زمان خورشیدی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: برخی خطوط با فاصله آغاز شده‌اند ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
←‏زمان خورشیدی ظاهری: ابرابزار-ویرایش تعدیلی
خط ۱۳:
 
== زمان خورشیدی ظاهری ==
زمانی است که بر اساس جابه‌جایی خورشید در روز سنجیده می‌شود؛ ازآنجاکه سرعت جابه‌جایی ظاهری خورشید در آسمان به دلیل انحراف محور چرخش زمین و بیضوی بودن دور زمین ثابت نیست، این زمان با زمان خورشیدی متوسط کمی اختلاف دارد.<ref name="ReferenceA" />
زمان خورشیدی ظاهری یا حقیقی را می‌توان با حرکت خورشید اندازه گرفت. پایه این اندازه‌گیری، فاصله زمانی‌ست که خورشید در یک روز دارد. این فاصله زمانی را می‌توان با [[ساعت خورشیدی]] یا فاصله بین دو [[نیم روز]] بدست آورد.
 
طول روز در زمان خورشیدی ظاهری ثابت نیست و حداکثر ممکنست تا نیم دقیقه با ۲۴ ساعت متفاوت شود و حداکثر ممکنست تا ۱۶ و نیم [[دقیقه]] نسبت به زمان میانگین در فصل‌های مختلف تفاضل پیدا کند (برای نمونه تفاضل روزانه زمان نیمروز حقیقی (ظهر) با نیمروز استاندارد یعنی ساعت ۱۲). این اختلاف به دو دلیل رخ می‌دهد:
# از آنجا که مسیر گردش [[زمین]] بدور خورشید [[بیضی]] است نه [[دایره]]، در فصل‌های مختلف طول روز متفاوت است و هنگامی که زمین به خورشید نزدیکتر است ([[اوج و حضیض|حضیض]]) تندتر و زمانی که از آن دور است ([[اوج و حضیض|اوج]]) کندتر حرکت می‌کند.
# بدلیلبه دلیل انحراف محور زمین نسبت به استوا، سرعت حرکت ظاهری سالانه خورشید روی [[دائرةالبروج]] یکنواخت نخواهد بود. از این رو در هنگام [[اعتدال بهاری]] (اول نوروز) و [[اعتدال پائیزی]] (آغاز مهرگان)، بدلیلبه دلیل موازی بودن مدار ظاهری خورشید با استوا، کندتر از سرعت میانگین حرکت می‌کند و در روز نخست زمستان و تابستان، بدلیلبه دلیل حداکثر تفاوت مداری خورشید با استوا سرعتش بیشتر از میانگین خواهد بود.
 
از آنجا که مدار انتقالی زمین بیضی است و خورشید در یکی از کانون‌های آن قرار دارد، متأثر از تقاطع دو قطر و انحنای کمان ها؛ بطور فصلی چهار نقطه برابری بین دو زمان ظاهری (حقیقی) با متوسط (رسمی)؛ و چهار نقطه تفاضل فصلی (ناهماهنگی) بین آندو ایجاد می‌شود.
تفاضل ساعت رسمی با حقیقی در چهار روز ۲۶ فروردین، ۲۳ خرداد، ۱۰ شهریور، ۴ دی ماه صفر می‌شود. و حداکثر تفاضل فصلی در ۲۴ اردیبهشت ۳ دقیقه و ۴۲ ثانیه منفی، در ۴ مرداد ۶ دقیقه و ۳۰ ثانیه مثبت، در ۱۲ آبان ۱۶ دقیقه و ۲۵ ثانیه منفی و در ۲۲ بهمن ۱۴ دقیقه و ۱۶ ثانیه مثبت است.<ref>گاهشماری ایران، موسی اکرمی (۱۳۸۰)، ص ۲۷ (با کمی تعدیل).</ref>
 
تفاضل ساعت رسمیحقیقی با حقیقیرسمی در چهار روز ۲۶ فروردین، ۲۳ خرداد، ۱۰ شهریور،شهریور و ۴ دی ماه در یک لحظه صفر می‌شود.می‌شود؛ و حداکثر تفاضل فصلی ساعت حقیقی در ۲۴ اردیبهشت ۳ دقیقه۳دقیقه و ۴۲ ثانیه۴۲ثانیه منفی، در ۴ مرداد ۶ دقیقه۶دقیقه و ۳۰ ثانیه۳۰ثانیه مثبت، در ۱۲ آبان ۱۶ دقیقه۱۶دقیقه و ۲۵ ثانیه۲۵ثانیه منفی و در ۲۲ بهمن ۱۴ دقیقه۱۴دقیقه و ۱۶ ثانیه۱۶ثانیه مثبت است.<ref>گاهشماری ایران، موسی اکرمی (۱۳۸۰)، ص ۲۷ (با کمی تعدیل).</ref>
در چهار روز اول ساعت رسمی و حقیقی در یک لحظه کاملاً منطبق می‌شوند و در کل روز حداکثر نیم دقیقه تفاضل دارند. در چهار روز دوم حداکثر یا حداقل تفاضل انطباق دارند در عین حال در خلال روز حرکت ظاهری خورشید سرعت متوسط پیدا می‌کند و روز (با تقریب ۱ ثانیه) ۲۴ ساعت می‌باشد.
 
روز خورشیدی نسبت به ۲۴ ساعت حداقل اول فروردین ۱۸ ثانیه و اول مهر ۲۱ ثانیه کمتر و حداکثر اول تابستان ۱۳ ثانیه و اول زمستان ۳۰ ثانیه بیشتر است.
در چهار روز اول ساعت رسمیحقیقی وبا حقیقیرسمی در یک لحظه کاملاً منطبق می‌شوند و در کلعین روزحال شبانه‌روز حقیقی حداکثر نیم دقیقه تفاضلبا دارندشبانه‌روز رسمی (۲۴ساعت) تفاوت دارد. در چهار روز دوم حداکثر یا حداقل تفاضل انطباقفصلی دارند در عین حال در خلال روز حرکت ظاهری خورشید سرعت متوسط پیدا می‌کند و روزشبانه‌روز حقیقی (با تقریب ۱ ثانیه) ۲۴حدود ساعت۲۴ساعت می‌باشد.
 
روز حقیقی نسبت به ۲۴ساعت روز رسمی (در آغاز هر فصل) در اول فروردین ۱۸ثانیه و اول مهر ۲۱ثانیه کمتر و در اول تیر ۱۳ثانیه و اول دی ۳۰ثانیه بیشتر است.
 
{| class=wikitable
سطر ۳۳ ⟵ ۳۶:
!نیمروز
|-
|{{سبز|اول فروردین}} ||۱۸- ثانیه (حداقل دوم) || || ۱۲:۰۷:۱۵
|-
|۲۶ فروردین ||{{قهوه‌ای|۳۰- ثانیه}} ||صفر (پس از نیمروز) || ۱۲:۰۰:۰۵
|-
|۲۴ اردیبهشت || ۱ثانیه ± صفر ||۳ دقیقه و ۴۲ ثانیه منفیII || ۱۱:۵۶:۱۸
|-
|۲۳ خرداد ||{{قهوه‌ای|۳۰+ ثانیه}} ||صفر (کمی پس از نیمروز) || ۱۱:۵۹:۵۹
|-
|{{سبز|اول تیر}} ||۱۳+ ثانیه (حداکثر دوم) || || ۱۲:۰۱:۵۵
|-
مرداد || ۱ثانیه ± صفر ||۶ دقیقه و ۳۰ ثانیه مثبتII || ۱۲:۰۶:۳۰
|-
|۱۰ شهریور ||{{قهوه‌ای|۳۰- ثانیه}} ||صفر (پس از نیمروز) || ۱۲:۰۰:۰۲
|-
|{{سبز|اول مهر}} ||۲۱- ثانیه (حداقل اول) || || ۱۱:۵۲:۲۶
|-
|۱۲ آبان || ۱ثانیه ± صفر ||۱۶ دقیقه و ۲۵ ثانیه منفیI || ۱۱:۴۳:۳۵
|-
|{{سبز|اول دی}} ||۳۰۲۹+ ثانیه (حداکثر اول) || || ۱۱:۵۸:۳۱
|-
|۴ دی ||{{قهوه‌ای|۳۰+ ثانیه}} ||صفر (در نیمروز) || ۱۲:۰۰:۰۰
|-
|۲۲ بهمن || ۱ثانیه ± صفر ||۱۴ دقیقه و ۱۶ ثانیه مثبتI || ۱۲:۱۴:۱۶
|}
{{ظهر}}