ویکی‌پدیا

هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها، مدیران رباتیک
۴٬۴۱۱٬۲۶۸ ویرایش‌ها
جز ←‏جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: ازبابت⟸از بابت، بنابرنظر⟸بنابر نظر، ذکز⟸ذکر، قندو⟸قند و، وپانصد⟸و پانصد
خط ۲:
'''هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران''' یکی از مهمترین بخش‌ها و نمایان‌ترین بخش [[طرح تحول اقتصادی]] است که به تغییر فرایند دادن [[یارانه]]‌ها می‌انجامد. در این فرایند با حذف تدریجی [[یارانه]]‌ها از مواد سوختی، مواد خوراکی، آب، برق و سایر اقلام در [[ایران]] نوع دادن تغییر می‌کند که بخشی از این یارانه‌های حذف شده (۶۰ درصد در سال ۱۳۹۰) به صورت نقدی به مردم پرداخت می‌شود و سایر درآمد این کار صرف کارهای عمرانی و فرهنگی می‌شود. این کار در اواخر [[دههٔ ۱۳۸۰]] به اجرا گذاشته شد و بخش عمدهٔ آن در [[دههٔ ۱۳۹۰]] انجام خواهد شد. از هدفمندسازی یارانه‌ها به عنوان بزرگترین طرح [[تاریخ اقتصادی ایران]] نام برده می‌شود. بنابر آمار رسمی [[وزارت امور اقتصاد و دارایی]]، فاز اول این طرح با شکست روبرو شد و موجب ورود خانوارهای بیشتری به زیر خط فقر شد.<ref>[http://alef.ir/vdcc11qi12bq1s8.ala2.html?233133 مردم فقیرتر شدند، شکاف طبقاتی بیشتر شد] ''خبرگزاری الف''</ref>
 
[[غلامرضا مصباحی مقدم]] رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی دربارهٔ اهداف هدفمند کردن یارانه‌ها این دلایل را ذکزذکر کرده‌است: شکل‌گیری ساختار اقتصادی ایران بر مبنای سوخت ارزان که منجر به تولید با کیفیت پایین، عدم توانایی رقابت با دیگران و عدم تلاش برای مصرف بهینهٔ سوخت در ایران شده‌است (وی در اینباره مثال زده است: قیمت گازوییل در ایران ۵/۱۶ تومان و در ترکیه ۱۸۰۰ تومان است، اما هزینهٔ حمل‌ونقل در ترکیه ارزان‌تر از حمل‌ونقل در ایران است. یک عامل این توفیق [[ترکیه]] این است که ناوگان حمل‌ونقل خود را اصلاح کرده که پس از اصلاحات اقتصادی ترکیه، صورت گرفته‌است، که نمونهٔ موفق اصلاح قیمت حامل‌های انرژی هم به‌شمار می‌رود. یک سوم درآمد ترکیه ناشی از مالیات برق، گازوئیل و بنزین است).<ref>[http://baharnews.ir/vdcj.hevfuqeoysfzu.txt فاز دوم هدفمندسازی، مردم را به خیر این طرح امیدی نیست!] ''بهارنیوز''</ref>
 
سوخت و مواد غذایی ارزان موجب اسراف و سوءمصرف در میان مردم شده‌است. توصیهٔ بانک جهانی مبنی بر اختصاص یارانه به تولیدکنندگان و نه مصرف کنندگان نیز از دلایل این امر بوده‌است. همچنین از اثرات مهم این طرح از بین رفتن فاصلهٔ طبقاتی می‌شود چرا که در گذشته بیشتر یارانه‌ها را دهکهای بالای جامعه مصرف می‌کردند.<ref>[http://www.imamatjome.com/Articles/ArticlesShow.aspx?Id=1197 صحبتهای مصباحی مقدم]</ref><ref>[http://www.moi.ir/portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&CategoryID=cc1955c9-7610-428d-b15c-fafc947cc884&WebPartID=47942904-35b9-4ecc-bfc4-4d6d3bee26d8&ID=49fb16a6-758f-4f23-835f-c31c412312d2 معاون سیاسی وزیر کشور: طرح هدفمندسازی یارانه‌ها کمک به محرومین است] ''وب‌گاه وزارت کشور''</ref>
خط ۱۸:
 
=== کلیات طرح ===
مطابق این قانون شانزده قلم کالا و خدمات مشمول حذف یارانه و عرضه به قیمت بین‌المللی می‌شوند. در مدت پنج سال یارانه کالاهایی چون بنزین، گازوئیل، گاز، نفت، برق، آب، گندم، شکر، برنج، روغن و شیر حذف شده و آن‌ها با قیمت بازارهای منطقه خلیج فارس عرضه می‌شوند.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/business/2010/10/101018_ka_money_subsidies.shtml دولت ایران: هر ایرانی ماهی ۴۰ هزار تومان یارانه نقدی می‌گیرد]</ref> دولت ایران می‌تواند ۲۰ هزار میلیارد تومان ازبابتاز بابت افزایش قیمت، درآمد داشته و در این بین نیمی از این درآمد را برای مقابله با تورم به صورت نقدی بین مردم توزیع کند.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/business/2010/11/101102_ka_subsidis_tazirat.shtml قیمت‌ها با تهدید سر به راه می‌شوند] ''بی‌بی‌سی فارسی''</ref> ۳۰ درصد از این در آمدها نیز به تولید کنندگان و ۲۰ درصد به دولت به منظور جبران خسارات ناشی از افزایش حامل‌های سوخت تعلق می‌گیرد.<ref>[http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100888750534 یارانه نقدی به حساب مردم واریز شد] ''روزنامه جام‌جم''</ref>
 
در بودجه ۱۳۹۱ مقرر شد با توجه به نرخ رسمی دلار ۱۲۲۶ تومانی، هر چه مازاد درآمد از تفاوت نرخ دلار عاید شود، در [[صندوق ذخیره ارزی]] نزد صندوق توسعه ملی یا در حساب خزانه به صورت جداگانه نگهداری شود. از این مازاد درآمد ریالی دولت مقرر شد ۲ هزار میلیارد تومان برای تأمین کسری بودجه و مابقی برای حمایت از تولید و کشاورزی از محل ۳۰ درصد سهم تولید در یارانه‌ها اختصاص پیدا کند.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910130000356 موافقت مجلس با اختصاص مابه‌التفاوت فروش ارز در بازار آزاد به یارانه تولید] ''خبرگزاری فارس''</ref><ref>[http://www.donya-e-eqtesad.com/Default_view.asp?@=297884 ردیف بودجه‌ای برای مابه‌التفاوت قیمت ارز؛ ۳۱ فروردین ۱۳۹۱؛ دنیای اقتصاد؛] ''روزنامه دنیای اقتصاد''</ref>
خط ۲۶:
 
=== اولین پرداخت ===
در اولین مرحله واریز یارانه نقدی به حساب خانوارها، با پرداخت ۴۰ هزار و پانصد تومان به ازای هر نفر در ماه، در مجموع ۴ هزار و هشتصد میلیارد تومان به حساب‌ها واریز شد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/business/2010/11/101115_l08_subsidies_payments_concerns.shtml اولین قسط یارانه‌های نقدی به حساب ایرانیان واریز شد]</ref> دولت ایران مبلغ نزدیک به ۵ هزار میلیارد تومان به منظور واریز ۸۱ هزار تومان یارانه نقدی دوماهه به ازای هر فرد، برای ۶۰ میلیون وپانصدو پانصد هزار نفر مشمول طرح در این مرحله در نظر گرفته بود.<ref>[http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100888750534 یارانه نقدی به حساب مردم واریز شد]</ref>
 
=== هزینه، درآمد ===
خط ۳۴:
=== واکنش‌ها ===
برخی کارشناسان، اختصاص نیافتن بخش مهمی از منابع هدفمندی یارانه‌ها به بخش تولید را عامل بی‌اثرسازی یارانه‌ها دانسته‌اند.
در یک گزارش با مقایسه سطح قیمت ۱۴ قلم کالای خوراکی شامل ماست، شیر، پنیر، تخم مرغ، مرغ، گوشت، قندوقند و شکر، میوه، چای، گوجه و خیار، سبزیجات، حبوبات، برنج و روغن در دو مقطع تاریخی یعنی آذرماه سال ۱۳۸۹ و اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۱ و با احتساب سرانه مصرف یک خانوار ۴ نفره در ایران، افزایش هزینه ماهانه این خانوار در مصرف هر یک از این اقلام خوراکی با توجه به رشد قیمت آن کالا محاسبه شده‌است که نتیجه محاسبات نشان می‌دهد، رشد قیمت این ۱۴ قلم کالای خوراکی موجب افزایش ۱۶۲ هزار تومانی هزینه‌های ماهانه یک خانوار ۴ نفره طی حدود یک سال و نیم شده‌است و تنها ۲۰ هزار تومان برای هزینه‌های دیگر (مانند آب، برق، گاز، سوخت و...) باقی می‌ماند.<ref>[http://www.donya-e-eqtesad.com/Default_view.asp?@=300990 پیامدهای گرانی و بی‌اثرسازی یارانه‌ها؛ دنیای اقتصاد؛ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۱]</ref>
 
از سوی دیگر یکسال پس از اجرای این طرح برخی بررسی‌ها نشان داد که کاهش مصرف انرژی پس از هدفمندی یارانه‌ها مقطعی بوده و رفتار غلط مصرفی مشترکان دوباره مانند گذشته در حال بازگشت است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://isna.ir/fa/print/91030503063/یکسال-بعد-از-هدفمندی-یارانه-ها-عادت-مصرفی |عنوان=یکسال بعد از هدفمندی یارانه‌ها، عادت مصرفی مشترکان بازگشت!
خط ۸۵:
برطبق لایحه بودجه سال ۱۳۹۳ ارائه‌شده از طرف [[دولت یازدهم جمهوری اسلامی تیران|دولت یازدهم ایران]] به مجلس شورای اسلامی، دولت تصمیم به اجرای مرحله دوم طرح هدفمندی یارانه‌ها از ابتدای سال ۱۳۹۳ را داشت. اما این موضوع با مخالفت نمایندگان مجلس روبرو شد و با رای‌گیری انجام‌شده در مجلس شورای اسلامی، دولت موظف به اجرای این مرحله از ابتدای تیر ۱۳۹۲ شد. نمایندگان مجلس، علت مخالفت با این لایحه را لزوم افزایش دوبرابری قیمت حامل‌های انرژی (بنزین، گازوئیل و گاز طبیعی) از زمان شروع اجرای این مرحله عنوان کردند که موجب ایجاد شوک قیمتی در بازار در ابتدای سال ۱۳۹۳ می‌شود و از اینرو لازم است این افزایش قیمت‌ها با گذشت مدتی از شروع سال جدید آغاز شود. این تغییر برنامه با اعتراض دولت وقت ایران روبرو شد که درآمد ۶۳۲٬۰۰۰ میلیارد ریالی که از اجرای این مرحله پیش‌بینی کرده بود و می‌بایست آن را به بخش تولید و بخش بهداشت کشور اختصاص می‌داد را غیرقابل تحقق می‌دید. از طرف دیگر، برخی نمایندگان مخالف این لایحه معتقد بودند که میزان دقیق افزایش قیمت بنزین و سایر موارد سوختی نامشخص بوده و در نتیجه درآمد دولت و میزان تورم را نمی‌توان برآورد کرد.<ref>[http://www.jamejamonline.ir/newspreview/1372202347033743663 پیامدهای خطرناک یک تصمیم نمایندگان مجلس] ''جام جم آنلاین''</ref>
 
با ثبت نام اولین گروه از متقاضیان دریافت یارانه نقدی، فاز دوم برنامه هدفمندی یارانه‌ها از روز چهارشنبه ۲۰ فروردین ۱۳۹۳ به‌طور رسمی کلید خورد. در نهایت طبق نظرسنجی بالغ بر ۹۱٫۲ درصد از مردم ایران تمایل خود را برای دریافت رایانه مرحله دوم از طریق وب‌گاه رسمی، اعلام کردند.<ref>[http://www.farhangnews.ir/content/72011 [[معاون اجرایی رئیس جمهور]] خبر داد: ثبت نام ۹۱ درصد مردم برای دریافت یارانه] ''فرهنگ نیوز''</ref> اما خبرها حاکی از این است که ۱۰ تا ۱۵ درصد انصراف داده‌اند، بنابرنظربنابر نظر استاد [[دانشگاه علامه]]، [[پژویان]]: "۱۵ درصد هم انصراف دهند برای دولت مبلغی است."<ref>http://namehnews.ir/News/Item/128210/3/</ref> منابع دولتی می‌گویند حدود ۲ میلیون خانوار معادل ۶ میلیون نفر از دریافت یارانه نقدی انصراف داده‌اند که این انصراف نیز حدود ۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان منابع برای دولت ایجاد می‌کند.<ref>http://etebarnews.com/fa/page/43292/درآمد+دولت+از+اجرای+فاز+دوم+هدفمندی+یارانه‌ها+چه+میزان+خواهد+بود؟+.html</ref>
 
براساس گزارش [[خبرگزاری تسنیم]]، طبق اعلام معاونان آقای [[نوبخت]]، ۷٫۵ میلیون نفر از مردم از دریافت یارانه نقدی در فاز دوم انصراف داده‌اند.<ref>http://www.tasnimnews.com/Home/Single/345042</ref> روزنامه ایران، از روزنامه‌های دولتی ایران نیز خبر از ثبت‌نام حدود ۲۲ میلیون خانواده (۷۰ میلیون نفر) در این مرحله خبر داد.<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/news/395162/دولت-اعتدال-در-حال-تبدیل-شدن-به-دولت-اختلاط-است دولت اعتدال در حال تبدیل شدن به دولت اختلاط است!] ''خبرگزاری تابناک''</ref>
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/هدفمندسازی_یارانه‌ها_در_ایران»