گاتاها: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB |
||
خط ۵:
== ساختار و چینش ==
گاتها از نگاه [[صرف و نحو]] و زبان و بیان، روشِ ارائهٔ مطالب، فکر واندیشه، سبک شعر و ویژگی‌های دیگر با دیگر بخش‌های ''اوستا'' تفاوت دارد، ازین روی همهٔ [[اوستاشناس|اوستاشناسان]] و دانشمندان آن را از خودِ زرتشت می‌دانند،<ref name="فرهنگ دهخدا :گاتها" /><ref name="اوستا، هاشم رضی">اوستا، هاشم رضی</ref> گاتها [[منظوم]] و [[موزون]] به گونهٔ اشعار دینی [[ایران باستان]] اند که به شدت موجز و فشرده‌اند و از نظر ساختار [[دستور زبان]] استثناء هستند. شاید نخست بلندتر و به [[نثر]] بوده اما برای در امان بودن از گزندِ فراموشی یا دستبردِ روزگار،
[[زبان شناسان]] وزن این اشعار را یافته و قواعد نظم را در
در کل، ۱۷ سرودهٔ گاتها ۲۳۸ [[بند]]، حدود ۸۹۶ [[بیت (شعر)|بیت]] یا ۵۵۶۰ [[واژه]]<ref name="فرهنگ دهخدا :گاتها" /> است که بعدها در میان ۷۲ هات (فصل) [[یسنا]] جای داده شده‌اند. این ۱۷ سروده با شمارهٔ فصل
== نام بخش‌های گاتها و نامگذاری ==
خط ۱۶:
* [[سپَنتمَدگاه]]<ref>در پهلوی: سپنتمدگات</ref> دربارهٔ آفرینش و پیرامون آن<ref name="ReferenceB" /> سپنتامینو، چهار «هات» دارد. هر هات چندین قطعه و هر قطعه ۴ مصراع و هر مصراع یازده هجا دارد، وقف مانند اشتودگات پس از هجای چهارم است (۷+۴)<ref name="ReferenceA" /> شامل هات ۴۷، ۴۸، ۴۹ و ۵۰ می‌شود.
* [[وُهوخْشتَرگاه]] دربارهٔ تازه شدن جهان و بهرهٔ کارکرد آدمی<ref name="ReferenceB" /> تنها یک هات دارد، هر قطعه ۳ مصراع و هر مصراع ۱۴ هجا دارد و سکته یا وقف در وسط آن یعنی پس از هجای هفتم می‌آید (۷+۷)<ref name="ReferenceA" /> شامل هات ۵۱ می‌شود.
* [[وَهیشتوایشْت‌گاه]] دربارهٔ والاترین آرزوی [[اشا|اشو]] زرتشت و [[اشا|اشوان]]<ref name="ReferenceB" /> هفت هات دارد، قطعه‌ها مرکب از دو مصراع کوتاه و دو مصراع
هر یک از این ۱۷ فصل یا [[هات]] نیز دارای نامی می‌باشند. [[وجه تسمیه|وجه تسمیهٔ]] نامگذاری این هفده یسنا به موجبِ واژه‌های آغازگرِ هر هات است.<ref>اوستا، هاشم رضی، ص ۱۷۷</ref>
خط ۳۰:
در نوشته‌های یسنا به [[زبان پهلوی|پهلوی]]، گاتها به همراه برگردانِ [[پارسی میانه]] بصورتِ ''واژه به واژه'' می‌آیند که به نظر می‌رسد از اواخر دوران پادشاهی [[ساسانیان]] باشد. نویسندگانِ آن دانش بسیار ضعیفی از زبان اوستایی کهن داشته‌اند.<ref>دانشنامه ایرانیکا</ref>
====
در حدود سدهٔ ۲۰ میلادی دانشمندان و [[شرق‌شناسی|خاورشناسانی]] چون [[جیمز دارمستتر]] به واسطه ترجمه‌های پهلوی و [[کریستیان بارتلمه]]، هلموت هوباخ و اسنلی آیسلر بواسطه شباهت با زبان ودایی به ترجمه پرداخته‌اند.
==== پارسی امروزی ====
به ترتیب تاریخ
== محتوا ==
=== مفاهیم برجسته و بنیادین ===
# تنها یک [[خدا]] وجود دارد، خداوند خرد، [[اهورا مزدا]]، آفریدگار و پروردگار پیوسته، پشتیبان و پیش برندهٔ کیهان (سرود۸ و ۹)
# همهٔ باورهای خرافی به خدایان و [[ایزدبانو|الهه‌ها]] و موجودات تخیلی مشابه دروغین و اجرای مراسم برای خشنود ساختن
# آئین وجدان نیک، دین، نام گاتایی [[مزدیسنا]]، جهانی و همگانی است. (سرود ۹٫۱۰ و ۱۷٫۱)
# روشن‌اندیشی خدایی ([[سروش]]) توانایی‌های خداوندی را آشکار می‌کند که منجر به درکِ اصول بنیان [[کیهان]] و [[اشا|نظم گیتی]] می‌شود.
خط ۴۷:
=== جهان بینی ===
در گاتها از دو جهان یاد می‌شود. جهان مادی-فیزیکی، و جهان مینوی-عقلانی. جهان مادی و عقلانی در هم تنیده هستند. انسان در این دو جهان
for Zoroastrian Studies</ref>
تشریفات مذهبی در اندازهٔ بسیار کم یاد می‌شوند. تنها پیشکشی که نیاز است، پیشکش اندیشهٔ نیک است. بر پایهٔ آموزه‌های گاتها تنها با اندیشه، گفتار و کردار است که آدمی زندگی واپسین خود را می‌سازد.<ref>DuBreuil, P. 1984. New Scope on some Aspects of Zoroasrtrian History and Philosophy.
خط ۵۹:
=== بخش‌هایی از گاتها ===
==== زرتشت از مزدا راهنمایی می‌خواهد ====
{{نقل قول|ای خدای دانا! چگونه می‌توانم در انجام وظایفم تو را خشنود سازم؟ رهبران روحانی دروغپرداز، خویشان و دوستان مرا فریب داده، بر ضد من برانگیخته و
به کدام سرزمین روی آورم؟ به کجا پناه برم؟<ref>برگردانِ دکتر فرهنگ مهر - (۱–۴۶)</ref>}}
خط ۷۶:
گونهٔ دومِ آزمایش در شاهنامه در فضایی ویژه‌تر و نمادین روی می‌دهد. این آزمایش که [[ور]] نامیده می‌شود به گونه‌ای فرازمینی، پاکیِ فرد را نشان می‌دهد.
بزرگترین گونهٔ این آزمایش در داستان [[سیاوش]] و گذرکردن او از [[آتش]] است. این داستان در ادبیات [[دین ابراهیمی|دینی ابراهیمی]]، به شکل گلستان شدن آتش برای [[ابراهیم|ابراهیم پیامبر]]
این نگرش که ''انسان‌ها مورد آزمایش قرار می‌گیرند''، در اندیشه ایرانی با آنچه که در اندیشه ابراهیمی دیده می‌شود -که همه سختی‌ها آزمایش به‌شمار می‌روند- متفاوت است. سختی‌های عادی زندگی، گاه روند عادی پدیده‌ها یا بازخورد اشتباهات ماست. اما آزمایش در اندیشه ایرانی، رویدادی ویژه است که فرد باید اوج شایستگی خود را در آن بروز دهد.
| |||