بالا: افزایش دیاکسید کربن جوی در جو و لایه (های) یخ اندازهگیری میشوند. پایین: مقدار افزایش خالص کربن در جو، با بروندههای کربن حاصل از سوختن سوخت فسیلی مقایسه شدهاست.]]
'''گاز گلخانهای''' به [[گاز]]ی در [[جو (هواشناسی)|جو]] یک سیاره گفته میشود که در محدودهمحدودهٔ [[فروسرخ|مادون قرمز]] به [[جذب (الکترومغناطیس)|جذب]] و [[طیف گسیلی|انتشار]] [[پرتو]]ها میپردازد. این فرایند علتسبب اساسی [[اثر گلخانهای]] است.<ref name="IPCC AR4-SYR">{{cite web|url=http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/syr/ar4_syr_appendix.pdf|format=PDF|title=IPCC AR4 SYR Appendix Glossary|accessdate=14 December 2008}}</ref> گازهای گلخانهای موجود در [[جو زمین]] که بهطور طبیعی در آن وجود دارند شامل [[بخار آب]]، [[کربن دیاکسید]]، [[متان]]، [[دی نیتروژن مونوکسید]] و [[ازون (مولکول)|ازون]] میباشند اما فعالیتهای بشری، بر سطوحمیزان بسیاری از این گازها در جو افزودهاست. در [[منظومه شمسی]] نیز [[جو ناهید]]، [[جو مریخ|مریخ]] و [[تیتان]] شامل گازهایی میشود که سبب ایجاد اثر گلخانهای در آنها میشود. بدون گازهای گلخانهای، میانگین دمای سطح زمین در حدود منفی 18۱۸ درجه سانتیگراد میانگین حاضر خواهد بود.<ref>{{cite journal |author=Karl TR, Trenberth KE |year=2003 |title=Modern global climate change |url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/302/5651/1719 | journal=Science |volume=302 |issue=5651 |pages=1719–23 |doi=10.1126/science.1090228 |pmid=14657489|bibcode = 2003Sci...302.1719K}}</ref><ref>{{cite book |author1=Le Treut H.|author2=Somerville R.|author3=Cubasch U.|author4=Ding Y.|author5=Mauritzen C.|author6=Mokssit A.|author7=Peterson T.|author8=Prather M.|year=2007 |url=http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg1/ar4-wg1-chapter1.pdf |title=Historical overview of climate change science. In: Climate change 2007: The physical science basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (Solomon S. , Qin D. , Manning M. , Chen Z. , Marquis M. , Averyt K. B. , Tignor M. and Miller H. L. , editors) |format=PDF |publisher=Cambridge University Press |accessdate=14 December 2008}}</ref><ref name="h2o">{{cite web|url=http://nasascience.nasa.gov/earth-science/oceanography/ocean-earth-system/ocean-water-cycle |title=NASA Science Mission Directorate article on the water cycle |publisher=Nasascience.nasa.gov |accessdate=2010-10-16}}</ref>
== اثر گلخانهای ==
{{اصلی| اثر گلخانهای}}
زمانیکه نور خورشید به سطح زمین میرسد، مقداری از آن جذب شده و زمین را گرم میکند. چون زمین از خورشید سردتر است، آن انرژی را با طول موجهای بلندتری نسبت به خورشید از خود میتاباند (نگاه کنید به [[جسم سیاه|تابش جسم سیاه]] و [[ثابت پلانک|قانون جابجایی ویین]]) پیش از آنکه آنها در فضا[[فضای بیرونی]] از بیندست بروند، مقداری از این طول موجهای بلندتر توسط گازهای گلخانهای در جو زمین جذب میشوند. جذب این انرژی تابشی باعث گرم شدن جو میشود (جو زمین همچنین در اثر انتقال گرمای محسوس و گرمای نهفته حاصل از سطح نیز گرم میشود). گازهای گلخانهای، نور خورشید را هم به سمت سطح زمین و هم به سمت خارج از سطح زمین میتابانند. به فرایند بازتابش این نور به سمت سطح زمین که توسط جو انجام میشود، ''اثر گلخانهای'' میگویند.
بخار آب، [[دیاکسید کربن]]، [[متان]] و [[ازن]] موثرترین گازهای گلخانهای هستند.
خط ۹۶:
* به عنوان تبادل فیزیکی در تعامل میان جو و دیگر اجزای سیاره زمین. یک نمونه آن ترکیب گازهای جوی در داخل اقیانوسها در یک لایه مرزی میباشد.
* به عنوان تغییر شیمیایی در تعامل میان جو و دیگر اجزای سیاره زمین. این نمونه موردی است برای دیاکسید کربن که در اثر فتوسنتز گیاهان احیاء میشود، و پس حل شدن در اقیانوسها، با تشکیل یونهای اسید کربنیک و بیکربنات و کربنات واکنش انجام میدهد (نگاه به اسیدی شدن اقیانوس).
* به عنوان فتوشیمی| تغییر فتوشیمیایی. هالوکربن هاهالوکربنها (ترکیبات هالوژنی کربن) در اثر پرتو فرابنفش ازهم گسیخته شده و کربن ۱ c '''نقطه وسطی''' و فلوئور '''نقطه میانی''' به عنوان رادیکالهای آزاد در لایه [[استراتوسفر]] جو با اثرات مضر آن در ازن آزاد میشوند (هالو کربنها کلاً بسیار باثبات هستند تا آن که در اثر واکنش شیمیایی در جو از بین بروند).
* به عنوان یونیزاسیون پراکنش گر در اثر پرتوهای کیهانی با انرژی بالا یا تخلیههای (الکتریکی) رعد و برق، که پیوندهای ملکولی را درهم میشکند. مثلاً، رعد و برق