یانوش بویایی: تفاوت میان نسخه‌ها

|نام = یانوش بویاییبویویی

'''یانوش بویاییبویویی''' {{به مجاری|János Bolyai}}{{رچ}}(زاده [[۱۸۰۲ (میلادی)|۱۸۰۲]] میلادی - درگذشته [[۱۸۶۰ (میلادی)|۱۸۶۰]]) [[ریاضی‌دان]] [[مجارستان|مجار]]-[[رومانی]]ایی و از بنیانگذاران [[هندسه نااقلیدسی|هندسهٔ نااقلیدسی]]، نام وی بصورت ''یانوش بولیای'' و ''یوهان بویویی'' هم ثبت شده است.

وی متولد ۲۴ آذر ۱۱۸۱ خورشیدی برابر با ۱۵ دسامبر ۱۸۰۲ میلادی در شهر کولوژوار، [[ترانسیلوانیا]]، [[مجارستان]] که هم اکنون در محدودهٔ کلوژ در کشور [[رومانی]]) قرار دارد، است. پدر او [[فارکوشفورکوش بویاییبویویی]] ریاضیدان و دوست دوران دانشجویی [[کارل فریدریش گاوس|گاوس]] در [[دانشگاه گوتینگن]] است.

یانوش بدون اطلاع از کار [[نیکلای ایوانویچ لباچفسکی|لباچفسکی]]، دو سال بعد از آن که وی مقالهٔ دوران‌ساز خود را در زمینهٔ [[هندسه نااقلیدسی|هندسهٔ نااقلیدسی]] به زبان [[زبان روسی|روسی]] منتشر کرد، در ضمیمهٔ ۲۶ صفحه‌ای کتاب تنتامن که توسط پدرش فارکوشفورکوش بویاییبویویی نوشته شده بود مطالبی دربارهٔ هندسهٔ نااقلیدسی نوشت و پدرش برای دوست قدیمی‌اش [[کارل فریدریش گاوس|گاوس]] نسخه‌یی از کتاب را فرستاد اما گاوس در پاسخ نوشت قبلاً خودش از سال‌ها پیش روی این موضوع کار می‌کرده است. هر چند پاسخ گاوس نسبت به کار بویویی ستایش‌گرانه بود اما یانوش که تندخو بود و یازده بار دوئل کرده بود و پیروز شده بود از این که گاوس ادعا کرده بود قبل از او به این نتایج رسیده است آنقدر ناراحت شد که دیگر هرگز در این زمینه کار نکرد و حتا پژوهش‌های‌اش را هم منتشر نکرد.

به هر حال نام یانوش بویاییبویویی به عنوان یکی از بنیان‌گذاران شاخه‌یی از هندسهٔ نااقلیدسی که [[هندسه هذلولوی|هندسهٔ هذلولوی]] یا هندسه [[لباچفسکی|هندسهٔ لباچفسکی]] نامیده می‌شود در تاریخ ثبت شده است.