پسااستعمارگرایی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مطالعات پسااستعماری''': مطالعات پسااستعماری، در مطالعات و نظریه پردازی‌هاینظریه‌پردازی‌های خود از نظریه‌های انتقادی چون [[مطالعات فرهنگی،فرهنگی]]، [[مارکسیسم]]، [[فمینیسم]] و [[پسامدرنیسم]] الهام گرفته‌است، اما بیش از همه این نظریه ها،نظریه‌ها، با ساختارهای [[مدرنیته]] استعماری به مواجهه و مقابله برخاسته است. «برای متمایز ساختن مطالعات پسااستعماری از سایر اَشکال پژوهش انتقادی، می‌توان گفت که پژوهش پسااستعماری، به درک قدرت فرهنگی عمق تاریخی و بین‌المللی می‌بخشد.»

'''ارتباطات و [[امپریالیسم فرهنگی]]:''' نظریه امپریالیسم فرهنگی ذیل مطالعات پسا استعماریپسااستعماری مطرح بوده و مبتنی بر روابط فرادستی و فرودستی در سطح جهان میان کشورهای صاحب ثروت و قدرت و کشورهای توسعه نیافته و فاقد ثروت و قدرت و ملازم سرمایه داریسرمایه‌داری است. سرمایه داریسرمایه‌داری با تأسیس نظام اقتصادی جهانی، با صلح یا خشونت تمام کشورها را وارد شبکه مناسبات کالایی کرده و کشورهای صاحب سرمایه را در مناطق وسیعی از جهان کنترل می‌کند. امپریالیسم فرهنگی به شیوه‌ای که برخی از محصولات، مُد و سبک زندگی با الگوهای خاص تقاضا و مصرف از کشورهای فرادست به فرودست صورت می‌گیرد؛گفتهمی‌گیرد؛ گفته می‌شود. این الگوها با استفاده از ارتباطات و رسانه به ارزش‌ها و آرمان‌های غربی مهر تأیید زده و باعث سیطره غرب می‌شوند. ارتباطات را باید در این فرایند و نظام به دو گونه متمایز و اما مکمل مجاری مستقیم و غیر مستقیم سلطه بررسی کرد. در گونه اول کشتیرانی، چاپ، تلگراف و...و… محصول پیشرفت و قدرت سرمایه داریسرمایه‌داری است و در گونه دوم نقش متن و محتوا در انتقال ارزشها، هنجارها، سبک زندگی و فرهنگ سرمایه داریسرمایه‌داری به کشورهای توسعه نیافته و برای انهدام باورها و ارزشهای سنتی آن‌ها مدنظر است.

سعید متقدمعتقد است [[امپریالیسم]] و استعمار، تنها انباشت سرمایه و کسب سود نیست، بلکه هر دو با صورت‌های نافذ و ایدئولوژیک حمایت می‌شوند و نوعی ایدئولوژی توسعه و پیشرفت را با خود دارند. او با تأکید بر رابطه ذاتی فرهنگ و امپریالیسم، می گویدمی‌گوید امپراطوری از طریق فرهنگ، سلطه خود را نهادینه و شرقی را از روایت حق تاریخی خود محروم می‌کند. هدف امپریالیسم فرهنگی، فائق آمدن بر مقاومت است و نه اشغال نظامی کشورهای دیگر. شیلر ترویج فناوری نوین را تلاش برای مهار جنبش‌های آزادی بخشآزادی‌بخش ملی می‌داند و معتقد است چون شرکت‌های آمریکایی بخش بزرگی از دنیا را زیر نفوذ خود دارند؛ سلطه فرهنگی آمریکا تعیین‌کننده حد و مرزهای گفتمان ملی در بسیاری از نقاط جهان است.

ادوارد سعید: گفتمان شرق شناسیشرق‌شناسی: نمونه بارز مطالعات پسااستعماری، کتاب شرق‌شناسی اثر [[ادوارد سعید]] است که به ویژگی‌های دانش قرن 19۱۹ که محققان تعلیم دیده، سفرنامه نویسان، شاعران و رمان نویسان پدید آوردندپدیدآوردند و شرق را تبدیل به مخزنی برای دانش غربی کردند؛ می‌پردازد. تصویری از شرق که آنان را خوار جلوه می دادمی‌داد تا غرب مثبت و متمدن معرفی شود.

سعید،گفتمانسعید، گفتمان را صورت زبانیِ دانش و قدرت می‌داند که از ابزار قدرت برای گسترش بازنمایی شان از شرق استفاده می‌کنند. او با بررسی نوشته‌های پژوهشگران، سفرنامه‌ها و...و… نشان می دهدمی‌دهد چگونه اروپاییان در دوران پس از روشنگری، نخست شرق را به گونه‌ای نوشتاری تصاحب کردند. وی معتقد است گفتمان تفاوت (شرق شناسیشرق‌شناسی) توانست شرق همچون دیگرِ تمدنیِ اروپا تصویر کند. مثلاً در مورد عربها این‌طور تصویر می‌شود که شتر سواران تروریست، شهوت پرست بوده و ثروت فراوان آنان هتک حرمت تمدن واقعی است.است؛ و احساسی بودن، بدویت، جباریت شرق، غرب خردورز، دموکرات و پیشرفته را می سازدمی‌سازد. غرب به عنوان مرکز و شرق در حاشیه عمل می‌کند. شرق شناسی،شرق‌شناسی، استعمارگری اروپایی را به عنوان یک گفتمان یعنی بازنمایی، تخیل، ترجمان، در برگیریدربرگیری و اداره شرقِ ناسازگار و غیر قابلغیرقابل درک از رهگذر رمزها و قراردادهای متنی مورد بحث قرار می‌دهد. در اندیشه سعید اسلام هسته اصلی گفتمان و ایدئولوژی شرق‌شناسی امروز است و به سرنوشت و فرجام آن ابتدا به عنوان یک چیز یکپارچه و سپس با دشمنی و وحشت ویژه‌ای به آن نگاه می‌شود. در این راستا یکی از منابع رسانه‌ها هستند که اسلام را به عنوان خطر جدی برای جوامع غربی تصویر می‌کنند و جنبش‌های احیاگر اسلامی را سازمان‌های تروریستی و بنیادگرا نامگذاری می‌کنند.

{{پانویس}}مقاله یمقالهٔ مطالعات پسا استعماری دکتر رضا شیرازی خلاصه کتاب نظریه‌های ارتباطات دکتر مهدی زادهمهدی‌زاده

* ''نظریه و نقد پسااستعماری''، نوشتهٔ آزاده شاهمیری، نشر علم، 1389۱۳۸۹