‌قُلی جبه‌دار
|نام_تصویر=
|عرض_تصویر=
|توضیح_تصویر=
|نام دیگر=
|لقب‌ها=
|ملیت= [[گرجی های ایران|گرجی ایرانی]]
|اهل=
|دوره=[[صفویان|صفوی]]
|سال‌های فعالیت=۱۶۶۰ تا ۱۷۱۷
سطر ۲۷ ⟵ ۲۶:
|تاریخ_تولد=
|محل_تولد=
|تاریخ_مرگ=۱۷۵۰ میلادی
|محل_مرگ=مازندران
|گفتاورد=
|imdb_id =
سطر ۴۰ ⟵ ۳۹:
منابع تاریخی در خصوص هنرمندان، در دوران صفوی، افشار، [[زند]] و [[قاجار]] بسیار ضعیف‌اند. تنها در تذکرهٔ [[آتشکده آذر]] اثر [[لطفعلی آذر بیگدلی]] از علیقلی جبه‌دار یاد شده، که در شرحی مختصر از «محمدعلی بن عبدل ابن علیقلی بیگ جبه‌دار» (جبادار) با نام مستعار «علی - فرنگ» نام برده، و مدعی‌است که وی مسیحی زاده‌ای بود، که به اسلام گرویده، و در [[اصفهان]] نقاش دربار [[صفویان|صفوی]] بوده‌است. (فرنگ در اینجا اشاره به فرنگی‌سازی نقاش است). لطفعلی همچنین گزارش کرده که جبه‌دار با سمت «نقاش باشی» در دربار [[شاه تهماسب دوم]] و [[نادر شاه افشار]] خدمت کرده، اما پس از تحلیل رفتن بینایی‌اش، در [[مازندران]] به سال ۱۷۵۰ میلادی درگذشته‌است.<ref name=ruwiki />
== تبار
برخلاف آنچه که عده‌ای معتقدند که «جبه‌دار [[مسیحی]] و از مردم آرنااوت ([[
قرچقای یا قرچغای‌خان‌دوم، فرزند منوچهر خان و نوهٔ قرچقای‌خان‌اول، سپهسالار سپاه شاه‌عباس‌اول، خود از پشتیبانان هنر [[کتاب آرایی]] محسوب می‌شد؛ چنان‌که [[شاهنامه قرچغای خان]] (شاهنامهٔ وینزور) به دستور وی و احتمالاً توسط [[محمد قاسم]] و [[محمد یوسف نگارگر]] کتاب آرایی شده‌است. این شاهنامه که از خاندان قرچقای به دست حاکمان [[هرات]] افتاده بود، به خاطر سپاسگزاری از حمایت قشون [[بریتانیا|انگلیس]] از حکام یاد شده به هنگام محاصرهٔ هرات توسط قشون [[قاجار]]، به رسم تحفه به دربار بریتانیا فرستاده شده، و هم اینک در گنجینهٔ [[قصر سلطنتی وینزور]] بریتانیا نگهداری می‌شود.<ref name="ensani">مهدی حسینی، [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120329164634-5107-49.pdf شاهنامه قرچقای خان (شاهنامه وینزور)]، [http://ensani.ir/fa/content/230914/default.aspx نشریه هنرهای زیبا] -هنرهای تجسمی، شماره45، بهار 1390، صفحات 13-21</ref>
سطر ۴۷ ⟵ ۴۶:
پسر جبه‌دار، با نام [[محمد علی بیگ|محمدعلی‌بیگ]] نیز نقاش بود، و در زمان سلطنت [[نادر شاه]] به سمت نقاش‌باشی دربار یا رئیس کارگاه نقاشی دربار نادرشاه منصوب شد.<ref name=" ruwiki" />
== سبک
جبه‌دار در مکتب تحول یافتهٔ [[نقاشی صفوی]] (که در دورهٔ قاجار به «ایرانی سازی» شهرت یافته) جزو پیشگامان و استادان بنام محسوب است و با [[محمد زمان]] اول معاصر و در سبک نقاشی هماهنگ و هم سلیقهٔ او بوده‌است. از همزمانان او می‌توان [[محمد قاسم]] و [[استاد محمد]] و [[محمد ابراهیم]] و [[محمد مسیح]] را نیز نام برد.
سطر ۵۶ ⟵ ۵۵:
وی به سبب آشنایی با نقاشی اروپایی، در تحول سبک، از [[مینیاتور]] صفوی به شیوهٔ ایرانی‌سازی، در شمار پیشگامان است. همچنین در مکتب هند و ایران نیز دست داشته، و آثاری در این مکتب از او به یادگار مانده‌است. علی قلی، تک‌صورت را بسیار لطیف می‌ساخت و عمارات تاریخی و منظره‌ها را با لطافت و رعایت نزدیک نمایی و دورنمایی ([[ژرفانمایی (گرافیک)|پرسپکتیو]]) استادانه به تصویر می‌کشید. علاوه بر این در تصویرسازی جانوران نیز توانا بود. [[قلمدان]]های کار او از نوع بهترین قلمدان‌های عصر صفوی محسوب می‌شود. عمده‌ترین آثارش در [[آبرنگ]] بوده، اما در [[رنگ روغن]] نیز مهارت داشت.<ref name="aftabir" />
== آثار
* تصویر اجتماع درویشان و نوازندگان در مهتاب شبانه که در صحن باغی جمع شده‌اند و رقم "عمل علیقلی بیک جبادار" دارد؛
* تصویر زن جوانی که نیم تاج جواهرنشانی به‌سر گذاشته و در روی چهارپایه‌ای نشسته‌است و چنین رقم دارد: "رقم علیقلی جبادار به تاریخ شهر صفر… در دارالسلطنهٔ قزوین مرقوم شد. رقم کمترین غلامان علیقلی جبادار سنه ۱۰۸۵"؛
سطر ۶۶ ⟵ ۶۵:
== دو نقاش همنام ==
در میان نگارگران ایران دو تن به نام «علیقلی» نامدار هستند که هردو از استادان چیره‌دست زمان خود بوده و آثار ارزشمندی به عالم هنر عرضه کرده‌اند.
نخستین ایشان همین «علیقلی جبه‌دار یا جبادار» معروف به «آرنااوت» است که گویا آلبانی‌تبار ولی پرورش یافته در ایران است و معاصر «[[شاه سلیمان]]» و «[[شاه سلطان حسین]]» صفوی ست، و تا اواخر سدهٔ یازده و اوایل سدهٔ دوازده می‌زیسته و به آفریدن آثار هنری می‌پرداخته‌است.<ref name=" adibboroumand" />. لازم بذکر است در آن زمان
== منابع ==
| |||