جمعیت‌شناسی تهران: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
UnitedPowers (بحث | مشارکتها) |
UnitedPowers (بحث | مشارکتها) جزئیات بیشتر+منبع |
||
خط ۱:
'''تهران''' شهری با گوناگونی قومیت است اما جمعیت خارجی آن بسیار کم است.<ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=اطلس کلان‌شهر تهران|نام خانوادگی=|نام=محسن حبیبی، برنارد هورکارد|ناشر=شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری|سال=چاپ اول، ۱۳۸۴|شابک=964-7943-46-6|مکان=|صفحات=۱۱۲ و ۱۱۳}}</ref> [[تهران]] هنگام پایتخت شدن جمعیتی کمتر از ۲۰ هزار تن داشت و هم‌اکنون به یکی از [[بزرگترین کلان‌شهرهای خاورمیانه|پرجمعیت‌ترین کلان‌شهرهای خاورمیانه]] تبدیل شده‌است.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=برگ‌هایی از تاریخ تهران|نام خانوادگی=شهبازی|نام=داریوش|ناشر=ثالث|سال=|شابک=9789643805494|مکان=|صفحات=۱۹}}</ref><ref>{{یادکرد وب|کد زبان=en-us|وبگاه=www.citypopulation.de|نشانی=http://www.citypopulation.de/world/Agglomerations.html|عنوان=Major Agglomerations of the World - Population Statistics and Maps|بازبینی=2018-06-19}}</ref> میزان رشد جمعیت در تهران سالانه ۱/۷۹ درصد است.<ref name=":2">{{یادکرد وب|نام خانوادگی=سیما|نام=IRIB NEWS AGENCY {{!}} خبرگزاری صدا و|کد زبان=fa-IR|وبگاه=IRIB NEWS AGENCY {{!}} خبرگزاری صدا و سیما|نشانی=http://www.iribnews.ir/fa/news/1558191/جمعیت-تهران-13-میلیون-نفر|عنوان=جمعیت تهران، 13 میلیون نفر|بازبینی=2018-06-19}}</ref> میزان باسوادی نیز در تهران بالاست.<ref name=":2" />
== رشد جمعیت ==
تحولات جمعیتی تهران به عنوان پایتخت، پس از سال ۱۳۰۰ شامل چهار دورهٔ برجسته می‌شود:<ref>{{یادکرد وب|وبگاه=www.hamshahrionline.ir|نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/details/201942|عنوان=12قرن افزایش جمعیت تهران|بازبینی=2018-06-19}}</ref>
# دورهٔ اول از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ که خندق‌ها و دروازه‌ها از میان رفتند، راه‌های شهر اصلاح شدند و شهر شکل منظم هندسی به خود گرفت. جمعیت تهران در این سده افزایش چشمگیری پیدا کرد، به‌نحوی که طی دو سرشماری در سال‌های ۱۳۱۰ و ۱۳۱۹، از ۳۰۰ هزار تن در سرشماری نخست، به ۵۴۰ هزار تن در سرشماری دوم رسید.<ref name=":3" />
# دورهٔ دوم از سال ۱۳۲۰تا ۱۳۳۲ که این دوره همراه با بروز [[جنگ جهانی دوم]] بود و تغییرات زیادی انجام نشد و تنها شهر از اطراف توسعه یافت. جمعیت تهران در این دوره مطابق آمار رسمی سال ۱۳۲۵ حدود ۸۸۰ هزار تن بود.<ref name=":3" />
# دورهٔ سوم از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۷ که در این دوره به دلیل ساخت بزرگراه‌ها، خیابان‌ها و بلوارها، شهرک‌های تازه و ساختمان‌های بزرگ، تهران رشد چشمگیری داشت و از هر سو گسترش پیدا کرده بود، به نحوی که یکی از شهرهای بزرگ [[آسیا]] به حساب می‌آمد. جمعیت تهران به سرعت افزایش پیدا کرده بود و از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن در ۱۳۳۵ به چهارمیلیون و ۵۳۰ هزار تن در سال ۱۳۵۵ رسیده بود.<ref name=":3" />
# دورهٔ چهارم از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۵ که سال‌های نخست پس از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب ۱۳۵۷]] بود، تهران از هر سو گسترده شد. مهاجرت به تهران و دادن زمین به تعاونی‌ها برای خانه‌سازی و ایجاد خانه‌های ارزان‌قیمت، از دلایل گسترش شهر در این دوران است. براساس آمار سال ۱۳۷۱ جمعیت تهران ۶۶۲۰۴۶۱ تن بود.<ref name=":3" />
در دهه‌های گذشته، جمعیت خالص افزوده شده به تهران بیش از پنج‌میلیون نفر است که این پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی گسترده‌ای داشته است. براساس شش دوره سرشماری انجام شده، جمعیت تهران از سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۸۵ حدود پنج‌برابر شده‌است و این رشد در شهرهای اطراف تهران بیشتر از شهر تهران بود؛ به طوری که رشد شهر تهران طی دهه‌های اخیر کاهش یافته و بر جمعیت پیرامون آن افزوده شده است.<ref name=":3" />
=== آمار ===
{| class="wikitable"
!سال
!جمعیت
!نرخ رشد
!حکومت
|-
|۹۳۳
|۱۰۰۰[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|
|[[شاه طهماسب یکم|شاه طهماسب]]
|-
|۱۰۰۵
|۳۰۰۰[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۱/۴
|[[شاه عباس صفوی]]
|-
|۱۱۷۶
|۱۵۰۰۰[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۵/۲
|[[آقامحمدخان قاجار]]
|-
|۱۱۸۶
|۵۰۰۰۰[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۱۲/۰۳
|[[فتحعلی‌شاه قاجار]]
|-
|۱۱۹۱
|۶۰۰۰۰[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۳/۶
|[[فتحعلی‌شاه قاجار]]
|-
|۱۲۱۳
|۸۰۰۰۰[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۲/۸
|اواخر دوران [[فتحعلی‌شاه قاجار|فتحعلی‌شاه]] و ابتدای دوران [[محمد شاه قاجار]]
|-
|۱۲۴۶
|۱۴۷۲۵۶[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۲/۹
|[[ناصرالدین‌شاه قاجار]]
|-
|۱۳۰۹
|۲۵۰۰۰۰[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۲/۴
|[[پهلوی اول]]
|-
|۱۳۱۹
|۵۴۰۰۸۷[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۶/۶
|[[پهلوی اول]]
|-
|۱۳۳۵
|۱۵۶۰۹۳۴[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۵/۵
|[[پهلوی دوم]]
|-
|۱۳۴۵
|۲۷۱۹۷۳۰[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۵/۱
|[[پهلوی دوم]]
|-
|۱۳۵۵
|۴۵۳۰۲۲۳[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۲/۹
|[[پهلوی دوم]]
|-
|۱۳۶۵
|۶۰۵۸۲۰۷[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۱/۳
|[[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]]
|-
|۱۳۷۰
|۶۴۹۷۲۳۸[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۰/۷۸
|[[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]]
|-
|۱۳۷۵
|۶۷۵۸۸۴۵[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|۱/۳
|[[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]]
|-
|۱۳۸۵
|۷۷۱۱۲۳۰[[File:Green Arrow Up.svg|10px]]
|
|[[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]]
|-
| colspan="4" |<small>'''منابع''':</small>
* اطلس کلان‌شهر تهران<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa-IR|وبگاه=atlas.tehran.ir|نشانی=http://atlas.tehran.ir/Default.aspx?tabid=80|عنوان=روند تحول جمعیت مناطق|بازبینی=2018-06-19}}</ref>
|}
== زبان ==
{{همچنین ببینید|لهجه تهرانی}}
تهران بزرگترین شهر [[زبان فارسی|فارسی‌زبان]] جهان است.<ref name=":3">{{یادکرد وب|کد زبان=fa-IR|وبگاه=en.tehran.ir|نشانی=http://en.tehran.ir/Default.aspx?tabid=98|عنوان=Tehran - Political Situation|بازبینی=2018-06-19}}</ref> ۹۸ درصد تهرانی‌ها زبان فارسی را می‌فهمند و تنها ۱۰ درصد از آن‌ها توان گفتگو به حداقل یکی از زبان‌های رایج جهان را دارند.<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=جهان{{!}}TABNAK|نام=سایت خبری تحلیلی تابناک{{!}}اخبار ایران و|کد زبان=fa-IR|وبگاه=سایت خبری تحلیلی تابناک{{!}}اخبار ایران و جهان{{!}}TABNAK|نشانی=http://www.tabnak.ir/fa/news/133668/چنددرصد-تهرانی‌ها-در-تهران-به-دنیا-آمده‌اند|عنوان=چنددرصد تهرانی‌ها در تهران به دنیا آمده‌اند؟|بازبینی=2018-06-19}}</ref> مردم تهران در گذشته گویش خاص خودشان را داشتند، معروف به [[لهجه تهرانی|لهجهٔ تهرانی]] که در طول زمان کمرنگ شد و تغییراتی یافت.<ref>{{یادکرد وب|وبگاه=mahaleh.hamshahrilinks.org|نشانی=http://mahaleh.hamshahrilinks.org/Mahaleh/منطقه-13/Contents/لهجه-تهرانی|عنوان=همشهری محله {{!}} لهجه تهرانی|بازبینی=2018-06-19}}</ref> لهجهٔ تهرانی تنها دارای واژگان متفاوت نبود و در برخی موارد دارای قواعد، رسم و ساختار ادبی بوده‌است.<ref>{{یادکرد وب|وبگاه=mahaleh.hamshahrilinks.org|نشانی=http://mahaleh.hamshahrilinks.org/Mahaleh/منطقه-19/Contents/در-سوگ-لهجه-«ترونی»|عنوان=همشهری محله {{!}} در سوگ لهجه «ترونی»|بازبینی=2018-06-19}}</ref>
== قومیت ==
| |||