وسائل‌الشیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۱۵:
 
== ارزش و اعتبار ==
کتاب وسائل الشیعة از بهترین جوامع روایی شیعه به شماربه‌شمار می‌آید که با توجه به روایات [[پیامبر اسلام]] و [[ائمه]] در قرون اخیر نگاشته شده‌است.
این کتاب شامل حدود ۳۶ هزار روایت دربارهٔ احکام شرعی، واجبات، محرمات، مستحبات و آداب است که روایات آن گرفته شده از مجموعه‌های روایی معتبر شیعه و [[اصول اولیه]] قدمای [[اصحاب]] است.
این کتاب از زمان نگارش پیوسته مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار گرفته‌است و در این زمان از ارکان اصلی استنباط احکام شرعی و اجتهاد در [[حوزه‌های علمیه]] شیعه به شماربه‌شمار می‌آید و در تمام درس‌های [[خارج فقه]] روایات آن نقل شده و به آن استناد می‌شود.
 
== انگیزه نگارش ==
خط ۲۹:
 
== مدت نگارش ==
شیخ حر این کتاب را در مدت بیست سال از عمر خود نگاشته و با این اثر خود خدمتی بزرگ در جهت حفظ روایات شیعه کرده استکرده‌است.
این مدت مساوی با مدت زمانی است که محمد بن یعقوب کلینی کتاب کافی را جمع‌آوری نموده‌است.
 
== ویژگیهای کتاب ==
۱ -# شیخ حُر عاملی در آغاز کتاب می‌نویسد: من روایات این کتاب را از کتاب‌های معتبر و مشهور روایی که شیعه به آنها عمل و مراجعه می‌کند روایت کرده‌ام و در آغاز سند هر روایت، نام کسانی که آن روایت را از کتاب آنها آورده‌ام ذکر می‌کنم و سند خود به آن کتاب و آنچه مربوط به آن است را در آخر کتاب می‌آورم.
۲ -# از دیگر ویژگیهای این کتاب این است که مؤلف، تمام روایات مربوط به یک مسئله را با هم آورده تا مراجعه کننده به راحتی بتواند به تمام روایات متحد در دلالت یا متن یا سند دست یابد.
این ویژگی موجب گشته تا براحتی بتوان میان روایات یک باب از جهت سند یا متن یا دلالت و مفهوم بررسی و مقابله انجام داد و زیادی و نقصان میان روایات را با یک نگاه و بدون مراجعه به مصادر گوناگون دریافت.
۳ -# کتاب حاضر جمع میان احادیث مختلف مربوط به یک باب از منابع متنوع یا مواضع متعدد را هم آورده‌است.
۴ -# شیخ حر عاملی در این کتاب سعی و تلاش فراوانی در ضبط دقیق روایات داشته و به اختلاف نسخه‌های گوناگون توجه نموده و در حاشیه کتاب به آنچه در نسخه‌های دیگر آمده اشاره کرده‌است.
 
== تجدید نظر ==
شیخ حر عاملی دوبار موفق به تجدید نظر در این کتاب شده و از اول تا آخر آن را نوشته‌است و روی هم رفته وی سه بار کتاب وسائل الشیعة را نوشته‌است.
سطر ۵۴ ⟵ ۵۳:
کتاب وسائل الشیعة از زمان نگارش بسیار مورد استقبال علمای بزرگ شیعه قرار گرفت و از این جهت شرح‌ها و تعلیقه‌های فراوانی نیز بر آن نگاشته شد که اولین آنها توسط خود مؤلف نوشته شد مانند:
 
۱ -# تحریر وسائل الشیعة و تحبیر مسائل الشریعة نوشته شیخ حر عاملی.
۲ -# تعلیقه‌ای بر وسائل الشیعة نوشته شیخ حر عاملی.
 
# شرح وسائل الشیعة نوشته شیخ محمد بن شیخ علی بن شیخ عبد النبی بن [[محمد بن سلیمان]] بن مقابی معاصر با [[شیخ یوسف بحرانی]].
۲ - تعلیقه‌ای بر وسائل الشیعة نوشته شیخ حر عاملی.
۴ -# شرح وسائل الشیعة نوشته حاج مولی محمد رضی قزوینی، شهید در فتنه افغان‌ها.
 
۳# -مجمع شرح وسائل الشیعةالأحکام، نوشته شیخ محمد بن شیخ علی بن شیخ عبد النبی بن [[محمد بن سلیمان]] بن مقابی بحرانی معاصر با [[شیخ یوسفعبدالله بحرانی]]سماهیجی.
۶ -# شرح وسائل الشیعة، نوشته سید ابو محمد حسن بن علامه هادی آل صدر الدین موسی طاب ثراه.
 
۷ -# الإشارات و الدلائل إلی ما تقدم أو تأخر فی الوسائل، نوشته حفید علامه [[صاحب جواهر]] شیخ عبد الصاحب.
۴ - شرح وسائل الشیعة نوشته حاج مولی محمد رضی قزوینی، شهید در فتنه افغان‌ها.
۸ -# شرح وسائل الشیعة نوشته آیت‌الله سید ابو القاسم خوئی.
 
۵ - مجمع الأحکام، نوشته شیخ محمد بن سلیمان مقابی بحرانی معاصر با شیخ عبدالله سماهیجی.
 
۶ - شرح وسائل الشیعة، نوشته سید ابو محمد حسن بن علامه هادی آل صدر الدین موسی طاب ثراه.
۷ - الإشارات و الدلائل إلی ما تقدم أو تأخر فی الوسائل، نوشته حفید علامه [[صاحب جواهر]] شیخ عبد الصاحب.
 
۸ - شرح وسائل الشیعة نوشته آیت‌الله سید ابو القاسم خوئی.
 
این کتاب به بیان ما تقدم و ما تأخر و بیان مطالبی که از روایات باب استفاده می‌شود بیش از آنچه شیخ حُر عاملی استفاده کرده پرداخته و روایات دیگری که شیخ حُر به آنها اشاره نکرده‌است را ذکر نموده‌است.
 
۹ -# مستدرک الوسائل نوشته علامه بزرگ [[محدث نوری]]، وی در این کتاب روایات فراوانی را که شیخ حُر عاملی به آنها اشاره نکرده به همان ترتیب کتاب وسائل الشیعة آورده‌است و با توجه به آن روایات، کتاب دو برابر شده‌است.
۱۰# -آخرین شرح نوشته شده از [[آیه الله]] [[سید محمدعلی موحد ابطحی]] می‌باشد.
 
۱۰ -آخرین شرح نوشته شده از [[آیه الله]] [[سید محمدعلی موحد ابطحی]] می‌باشد.
 
این کتاب به قدری ارزشمند است که [[آخوند خراسانی]] دربارهٔ آن فرموده‌است: بعد از مراجعه به کتاب وسائل الشیعة با مراجعه به کتاب مستدرک الوسائل مجتهد یقین به فحص کامل پیدا می‌کند و مطمئن می‌شود که روایت دیگری در این باب نیست و گرنه در این دو کتاب می‌آمد.
 
== سند روایات ==
در این کتاب سند روایات این گونه آمده:
۱ -# سندها در حد زیادی مختصر شده بدون آنکه در معنای آن خللی ایجاد گردد مانند الفاظ اداء و تحمل که همه به کلمه (عن) تبدیل شده و لقب و کنیه و نسب‌ها حذف گردیده و به نام یا لقب معروف اکتفا شده مثلاً به جای [[عبدالله بن جعفر حمیری]] فقط به کلمه حمیری اکتفا شده‌است.
۲ -# جمع میان سندها در جایی که یک روایت از منابع گوناگون و با سندهای متعدد روایت شده باشد.
۳ -# در جایی که متن روایت در منابع گوناگون با هم فرق داشته باشد کاملترین آنها را آورده و سپس با ظرافت به نکات اضافی یا اختلافی آنها اشاره دارد.
شیخ حُر عاملی با این شیوه موفق به جمع‌آوری تمام روایات ابواب فقه در این کتاب شده‌است.
 
سطر ۸۸ ⟵ ۷۸:
۱ - در این کتاب تقطیع روایات بسیار به چشم می‌خورد یعنی روایات قطعه قطعه شده و هر قطعه در باب مورد نظر آمده‌است.
این کار اگرچه استفاده از روایات را بسیار آسان کرده ولی در درک صحیح معنای آن ایجاد اشکال نموده زیرا معنای روایات را با توجه به صدر و ذیل آن دقیقتر می‌توان فهمید.
۲ -# در این کتاب عبارت رواه… مثله و رواه… نحوه بسیار آمده یعنی شخص دیگری نیز مانند این روایت را نقل کرده‌است ولی عین نقل را نیاورده، در حالی که اگر عین نقل را می‌آورد در فهم صحیح‌تر و دقیق‌تر معنای روایت بسیار مفید بود.
۳ -# در این کتاب عبارت تقدم ما یدل علی ذلک و یأتی نیز فراوان آمده، یعنی روایاتی که دلالت بر این مطلب دارد قبلاً آمده یا خواهد آمد در حالی که اگر ایشان آدرس دقیق روایات را می‌داد بهتر می‌شد به آنها مراجعه کرد و در استنباط مطلب از آنها استفاده نمود.
۴ -# بر اثر تقطیع روایات در برخی اسناد یا متون روایات نیز اشکالاتی بوجود آمده‌است.
 
== خاتمه کتاب ==
شیخ حر در پایان کتاب مطالبی دربارهٔ [[علم حدیث]] و رجال آورده مانند [[شیخ صدوق]]، [[شیخ طوسی]]، [[شیخ کلینی]]، مصادر کتاب، سند مؤلف به آنها و صحت و اعتبار مصادر کتاب، [[اصحاب اجماع]]، قرائن خبر، صحت احادیث کتاب، جواب اعتراضات، احادیث مضمر، احوال رجال و اصطلاحات کتاب.