سید محمود طالقانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محمود طالقانی چندبار به علت فعالیت‌های سیاسی، توسط رژیم پهلوی به زندان رفت و یک بار نیز تبعید شد. وی در تشکیل [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] نقش بسیار مؤثری داشت و با بنیان گذارانبنیان‌گذاران آن سازمان به ویژه [[محمد حنیف‌نژاد]] بسیار نزدیک و هم‌فکر بود.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= جعفری|نام= سید محمدمهدی|کتاب=مجاهدین خلق از درون | ناشر= |سال= |شابک=}}</ref> اما با کسانی که تحت عنوان [[سازمان پیکار]] در سال ۱۳۵۴ از سازمان مجاهدین منشعب شدند، سخت مخالفت کرد. طالقانی از رهبران [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران]] بود و پس از ترور [[مرتضی مطهری]]، ریاست [[شورای انقلاب]] را برعهده گرفت. طالقانی در اواخر عمرش از طرف [[روح‌الله خمینی]] به عنوان امام جمعه تهران معرفی شد. پس از آن نیز وارد [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] شد و یک ماه بعد به طرز مشکوکی درگذشت.<ref name="ir.voanews.com">{{یادکرد وب |نویسنده = .|نشانی= http://ir.voanews.com/media/video/1706222.html|عنوان= بی پرده، بی تعارف با مجتبی طالقانی، بخش دوم، ۲۱ ژوئیه| ناشر = [[بخش فارسی صدای آمریکا]]|تاریخ = |تاریخ بازبینی= 1 تیر 1394}}</ref><ref>صوت روایت محمد شانه چی از آخرین شب زندگی سید محمود طالقانی</ref>

یکی دیگر از دلایل شهرت او، تألیف مجموعه ''[[پرتوی از قرآن]]'' بود. وی در آثارش از جمله این مجموعه، نگاهی نو به مذهب داشته و سعی کرده تا از آن انحراف‎زداییانحراف‌زدایی کند. پرتوی از قرآن، در زمان انتشار از محبوب‌ترین تفاسیری بود که نوشته شده بود. طالقانی در آثارش می‌کوشید تا نشان دهد اسلام با دموکراسی هم‌خوانی دارد.

[[سید ابوالحسن طالقانی]] (پدر سید محمود) و عباسقلی بازرگان (پدر [[مهدی بازرگان]]) از سال ۱۳۰۳ به منظور ایجاد پایگاهی برای تبلیغ اسلام اقدام به تشکیل مجالسی منظم به منظور دعوت به اسلام و پاسخگویی به شبهات کرده بودندو ارگانی به نام البلاغ را اداره می‌کردند. مهدی بازرگان و سید محمود طالقانی در این دوران با یکدیگر آشنایی پیدا کردند که تا پایان دوره حیات طالقانی این دوستی باقی ماند. بعد از شهریور ۱۳۲۰ و پایان دوره‎یدورهٔ سلطنت رضا شاه، طالقانی فعالیت‌های خود را در انجمنی بنام کانون اسلام با سرپرستی خود و با کمک مالی [[محمدعلی مهیاری]] ادامه داد در این انجمن افرادی فرهنگی و دانشگاهی مانند [[مهدی بازرگان]] [[یدالله سحابی]] [[محمد علی بامداد]] فعالیت می‌کردند. هدف اصلی این انجمن ارائه اسلام به مثابه دینی سازگار با نوگرایی و علم و زدودن خرافات رایج از چهره مذهب بود<ref>سلسله پهلوی و نیروهای مذهبی به روایت تاریخ کمبریج- ترجمه عباس مخبر- جلد سوم - نشر طرح نوح- ص 289</ref>

کمی بعد از پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن، در اسفند ۱۳۵۷ طالقانی راهی [[قلعه احمدآباد (مصدق)|قلعه احمدآباد]] و مزار [[محمد مصدق]] شد و به سخن‌رانی و دفاع از مصدق پرداخت.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = .|نشانی= http://www.jomhouriat.ir/fa/content/12112/سخنرانی-معروف-آیت-الله-طالقانی-بر-سر-مزار-مصدق14-اسفند-1357عکس|عنوان= سخنرانی معروف آیت‌الله طالقانی بر سر مزار مصدق/14 اسفند 1357/عکس| ناشر = پارسینه، بازنشر: جمهوریت|تاریخ = |تاریخ بازبینی= 1 تیر 1394}}</ref><ref>کتاب از آزادی تا شهادت</ref><ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= علایی طالقانی|نام= سید محمود|کتاب=از تاریخ بیاموزیم | ناشر= انتشارات ناس|سال=1358 |شابک=}}</ref> این در حالی بود که سایر روحانیون و به ویژه روح‌الله خمینی، از مخالفین سرسخت مصدق بودند.<ref>[http://www.aparat.com/v/a0Rwf/سخنان_امام_خمینی_در_مورد_اسلام_ستیزی_مصدق سخنان امام خمینی در مورد اسلام ستیزیاسلام‌ستیزی مصدق] - فیلم صحبت‌های روح‌الله خمینی دربارهٔ محمد مصدق</ref>

طالقانی در تاریخ ۱۹ شهریور ۱۳۵۸، سه روز بعد نماز جمعهٔ ۱۶ شهریور در گذشت. دربارهٔ درگذشت ایشان ابتدا [[ولادیمیر کوزیچکین]] (مأمور سازمان اطلاعات و جاسوسی شوروی سابق [[کا گ ب]] در ایران طی سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۲) مرگ وی را مشکوک خواند و سال‌ها بعد فرزند وی [[مجتبی طالقانی]]، طی مصاحبه‌ای با برنامهٔ ''بی‌پرده، بی‌تعارف'' [[بخش فارسی صدای آمریکا]]، مرگ پدرش را مشکوک اعلام کرد.<ref name="ir.voanews.com" />