'''آتشکده آذرفرنبغ''' یا '''آتشکده کاریان''' با ارتفاع تقریبی ۲۰ متر در مسیر [[کاریان (لارستان)|کاریان]]، از دهستان [[هرم و کاریان]]، بخش [[جویم]]، شهرستان [[لارستان]] در [[استان فارس]] و در ۴۲ کیلومتری جنوب غربی [[جویم]] در نیمه راه [[بندر سیراف]] و [[دارابگرد]] قرار دارد. نقشه اصلی این [[آتشکده]] به شکل ذوزنقه بوده که اضلاع جلویی آن در حدود ۵ متر عرض و ۷ متر ارتفاع دارند. ضلع جلویی روی سکویی به ارتفاع ۵٫۱ متر از سطح زمین واقع شده استشده‌است. برفراز این سکو در ارتفاع ۳متری بر روی دیواره، حفره‌ای مثلثی شکل وجود دارد. مصالح به کار رفته در دیوارهٔ این آتشکده [[آجر]] و [[گل]] می‌باشد. بر روی صفهٔ آتشکده آثاری از راهرو و اتاق دیده می‌شود که به درون فرو ریخته استریخته‌است.
== تاریخچه ==
این مکان آتشکدهٔ [[موبدان]] بوده‌است و یکی از سه آتشکدهٔ بزرگ ایران در عهد [[ساسانیان]] بهبه‌شمار شمار می‌رفته استمی‌رفته‌است. این آتشکده یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین آتشکده‌ها در زمان [[ساسانیان]] بوده و یکی از مهم‌ترین آتش‌های سه‌گانه [[زردشتی]] که مختص [[موبدان]] بوده، در آن جا می‌سوخته‌است. [[ساسان]] جد [[اردشیر بابکان]] تولیت این آتشکده را بر عهده داشته و [[ساسانیان]] همواره علاقه خاصی به این آتشکده داشته‌اند. بر کتیبه‌ای به زبان [[زبان پارسی میانه|پهلوی]] نگاشته‌اند که سی هزار [[دینار]] هزینه ساختمان آن شده‌است.
در دوران [[ساسانیان]] این آتشکده و زمین‌های اطراف آن محل حکومت رم کاریان بوده استبوده‌است. آن‌ها همان ایل [[پاسارگادیان|پاسارگادی‌های]] هخامنشیان بوده‌اند که با کمک کردن به [[اردشیر بابکان]] در تأسیس حکومت [[ساسانیان]] مورد توجه او و سایر شاهان ساسانی قرار گرفته و آتشکده در مرکز حکومتی آن‌ها یعنی [[کاریان]] بنا شد. رم کاریان از شهر در مقابل [[حمله اعراب به ایران|حمله اعراب]] دفاع کرده و اعراب پس از چهار بار محاصره شهر، موفق به فتح آن شدند. [[باصری|ایل باصری]] که امروزه به کوچنشینی خود در استان فارس ادامه می‌دهد تنها بازمانده ایل پاسارگادیان دوره [[کوروش]] یا همان رم کاریان ساسانیان به شماربه‌شمار می‌رود.<ref>یوسفی، احسان، عشایر پارس، شیراز، ۱۳۹۳ خورشیدی. ص ۲۷</ref>
از کاریان آتش را به آتشکدهٔ شمالی [[فسا]] برده‌اند و از آنجا به [[نیریز]] و از آنجا به [[هندوستان]] برده‌اند. واندانبرگ در کتاب باستانشناسی ایران قدیم چنین می‌نویسد: در کاریان ویرانه‌های آتشکده‌ای که بقایای آذرفرنبغ یکی از سه آتشکدهٔ بزرگ ایران باستان است دیدم، بدبختانه امروز چیز مهمی ازآن آتشکده نمانده استنمانده‌است.<ref>مصطفوی، ۱۳۶۴: ۹۲</ref>{{دقیق}}
