کسایی مروزی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
برچسب: واگردانی |
||
خط ۱:
{{لحن|date=اکتبر ۲۰۱۵}}
'''مجدالدین ابوالحسن کسایی مروزی''' (زادهٔ ۳۴۱ ه. ق در [[مرو]])، شاعر ایرانی در نیمهٔ دوم سده چهارم هجری و (شاید) آغاز سده پنجم هجری است. چنان‌که از نامش برمی‌آید و خود وی نیز به این امر اشاره دارد اهل [[مرو]] بود. کسایی در اواخر دورهٔ [[سامانیان]] و اوایل دوره [[غزنویان]] می‌زیسته‌است. وی مقیم [[نخشب]] (نسف، نزدیک به بخارا) بوده و ذکرش در میان شاعران نسف آمده‌است.
== نام و نشان ==
نام کسایی در [[چهار مقاله]] [[نظامی عروضی]] به‌صورت ابوالحسن کسایی آمده‌است، ودر [[دمیةالقصر]] باخرزی دو بیت از او به نام ابوالحسن مروزی نقل شده و نیز در همان کتاب از او چنین یاد شده‌است: «ابوالحسن علی بن محمد الکسایی المجتهد المقیم به نسف و مروزی الاصل». نوشتهٔ این دو تن که از مردم [[خراسان]] بوده و نزدیک به عصر کسایی می‌زیسته‌اند اعتبار تمام دارد، و آنچه تذکره‌نویسان متأخر مغایر با آن نوشته‌اند قابل نقل و اعتنا نیست؛ و نیز نحوهٔ ذکر او در دمیةالقصر و [[لباب‌الالباب]] چنان است که گویا این شاعر به نام ابوالحسن مروزی یا «مروزیِ» مطلق نیز شهرت داشته‌است.<ref>کسایی مروزی، زندگی، اندیشه و شعر او، ص ۱۸</ref>
خط ۱۴:
زمان وفات او بدرستی معلوم نیست. اما از قصیده‌ای که در پنجاه سالگی خود سروده مسلم است که وفاتش بعد از سال ۳۹۰ هجری بوده‌است.<ref name="سخن و سخنوران، ص ۳۸">سخن و سخنوران، ص ۳۸</ref>
== [[مرو]] زادگاه کسایی ==
[[مرو]] یا مرو شاهجان در سی فرسخی شمال شرقی [[سرخس]] و شصت فرسخی [[طوس]] از کهن‌ترین ادوار تاریخی، شهری معروف و یکی از مراکز مهم فرهنگ ایرانی بود. در دورهٔ [[ساسانی]] مرو برای دفاع از کشور در برابر هجوم ترکان اهمیت خاص داشت و [[یزدگرد]] آخرین پادشاه ساسانی، بازپسین روزهای خود را در این شهر گذرانید و در حوالی آن کشته شد. با ظهور اسلام نیز مرو اهمیت خود را حفظ کرد و مقر نایب خلافت گردید و حمله به ماوراءالنهر از آنجا انجام می‌گرفت. [[ابومسلم]] قیام خود را از آنجا آغاز کرد و در آن کاخی برای مرکز حکومت ساخت و بعدها مأمون نیز هنگامی که حاکم [[خراسان]] بود در آن کاخ اقامت داشت. اگر چه از دورهٔ [[طاهریان]] [[نیشابور]] مرکز خراسان گردید و سامانیان هم ابتدا [[سمرقند]] و بعد [[بخارا]] را پایتخت خودساختند، با این همه مرو اهمیّت و آبادی خود را همچنان حفظ کرد. در همان روزها، در عصر کسایی در [[حدود العالم]] (تألیف شده در ۳۷۲) چنین آمده‌است: «مرو شهری بزرگ است، و اندر قدیم نشست میر خراسان آنجا بودی، و اکنون به بخاران نشیند، و جایی با نعمت است و خرم، و او را قهندز است و آن را طهمورث کرده‌است، و اندر وی کوشکهای بسیار است، و آن جای خسروان ساسانی بوده است؛ و اندر همه خراسان شهری نیست از نهاد [وی]».
در قرن سوم و چهارم با تشویقی که امیران [[سامانیان|سامانی]] از زبان فارسی و فرهنگ ایرانی می‌کردند شاعران بسیاری از این شهر باستانی برخاستند از آن میان نمونه‌هایی از اشعار [[مسعودی مروزی]] (نخستین شاهنامه‌سرای ایران)، بشار مرغزی صاحب قصیدهٔ معروف، ابونصر مرغزی، حکاک مرغزی، صفار مرغزی، طیان مرغزی، نوایحی مروزی در فرهنگها و جُنگ‌ها باقی‌مانده‌است. از معاصران کسایی هم عمارهٔ مروزی، [[عسجدی مروزی]]، و اندکی بعد [[ابوحنیفهٔ اسکافی مروزی]] بودند که شاید برخی از آنان با کسایی روابطی داشته‌اند.<ref>کسایی مروزی، زندگی، اندیشه و شعر او، ص ۱۹–۲۱</ref>
== خراسان در عصر کسایی ==
| |||