عبدالرزاق دنبلی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ابرابزار
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۵۵:
عبدالرزاق بیگ فرزند نجفقلی‌خان دنبلی [[بیگلربیگی]] تبریز، پسر شهبازخان، در سال ۱۱۶۷ قمری در [[خوی]] به دنیا آمد.
 
عبدالرزاق ده ساله بود که پدرش وی را روانه [[شیراز]] کرد تا نزد [[کریم‌خان زند]] بعنوانبه عنوان گروگان و جایگزین برادر بزرگ خود فضلعلی بیگ باشد. وی تا زمان رحلت کریمخان در شیراز و پس از آن تا تاریخ ۱۱۹۹ در اصفهان تحت نظر و در رفاه زندگی می‌کرد. اوقات خود را به تحصیل و معاشرت با دانشمندان و ادیبان آن شهرها گذرانید و در ادب و شعر و نویسندگی بزبانهای فارسی و عربی و علوم زمان خود به حد کمال رسید. وی در طول اقامت خود در شیراز با [[آغامحمدخان قاجار]] که او نیز در شیراز گروگان بود انس و الفت یافت. عبدالرزاق بیگ مفتون تخلص می‌نمود.
 
در سال ۱۱۹۹ آغا محمدخان بعد از تصرف اصفهان عبدالرزاق بیگ را به همراه سایر خانزاده‌های دنبلی به آذربایجان فرستاد. ۷ ماه بعد احمدخان بدست برادرزادگان خود کشته شد که عبدالرزاق بیگ نیز در آن توطئه دست داشت. بعدازبعد از کشته شدن احمدخان، خدادادخان به حکومت تبریز بازگشت و عبدالرزاق نیز سامان بخش کار وی گردید. در سال ۱۲۰۵ که خدادادخان درگیر جنگ با صادق خان شقاقی بود، عبدالرزاق بیگ برای جلب حمایت ابراهیم [[خلیل خان جوانشیر]] به قره باغ رفت. در این فاصله خداداد خان کشته شد. عبدالرزاق بیگ به تبریز برگشته و با عایدی املاک خود زندگی می‌کرد. در سال ۱۲۱۴ [[فتحعلی شاه]] از بیم آنکه مبادا وی دردسرهائی فراهم کند، عبدالرزاق بیگ را به مراغه فرستاد و او را به احمدخان مقدم سپرد.
 
در نوروز یکی از آن سالهاسال‌ها که فتحعلی شاه خلعت زربفت به احمدخان مقدم فرستاده بود، عبدالرزاق بیگ این بیت را سرود:
 
{{شعر}}
خط ۷۳:
== آثار ==
عبدالرزاق بیگ نزد نایب السلطنه عباس میرزا تقرب داشت تالیفات وی بشرح ذیل است.
* '''نگارستان دارا'''، حاوی شرح حال شعرای دوره [[فتحعلی شاه قاجار]] و منتخب اشعار آنهاآن‌ها که در سال ۱۲۴۱ تألیف گردیده‌است.
* '''تجزیة الاحرار و تسلیة الابرار'''. عبدالرزاق پس از ذکر مختصری از حسب و نسب دنابله تراجم احوال عده‌ای از علما و معاریف و شعرای معاصر خود و قسمتی از نظم و نثر خود را نوشته در سال ۱۲۲۸ کتاب را خاتمه داده‌است. بهار این کتاب را از شاهکارهای قرن دوازدهم می‌داند.
* '''حدائق الجنان'''، که شامل سرگذشت وی در شیراز بوده و دارای تراجم احوال شعرا و فضلای شیراز معاصر او می‌باشد و شمه‌ای از احوالات کریم خان زند را تا ظهور آغامحمدخان نیز ذکر شده‌است.
* '''روضة الآداب و جنة الالباب'''، مشتمل بر شرح حال شعرای عرب و بیان نوادر اشعار و اقوال آنهاآن‌ها به [[زبان عربی]] که در سال ۱۲۲۴ نگارش کتاب به اتمام رسید.
* '''[[مآثر سلطانیه]]'''، به [[زبان فارسی]] است مبنی بر ماثر سلطنت فتحعلی شاه از زمان جلوس وی تا سال ۱۲۴۱ که در همان سال در تبریز چاپ شده‌است.
* '''ترجمهٔ فارسی عبرت‌نامه ترکی ([[سفرنامه کروسینسکی]])'''، اصل این کتاب به [[زبان لاتین]] است که یک نفر اروپائی ۲۶ سال در اصفهان اقامت نموده و با کمال دقت، زوال و انقراض [[دولت صفویه]] را دیده و نوشته‌است ترجمه ترکی آن در استانبول و ترجمه فارسی آن در ضمن منتظم ناصری چاپ شده‌است.
خط ۹۱:
 
== منابع ==
* دنبلی، عبدالرزاق، مآثر سلطانیه، تاریخ جنگهایجنگ‌های اول ایران و روس، به اهتمام غلامحسین صدری افشار، تهران: انتشارات ابن‌سینا، چاپ اول: ۱۲۰۶ خورشیدی. (متن قدیمی و بدون مشکل حق تکثیر).
* {{یادکرد|نویسنده=عبدالرزاق دنبلی|کتاب=مآثر سلطانیه (از روی نسخهٔ موزهٔ بریتانیا)|کوشش=به‌کوشش فیروز منصوری|چاپ=|سال=۱۳۸۳|ناشر=انتشارات اطلاعات|شهر=تهران|شابک=ISBN 964-423-550-9}}