سرزمین کوهستانی ارمنستان: تفاوت میان نسخه‌ها

کلمهٔ کوهستانها یا فلات ارمنستان کلمه‌ای کاملاً علمی است که از لحاظ [[زمین‌شناسی]] به مناطق خاص جغرافیایی، که دارای شرایط یکسان از لحاظ جغرافیایی و زمین‌شناسی هستند، گفته می‌شود. فلات ارمنستان از لحاظ علمی عبارت است از برجستگیهایی در سطح زمین که پیدایش آن‌ها معلول شرایطی خاص در [[آسیا]] بوده. این برجستگیها را زمین‌شناس معروف آلمانی، [[اتو ویلهلم هرمان فن آبیش]] بلندیها یا کوهستانهای ارمنستان<ref>Das Armennische Hochland or Bergland</ref> نامیده استنامیده‌است.<ref>Handbuch der neuesten Erdbeschreibung: Mit einer Menge Tabellen,By Georg Martin Brueckner</ref>

از این فلاتها قله‌های [[آتشفشان]]ی بلندی سربرافراشته‌اند که بلندترین آن‌ها [[کوه آرارات]] بزرگ به ارتفاع ۵۱۵۶ متر است. گرچه این سرزمین عادتاً جزو [[قاره]] [[آسیا]] شمرده شده است،شده‌است، ولی در واقع قسمتی از مرزهای [[اروپا]] است، و چنان‌که «ژنرال فن سکت» گفته استگفته‌است:

«نخست تمدن [[آشوری‌ها]] همسایه جنوبی ارمنستان که ارمنستان اولیه یا [[اورارتو]] ظاهراً روابط زیادی با آن داشته‌است. سپس تمدن [[یونان باستان]] که پس از فتوحات [[اسکندر]] کبیر بر سرتاسر [[خاورمیانه]] سایه انداخت. مدتی بعد، ارمنستان با تمدن [[روم]]ی که مظهر آن [[مسیحیت]] قرنهای اولیه است رابطه مداوم پیدا کرد، و سرانجام دولت رم شرقی بود که با همه ضعفها و عیبهایش می‌توانیم از رسالت بزرگ و تاریخی آن به عنوان مربی خاور اسلاونژاد و خاور آسیایی چشم بپوشیم.<ref name="[[هراند پاسدرماجیان]]. تاریخ ارمنستان">[http://hoosk.net/fa/publications/published-books/item/85-تاریخ-ارمنستان.html] [[هراند پاسدرماجیان]]<span>. تاریخ ارمنستان. تهران: انتشارات زرین،مترجمزرین، مترجم:محمد قاضی</span>]</ref>»

{{گفتاورد|«چگونگی شکل طبیعی سرزمین ارمنستان است که محدودیت مقاومت کشور نامبرده را در طول تاریخ در برابر حملاتی که از سمت مشرق یا مغرب به او شده‌است توجیه می‌نماید. در حقیقت سرزمین ارمنستان بوسیله کوه‌ها به چند منطقه مهم و اصلی تقسیم شده‌است (مانند دره ارس، منطقه‌ای که [[دغوبایزید]] تا [[ارزروم]] گسترده استگسترده‌است و منطقه [[دریاچه وان]])، و این مناطق بسیار بزحمت می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و وقتی از خارج حمله‌ای به آنان بشود نمی‌توانند همه نیروهای کشور را بسرعت در نقطه مورد تهدید متمرکز سازند.»<ref name="Paul Rohrbach">[https://books.google.com/books/about/Vom_Kaukasus_zum_Mittelmeer.html?id=hsINAAAAYAAJ Vom Kaukasus zum Mittelmeer: Eine hochzeits- und studienreise durch Armenien,BY:Paul Rohrbach]</ref>}}

در دورانهای تسلط بیگانگان هرگز یک امپراتوری یا یک قدرت همسایه موفق نشده استنشده‌است بر تمامی فلات مرتفع ارمنستان تسلط پیدا کند. خواه به دلیل شکل طبیعی سرزمین که مساعد برای دفاع است، و خواه به سبب اهمیتی که قدرتهای دیگر هم‌مرز برای تصرف آن سرزمین قایل بوده‌اند، فاتحان ناگزیر شده‌اند قبول کنند که قسمتی از ارمنستان به صورت یک کشور مستقل یا [[خودمختاری]] باقی بماند یا آن را با همسایه دیگر تقسیم کنند.<ref name="[[هراند پاسدرماجیان]]. تاریخ ارمنستان" />

{{گفتاورد|«ارمنستان هرگز تماماً تسخیر نشده است،نشده‌است، آنجا دژی است که در طی قرون و اعصار گاه گاهی تسخیر شده و باز فتح شده‌است ولی همیشه نیمه کاره و در عین حال سرزمین آنان را نیز بدل به صحنه جنگ‌های دایمی نموده‌است.»<ref name="Alfred Nicolas Rambaud">[http://www.muraditutti.it/biblioteca-militare-virgilio-ilari/ancient-military-history/1870_RAMBAUD_empire_grecque_au_10e_siecle.pdf L'Empire grec au Xe siècle, Constantin Porphyrognete,BY:Alfred Nicolas Rambaud]</ref>}}

ارمنستان برسر راه تجارتی بسیار مهمی واقع بوده که خاوردور و [[آسیای مرکزی]] را از طریق زمینی به اروپا مربوط می‌کرده و با عبور از [[دریای خزر]] یا ایران شمالی به [[ترابزون]] منتهی می‌شده استمی‌شده‌است. ارمنستان یکی از نقاط رابط یا به عبارتی دیگر یکی از منزلهای سر راهی راه معروف به [[جاده ابریشم]] بوده که اروپا را به خاور دور وصل می‌کرده استمی‌کرده‌است. همه این عوامل در تبدیل ارمنستان باستان و [[قرون وسطی]] به کشوری با تمدن پیشرفته که در دورانهای خاصی با مترقی‌ترین کشورهای وقت قابل مقایسه بوده‌است دخیل بوده‌اند. بر عکس این موقعیت یعنی واقع شدن ارمنستان برسر چهار راه جریانهای بزرگ اگر هم تأثیر مساعدی روی فرهنگ و تمدن آن داشته در عوض آن را بر سر راه همه حمله‌های بزرگ آسیا به جنوب شرقی اروپا نیز قرار داده استداده‌است.<ref name="[[هراند پاسدرماجیان]]. تاریخ ارمنستان" />

«از آنجا که ارمنستان در یکی از نقاط اتصال مهم اروپا و آسیا واقع شده‌است شاید چندان از مبادلات کالاهای بازرگانی و فکری این دو قطب استفاده نکرده که از اختلافات دو تمدنشان رنج برده استبرده‌است. وقتی غرب چه در دوران پیشروی رومیان و بیزانس یا دولتهای صلیبی، به سمت مشرق پیش می‌آمده، یا برعکس وقتی شرق در دوران کشورگشایی [[ایران]]یان و اعراب و [[مغول]]ان و ترکان به سمت غرب پیشروی می‌کرده استمی‌کرده‌است راهی که این مهاجمان اختیار می‌نموده‌اند بیشتر اوقات راه ارمنستان بوده‌است.<ref name="Frederic Macler">[https://62686721ec003965b80426bd2dd1f92a92bb5465.googledrive.com/host/0B9hO8S2FaHc2TmZMUExUZEt0d0U/The-Cambridge-Medieval-History-Macedonian-ebook-B01CIDJKZ2.pdf The Cambridge Medieval History,BY:Frederic Macler]</ref>»

{{گفتاورد|«چون ارمنستان کاملاً نه غربی بود و نه شرقی و فرهنگ و تمدن خود را از هر دو قطب می‌گرفت از هر دوی آنان هم صدمه می‌دید.»<ref name="Frederic Macler" />}}

لیکن تنها موقعیت ارمنستان نیست که بر تاریخ آن تأثیر گذاشته بلکه شکل طبیعی آن نیز در این مورد بی تأثیر نبوده استنبوده‌است. سرزمین‌های دارای کوه‌های بلند همواره کانون نژادهای جنگجو و سخت مصمم به دفاع از استقلال خود بوده‌اند.