نظریه سامانه‌ها: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۶:
# [[نظریه عمومی سامانه‌ها]]
# [[سایبرنتیک]]
# [[پویایی‌شناسی سامانه‌ها|پویایی شناسیپویایی‌شناسی سامانه‌ها]](systems Dynamics)
# سامانه‌های نرم و روش‌های ساختاردهی مسئله (Soft systems and problem structuring methods)
# سامانه‌های انتقادی و چندروش شناسی(Critical systems and multimethodology)
خط ۱۹:
 
== سایبرنتیک ==
مفهوم مدرن [[سایبرنتیک]] به مثابه یک رشته توسط [[نوربرت وینر|وینر]](Wiener)، مک کلوچ(McCulloch) و اشبی پایه‌گذاری شد و معمولاً به مثابه مطالعهٔ علمی و مدل‌سازی ریاضی برای تنظیم مقررات و کنترل هرگونه سامانه‌ای اطلاق می‌شد. سایبرنتیک جریان اطلاعات درون یک سامانه و طریفهٔ استفاده از اطلاعات در سامانه به منظور کنترل سامانه را مورد مطالعه قرار می‌دهد. استافورد بیر(Stafford Beer) در کاربردی سازیکاربردی‌سازی نظریهٔ [[سایبرنتیک]] در مدیریت نقش زیادی داشته‌است.
 
== پویایی شناسیپویایی‌شناسی سامانه‌ها ==
ایده‌های بنیادی پویایی شناسیپویایی‌شناسی سامانه‌ها توسط جی فورستر در دههٔ ۱۹۶۰ پی‌ریزی شد. او به مدل سازیمدل‌سازی رفتار پویای سامانه‌هایی همچون جمعیت‌ها در شهرها و زنجیرهٔ تأمین علاقه‌مند بود. اوایل نظریهٔ پویایی‌شناسی سامانه‌ها خیلی محبوبیت داشت اما با انتقاداتی که در سال‌های دههٔ هفتاد صورت گرفت، کم‌کم به حاشیه رفت تا این‌که کتاب پنجمین فرمان پیتر سنکه بار دیگر این نظریات را مطرح کرد و نرم‌افزارهای رایانه‌ای شیبه‌سازی گسترش استفاده از روش‌های این نظریه را تسهیل کرند.
 
== سامانه‌های نرم و روش‌های ساختاردهی مسئله ==
سامانه‌های نرم و روش‌های ساختاردهی مسئله خانواده‌ای از رویکردهای مدل سازیمدل‌سازی هستند که هدفشان کمک به گروه‌های با ترکیب متنوع اما منفعت مشترک برای بهبود موقیتشان است. روش‌شناسی توسعه سامانه‌های نرم(SSD)از جمله معروف‌ترین روش‌های در این زمینه به‌شمار می‌آید.
 
== سامانه‌های انتقادی و چندروش شناسیچندروش‌شناسی ==
در دهه ۱۹۸۰ مجموعه جامعی از روش‌های سامانه‌ای به وجود آمده‌بود و این سؤال پدید آمد که کدام روش و کی باید استفاده بشود. در همین زمان پارادایم سومی در سامانه‌ها شروع به رشد کرد که به عنوان تفکر سامانه‌ای نقادانه(Critical Systems Thinking (CST)) یا علوم مدیریت نقادانه(Critical Management Science) شهرت یافت.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کتاب تفکر سیستمی کل گرایی خلاق برای مدیران|نام خانوادگی=جکسون|نام=مایکل|ناشر=سازمان مدیریت صنعتی|سال=۱۳۹۱|شابک=|مکان=|صفحات=|مترجم=تقی ناصر شریعتی}}</ref>
روش‌شناسی‌های مختلفی برای انتخاب روش مناسب توسعه یافت و نهایتاً به اینجا رسیدند که از ترکیب روش‌های مختلف یا چندروش شناسیچندروش‌شناسی باید استفاده کرد.<ref name=ToolAutoGenRef1 />
 
== کاربردها ==
خط ۳۵:
در فضایی که نظریهٔ سامانه‌ها، به عنوان یک فرارشته، میان‌رشته‌ای با دامنه‌های [[چند بینشی]] پدیدآورده، اصول و مفاهیم [[هستی‌شناسی]] و [[فلسفه علم]]، [[فیزیک]]، [[علوم رایانه]]، [[زیست‌شناسی]]، [[مهندسی]] و همچنین [[جغرافیا]]، [[جامعه‌شناسی]]، [[علم سیاست]]، [[روان درمانی]] (در قالب [[خانواده‌درمانی]]) و [[علم اقتصاد]] را گرد هم می‌آورد. بنابر این، نظریهٔ سامانه‌ها همانند پلی است که برای رسیدن به یک تفاهم میان رشته‌ای، میان زمینه‌های خودگردان (مستقل) بررسی، و همچنین در زمینهٔ خود [[علوم سامانه‌ها|دانش سامانه‌ها]] عمل می‌کند.
 
در این رابطه؛ با بودن احتمال برداشت‌های نابجا، [[لودویگ ون برتلنفی|ون برتلنفی]] بر این باور بود که یک نظریهٔ جامع سامانه‌ها «بایستی دستگاه تنظیم کنندهٔتنظیم‌کنندهٔ مهمی در علوم باشد،» برای محافظت در برابر قیاس‌های سطحی، که؛ " «بی فایده در دانش، و زیان‌بار در پیامدهای عملی خود هستند». دیگران، مثلاً [[ایلیا پریگوژین]]، نزدیکی خود را به مفاهیم مستقیم سامانه‌ها؛ که توسط نظریه پردازان اصلی پرورش یافته، حفظ کرده‌اند.
 
== جستارهای وابسته ==