احمد شاه مسعود: تفاوت میان نسخه‌ها

'''احمدشاه مسعود''' ملقب به '''شیر دره پنجشیر'''<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900616000492 |عنوان = «پنجشیر» و «شیر دره پنجشیر» در یک نگاه| ناشر = خبرگزاری فارس|تاریخ = ۱۷ شهریور ۱۳۹۰|تاریخ بازدید = ۱۶ مهر ۱۳۹۰}}</ref> و '''قهرمان ملی'''<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f7_sarvar_iv_over_ahmad_shah_masud_assassination/24324778.html رادیو فردا]، احمد شاه مسعود و میراثی که برای افغانستان به جا گذاشت</ref>۱۱ سنبله (شهریور) ۱۳۳۲ در [[دره پنجشیر|پنجشیر]] – ۱۸ سنبله (شهریور) ۱۳۸۰ در [[ولایت تخار|تخار]])،و از فرماندهان و [[مجاهدین افغان|مجاهدین]] افغانستان بود که سال‌‌ها با [[ارتش شوروی]] سابق که افغانستان را اشغال کرده بود جنگید و پس از آن هم در درگیری‌های داخلی افغانستان نقش عمده‌ای داشت. وی روز ۱۸ شهریور ۱۳۸۰ (نهم سپتامبر ۲۰۰۱)، بر اثر انفجار انتحاری دو [[تروریست]] مظنون به ارتباط با شبکه [[القاعده]] که خود را خبرنگار معرفی کرده بودند، در خواجه بهاءالدین [[ولایت تخار]] [[افغانستان]] کشته شد.

احمدشاه مسعود فرزند [[سرهنگ]] ([[دگروال]]) دوست محمد خان در ۱۱ شهریور (سنبله) ۱۳۳۲ (۲ سپتامبر ۱۹۵۳ میلادی) در قریهٔ [[جنگلک]] ولایت [[دره پنجشیر|پنجشیر]] زاده شد.

پدر احمد شاه مسعود دگروال دوست محمد از افسران ارتش افغانستان در دوران سلطنت [[محمد ظاهر شاه]] بود. پدربزرگش یحیی خان یکی از بزرگان مردم [[دره پنجشیر|پنجشیر]] به‌شمار می‌رفت که در دوران پادشاهی [[امان‌الله شاه]] به عنوان کارمند و مأمور رسمی دولت وظیفهٔ خزانه‌دار نقدی را به عهده داشت. او همچنان در تشویق و جمع‌آوری مجاهدان و مبارزان از زادگاه خود، وادی پنجشیر برای کسب [[استقلال]] از [[استعمار بریتانیا]] در سلطنت [[امان‌الله شاه]] شخصی فعال و پرتحرک محسوب می‌شد.

مسعود سالهای آغاز کودکی را در زادگاهش دره [[دره پنجشیر|پنجشیر]] گذراند. در پنج سالگی شامل صنف اول مکتب (دبستان) [[بازارک]] گردید. قبل از آنکه صنف اول را به پایان برساند با خانواده به [[کابل]] رفت و در مکتب [[شاه دو شمشیره]] شامل شد. اما اندکی بعد پدرش در سمت قوماندان ژاندارم و پولیس هرات به [[ولایت هرات]] رفت و احمدشاه مسعود صنوف دوم، سوم و چهارم را در [[مکتب مؤفق]] شهر هرات به درس و تعلیم ادامه داد. در همین‌جا بود که علوم دینی و مذهبی را نزد مدرس [[مسجد جامع هرات]] فرا گرفت. در پایان صنف چهارم با پدرش که از هرات به کابل تبدیل گردید دوباره به شهر کابل بازگشت.

مسعود در [[جوزا]]ی (خرداد) ۱۳۵۸ در رأس یک قطعه از [[چریک]]های مجاهد [[نورستان]] وارد [[دره پنجشیر|پنجشیر]] می‌گردد و در ۱۷ تیر (سرطان) ۱۳۵۸ اولین دسته‌های منظم چریکی را در درهٔ پنجشیر ایجاد می‌نماید.

بعد از سه سال نبرد با روسها در سال ۱۳۶۱ در پی شکست کامل شش تهاجم گسترده ارتش اتحاد شوروی سابق در [[دره پنجشیر|پنجشیر]]، فرمانده کل نظامی روس‌ها در افغانستان برای توافق آتش‌بس با احمد شاه مسعود وارد مذاکره گردیده و به مدت دو سال، این توافق به امضاء می‌رسد(۱۹۸۲)، که در واقع روس‌ها با این توافق، مجاهدین را برای اولین بار به عنوان یک طرف سیاسی به رسمیت می‌شناسند. ژنرال گروموف فرمانده سپاه چهلم شوروی در [[افغانستان]] در بارهٔ این قرارداد می‌نویسد: «مسعود از آرامش پدید آمده [یعنی آتش‌بس ۱۹۸۲]، فعالانه برای نیل به اهداف خود سود جست».<ref name="autogenerated1"/>{{مدرک|ارجاع دقیق}}

مسعود از فرصت به دست آمده حداکثر استفاده را کرده و به سازماندهی نیروهای مقاومت علیه اشغال افغانستان در خارج از درهٔ [[دره پنجشیر|پنجشیر]] اقدام می‌کند. در همین راستا با ایجاد [[شورای نظار]] یکی ار منظمترین تشکل‌های نظامی و چریکی علیه اشغال شوروی و مقابله با رژیم کمونیستی را پایه‌گذاری می‌نماید. شورای نظار در ابتدا متشکل از احزاب و گروه‌های مختلف در ۹ ولایت شمالی [[افغانستان]] ایجاد می‌گردد.

از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۷ هشت حمله ارتش متجاوزین اتحاد شوروی سابق در [[دره پنجشیر|پنجشیر]] به شکست کامل می‌انجامد و بدین ترتیب از سال ۱۳۶۷ به بعد [[دره پنجشیر|پنجشیر]] همچون دژی تسخیر نا پذیر باقی می‌ماند.

|مکان={{flagicon|Afghanistan|۱۹۸۰}} <small> درهٔ [[دره پنجشیر|پنجشیر]]</small>

'''حملات پنجشیر''' ([[زبان روسی|روسی]]: Пандшерская операция - Panjsher Operations)، رشته جنگ‌هایی بود بین نیروهای [[ارتش سرخ]] و [[ارتش جمهوری دموکراتیک خلق افغانستان]] با مجاهدین تحت امر احمدشاه مسعود برای کنترل درهٔ استراتژیک [[دره پنجشیر|پنجشیر]] در نه سال اشغال افغانستان توسط [[اتحاد جماهیر شوروی]] بین سال‌های ۱۳۵۹ الی ۱۳۶۷ خورشیدی.

[[ارتش شوروی]] با همکاری [[ارتش جمهوری دموکراتیک خلق افغانستان]] جمعاً نه حملهٔ بزرگ را به دره [[دره پنجشیر|پنجشیر]] در طول دوران اشغال [[افغانستان]] سازمان دادند که منجر به خسارات زیاد به منطقه واهالی پنجشیر، نیروی رزمی [[ارتش سرخ]] و ارتش جمهوری دموکراتیک افغانستان گردید. چهار تعرض اولیه به پنجشیر به صورتی کاملاً کلاسیک انجام می‌شود که در آن‌ها ستونی از زره پوشها بعد از بمبارانهای هوایی دست به حمله می‌زند.<ref name="autogenerated6">میثاق خون شماره‌های ۶ و ۷ سال ۱۳۶۵</ref>

شروع حمله روز ۲۱ آوریل بود: واحدهای چترباز به کمک هلیکوپتر بر خط الرأس بلندی‌ها پیاده می‌شوند و هم‌زمان یک ستون زرهی به بالای دره‌های [[ولسوالی اندراب]] و [[دره پنجشیر|پنجشیر]] روی می‌نهد. واحدهای دیگری با هلیکوپتر به [[گردنه انجمن]]در انتهای پنجشیر و [[ولسوالی خوست و فرنگ]] که تصور می‌شود پایگاهی است برای عقب‌نشینی مجاهدین برده می‌شوند. ستونهای زرهی بدون هیچ مشکلی به روستای [[بنو]]در اندراب و [[آستانه، پنجشیر|آستانه]] در پنجشیر دست می‌یابند. اما شوروی‌ها در حمله به دره‌های مجاور، جایی که گروه‌های متحرک مسعود عقب‌نشینی کرده‌اند، با شکست مواجه می‌شوند. شوروی‌ها تلفات سنگینی متحمل می‌شوند. در ماه مه نیروهای ارتش سرخ خوست و فرنگ را ترک می‌کنند اما در پنجشیر کهخالی از سکنه شده‌است باقی می‌مانند، دره‌ای که هنوز دو سوم آن در دست گروه‌های مسعود است که جنگنده تر از همیشه پایداری می‌کنند.

در سال ۱۹۸۳ مسعود شورای نظار را بنیان گذارد: یک شورای نظامی که عملیات‌های ۱۳۰ فرماندهٔ نظامی مجاهدین را در هفت ولایت شمالی افغانستان هماهنگ می‌نمود. این شورا خارج از حلقهٔ احزاب پشاورپیشاور بود، که در رقابت و همشچمی و جنگ و منازعه با یکدیگر قرار داشتند. به خاطر شکافهای قومی و سیاسی شورای نظارت اختلاف بین گروه‌های مقاومت را از بین برد.<ref>[[الیور روی]]، اسلام و نوگرایی سیاسی در افغانستان</ref>{{مدرک|ارجاع دقیق؟}}

* مسعود: ''عبدالوکیل… [خواهان] تسلیمی بدون قید و شرط دولت به مجاهدین بود، مشروط بر اینکه مجاهدین عفو عمومی اعلان کنند و اعضای حزب و ناموس شان صدمه نبینند، من با این طرح موافقت کردم، رهبران [مجاهدین] نیز در [[پشاورپیشاور]] موافق این طرح هستند. بنا براین وقتی خود آن‌ها دولت را تسلیم می‌کنند ضرورتی به جنگ نیست. ''

[[پرونده:Massoud-Tomb01.JPEG|بندانگشتی|250px|آرامگاه احمد شاه مسعود، [[دره پنجشیر|پنجشیر]]]]

احمد شاه مسعود پس از سال‌ها مقاومت در برابر [[جنگ شوروی در افغانستان|اشغال افغانستان توسط ارتش شوروی]] و جنگ با گروه [[طالبان]]، در روز ۱۸ شهریور ۱۳۸۰ (۹ سپتامبر ۲۰۰۱)، در اثر انفجار [[حمله انتحاری|انتحاری]] دو مرد تروریست که خود را [[خبرنگار]] معرفی کرده بودند، کشته شد. خبر کشته‌شدن او، از آنجا که می‌توانست به کاهش روحیه هم‌رزمانشهمرزمانش در جبهه ضد طالبان بینجامد، با چند روز تأخیر اعلام گردید. پس از او [[محمد قسیم فهیم]]، که از همرزمان احمد شاه مسعود بود، توسط [[برهان‌الدین ربانی]] به جانشینی وی منصوب شد. فهیم پس از سقوط [[طالبان]] وزیر دفاع [[افغانستان]] و معاون اول [[رئیس حکومت|رئیس دولت]] در [[دولت موقت|دولتهای موقت]] و [[دولت انتقالی افغانستان]] شد. [[لویه جرگه]] اضطراری افغانستان که در پایان دولت موقت تشکیل شد، به احمد شاه مسعود لقب «قهرمان ملی» داد و روز ۱۸ شهریور (۹ سپتامبر) سالروز ترور شدن وی، در [[افغانستان]] «روز شهید» و تعطیل رسمی اعلام گردید.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/afghanistan/story/2006/09/060909_s-massoud-biog.shtml زندگی‌نامه شیر پنجشیر، بی‌بی‌سی فارسی]</ref>