الیزابت یکم: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۳۴:
'''ملکه الیزابت یکم''' {{انگلیسی|Elizabeth I Of England}} (زاده ۷ سپتامبر۱۵۳۳- مرگ ۲۴ مارچ ۱۶۰۳) از ۱۷ نوامبر ۱۵۵۸ تا زمان مرگش ملکهٔ انگلستان و ایرلند و بازپسین فرمانروا از [[دودمان تودور]] بود. الیزابت که گاهی نیز ''الیزابت دوشیزه''، ''گلوریانا'' و ''ملکه بث خوب'' نامیده می‌شد، پنجمین و بازپسین پادشاه [[دودمان تودور]] بود. او دختر [[هنری هشتم (انگلستان)|هنری هشتم]] به عنوان یک شاه‌دخت به دنیا آمد اما مادرش، [[آن بولین]]، وقتی دخترش دو سال و نیم بیش‌تر نداشت، اعدام شد و الیزابت نامشروع شناخته شد. برادر ناتنی او، [[ادوارد ششم]]، تاج را به [[لیدی جین گری]] به میراث گذاشت و دست دو خواهر ناتنی خود یعنی الیزابت و [[ماری یکم (انگلستان)|مری]] کاتولیک مذهب را از جانشینی تخت کوتاه کرد. این کار ش بر خلاف [[سومین قانون جانشینی انگلستان|سومین قانون جانشینی]] بود که در ژوئیه ۱۵۴۳ توسط [[پارلمان انگلستان]] به تصویب رسیده بود (برطبق این قانون، مری و الیزابت دگر بار در خط جانشینی پس از شاه‌زاده ادوارد قرار گرفتند). با کنار گذاردن وصیت‌نامهٔ ادوارد، مری در سال ۱۵۵۳ ملکه شد و [[لیدی جین گری]] اعدام شد. با مرگ مری در سال ۱۵۵۸، الیزابت جانشین خواهر ناتنیش شد. مری در دوران حکومت خود به ظن حمایت از شورشیان [[پروتستان]] حدود یک سال الیزابت را زندانی کرده بود.
 
الیزابت با مشاوره خوب حکومت خود را آغاز کرد و به شدت به گروهی از رایزنان قابل اعتماد خود که توسط [[ویلیام سیسل]] (بارون بورلی) رهبری می‌شد تکیه داشت. یکی از اقدام‌های نخستین ش تاسیستأسیس و برپایی کلیسا [[پروتستان]] [[انگلستان]] بود که خود والی عالی آن شد. این توافق مذهبی الیزابت، بعدها به [[کلیسای انگلستان]] امروزی تکامل یافت. انتظار می‌رفت که ملکه ازدواج کرده و جانشینی به دنیا آورد تا دودمان تودور ادامه یابد. اما او علی‌رغم چندین معاشقه هرگز این کار را نکرد. با سالمندتر شدن او، باکره بودن و پاکدامنی‌اش شهرت یافت و مکتبی فکری در اطراف او پدید آمده و رشد کرد و در پرتره‌ها، نمایش‌ها و مراسم مجلل و تاریخی، و ادبیات آن زمان جشن گرفته می‌شد.
 
الیزابت در دولت داری از پدر و برادر و خواهر ناتنیش میانه‌روتر بود. یکی از شعارهای او این بود: ''می‌بینم و هیچ نمی‌گویم''. در مسائل مذهبی، نسبتاً شکیبا بود و از آزار و اذیت سازمان یافته می‌پرهیخت. پس از سال ۱۵۷۰، زمانی که [[پاپ]] او را نامشروع خواند و پیروان الیزابت را از اطاعت دستوراتش منع کرد، چندین توطئه، زندگی ملکه را به خطر انداخت. اما تمامی این دسیسه‌ها با کمک سرویس مخفی وزرایش با شکست مواجه شد. در روابط خارجی، محتاط عمل می‌کرد و در ارتباط با دو ابرقدرت [[فرانسه]] و [[اسپانیا]] تعادل را برقرار می‌کرد. او با وجود بی رغبتی، از شماری کارزارهای نظامی ناکارآمد و با منابع ناچیز در [[هلند]]، فرانسه و [[ایرلند]] حمایت کرد. در اواسط سال ۱۵۸۰، جلوگیری از جنگ با اسپانیا بیشتر از این نمی‌توانست ادامه پیدا کند و هنگامی که اسپانیا سرانجام در سال ۱۵۸۸ تصمیم به فتح انگلستان گرفت، شکست نیروی دریایی اسپانیا ملکه الیزابت را با یکی از بزرگترین پیروزی‌های نظامی در [[تاریخ انگلستان]] پیوند داد.
 
سلطنت الیزابت به عنوان «عصر الیزابت» شناخته می‌شود و مهمترمهم‌تر از همه برای رشد و شکوفایی درام و تئاتر انگلیس که توسط پیشگامانی چون [[ویلیام شکسپیر]] و [[کریستوفر مارلو]] رهبری می‌شد و نیزبهنیز به خاطر قابلیت‌های دریانوردی ماجراجویان انگلیسی مانند [[فرانسیس دریک|سر فرانسیس دریک]] شهرت داشت. بعضی از مورخان در ارزیابی خود کم‌سخن‌تر و خوددارتر هستند، آنان الیزابت را فرمانروایی عصبانی و دودل توصیف می‌کنند که بیش‌تر از بختش برمی‌خورد. در اواخر حکومتش، مشکلات نظامی و اقتصادی محبوبیت او را تضعیف کرد. می‌توان گفت که الیزابت در عصری که دولت متزلزل و محدود و پادشاهان در کشورهای همسایه با مشکلات داخلی که حتی تخت و تاجشان را تهدید می‌کرد رویارو بودند بازیگری کاریزماتیک و بازمانده‌ای سرسخت بود. چنین مشکلات و مواردی در مورد رقیب الیزابت، [[ماری یکم اسکاتلند]]، نیز صدق می‌کرد. الیزابت او را در سال ۱۵۶۸ زندانی و سرانجام در سال ۱۵۸۷ اعدام کرده بود. پس از حکمفرمایی کوتاه مدت برادر و خواهر ناتنیش، دورهٔ ۴۴ سالهٔ الیزابت بر تخت ثبات خوبی را برای قلمرو پادشاهی ([[بریتانیا]]) به ارمغان آورد و نیز به شکل‌گیری حس هویت ملی کمک کرد.
 
== آغاز پادشاهی ==
خط ۴۴:
 
== جنگ با اسپانیا ==
در اواخر دهه 1580 اسپانیا و انگلستان به سمت رویارویی سیاسی پیش می رفتند. جاسوسان الیزابت سال هاسال‌ها اسپانیا را زیر نظر گرفته و به دنبال نشانه اینشانه‌ای مبنی بر برنامه ریزیبرنامه‌ریزی آن کشور برای حمله به انگلستان بودند . در سال 1587 الیزابت خبردار شد که فیلیپ دوم پادشاه اسپانیا با ناوگانی متشکل از 130 کشتی جنگی و سی هزار سرباز در حال آماده شدن برای حمله به کشور اوست. ناوگان اسپانیا ( آرمادا) در سال 1587 برای حمله به انگلستان راهی دریا ی مانش شد.الیزابت تصمیم گرفت که زود و سریع تر به اسپانیا حمله کند . او [[فرانسیس دریک|سر فرانسیس دریک]]،دریاسالار نیروی دریای انگلستان را به جنگ با اسپانیا فرستاد. سر فرانسیس دریک، با 24 کشتی و حدود سه هزار سرباز از پلیمورت انگلستان عازم جنگ و در نوزدهم آوریل 1587 وارد بندر کادیز اسپانیا شد.دریک و مردانش تمام کشتی هایکشتی‌های اسپانیایی این بندر را غارت کردند و به آتش کشیدند. شبیخون انگلیسی ها طرحانگلیسی‌ها هایطرح‌های نظامی فیلیپ را بیش از یک سال به تأخیر انداخت.
 
سر انجام در نوزدهم ژوئیه 1588 ناوگان اسپانیا ( آرمادا) در ساحل کورنوال انگلستان از دور رؤیت شد. در جنگ دریایی که در سال ۱۵۸۸ میان [[انگلیس]] و [[اسپانیا]] درگرفت، نیروهای دریایی اسپانیا به دلیل ناتوانی در مقابله با توفان شدید دریایی شکست سنگینی متحمل شدند. به این ترتیب نیروی دریایی [[انگلستان]] توانست به عنوان ابرقدرت دریایی جایگزین [[اسپانیا]]یی‌ها شود. همچنین [[انگلستان|انگلیسی‌ها]] از ناتوانی [[اسپانیا]]یی‌ها سود برده و به گشودن و یافتن سرزمین‌های [[آمریکای شمالی]] اقدام نمودند و علاوه بر آن بخشی از [[نوآبادهای]] اسپانیا را نیز به تصرف خود درآوردند.
خط ۵۰:
== عصر طلایی انگلستان ==
دوره پادشاهی الیزابت بر انگلستان به ''عصر طلایی'' یا ''عصر الیزابت'' شناخته شده‌است. در این دوره نام‌آورانی چون [[ویلیام شکسپیر]]، [[کریستوفر مارلو]]، [[بن جانسون]]، [[والتر رالی]] و [[فرانسیس بیکن]] در [[انگلستان]] می‌زیستند. ادب و فلسفه در این روزگار سر برآورد و با ناتوانی [[کاتولیک]]ها و [[پاپ]] روزگار رنسانس آغاز شد. الیزابت همچنین در برابر [[کاتولیک]]ها روش تسامح را پیش گرفت.
[[کمپانی هند شرقی بریتانیا]] در زمان حکمرانی وی تاسیستأسیس شد.
 
== زندگی شخصی ==
الیزابت از کودکی در خانه [[ادوارد ششم]] می‌زیست چون که پدرش هنری که فرزند پسر می‌خواست او و مادرش را از خود رانده بود. الیزابت با آموزه‌های [[پروتستان]] بزرگ شد. او برای مصالح کشور هرگز تن به زناشویی نداد. گفته میشودمی‌شود او با توماس سیمور، دریاسالار اعظم، که بهبه‌طور طور همزمانهم‌زمان شوهر چهارم [[کاترین پار]]، همسر ششم [[هنری هشتم (انگلستان)|هنری هشتم]] بود روابط عاشقانه داشته استداشته‌است و دوشیزه بودن او نوعی تظاهر بوده استبوده‌است. از این روی نمی‌توان درباره لقب او که به ملکه دوشیزه معروف است اظهار نظر قطعی کرد. وی از بیماری بی‌خوابی رنج می‌برد و سرانجام در ۲۴ مارس ۱۶۰۳ در گذشت. پیکرش را در کنار ناخواهریش [[ماری یکم (انگلستان)|ماری]] در [[کلیسای وست‌مینستر]] به خاک سپردند.
 
== تبارشناسی ==