سودان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ←‏جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: رسمأ⟸رسما، وبدین⟸و بدین
خط ۸۷:
[[پرونده:Muhammad Ahmad al-Mahdi.jpg|بندانگشتی|چپ|[[محمد احمد|محمد احمد المهدی]] فرمانروای سودان.]]
تا سال ۱۸۲۰ که حکومت مشترک ترک و مصر بر سراسر شمال و جنوب سودان استقرار می‌یابد، اطلاعات محدودی از تاریخ و وضعیت سیاسی این کشور در دست است.<ref>وزارت امور خارجه، جمهوری سودان، انتشارات وزارت امور خارجه: تهران ۱۳۶۸. ص۱۳.</ref>
تاریخ جدید سودان را باید از زمان لشکرکشی و ورود نیروهای نظامی [[محمدعلی پاشا|محمدعلی پاشای]] مصری به ایالات سودان و فتح آن (۱۸۲۰–۱۸۲۱م) آغاز کرد. حکومت مشترک دو کشور ترکیه و مصر تا سال ۱۸۸۱ ادامه یافت. با سلطه انگلستان بر مصر دامنه نفوذش را تا سودان گسترش داد. [[خدیو]] مصر اداره بخش اعظمی از سودان را به انگلیسی‌ها سپرد. پس از آن نیز ژنرال گوردون از طرف خدیو [[مصر]]، فرماندار کل سودان شد. بدین ترتیب سودان اگرچه رسمأرسما تحت کنترل مصریان بود، اما در واقع مستعمره بریتانیا به‌شمار می‌آمد.<ref name="موثقی، احمد" />
 
جنبش مهدی سودانی که به جنبش المهدی معروف است در میان سال‌های ۱۸۸۰–۱۸۸۱. م به رهبری جوانی بنام [[محمد احمد ابن عبدالله]]، بر ضد حکومت ترکی-مصری سودان صورت گرفت. در سال ۱۸۸۰م؛ و در بحبوحه بحران، مهدی سودانی با ادعای [[مهدویت]]، توانست طرفدارانی را گرد خود جمع کند و جنبشی را شکل دهد که به پیروزی [[مهدیون]] و شکست و خروج اشغالگران از سودان انجامید.<ref name="موثقی، احمد" />
خط ۹۶:
با مرگ محمد احمد بین پیروان او اختلاف افتاد و سرانجام «عبدالله» به همراه نیروهایش که به «انصار» معروف شدند، در سال ۱۸۹۱ توانستند کلیه مخالفان را سرکوب نمایند.<ref>وزارت امور خارجه، جمهوری سودان، انتشارات وزارت امور خارجه: تهران ۱۳۶۸. صص۱۶–۱۷.</ref> اما دیری نگذشت که در سال ۱۸۹۶ در جنگ با نیروهای انگلیسی شکست خوردند و عبدالله به قتل رسید. در ادامه سلطه کامل انگلستان بر سودان نیروهای باقی‌مانده «المهدی» نیز در شهر «ام درمان» در جنگی با نیروهای انگلیسی شکست خورده و کاملاً منهدم شدند و به این شکل انگلستان سودان را تا ۶۰ سال تحت انقیاد کامل خود درآورد. در سال ۱۸۹۹ سودان به‌طور کامل مستعمره انگلستان گردید.<ref>همان منبع. ص۱۸.</ref> در همین سال «سر ریچنالد وینگیت» در سمت فرماندار کل سودان سازمان اداری سودان را با اقتباس از تشکیلات انگلیسی پی‌ریزی کرد.
 
در سال‌های ۱۸۸۹و ۱۸۹۰م. خشکسالی و گرسنگی و بیماری‌های واگیردار، سودان را در کام خود کشید در چنین وضعیتی در سال ۱۸۹۶، انگلیس و فرانسه به ترتیب از شمال و از غرب وارد عملیات نظامی علیه دولت عبدالله شدند. نیروهای مشترک انگلیسی-مصری به فرماندهی [[لرد کیچنر]] در سپتامبر ۱۸۹۸ م. ام دورمان، مرکز دولت عبدالله را اشغال کردند و عبدالله با اندک نیروی باقیمانده‌اش به سمت [[کردفان]] عقب‌نشینی کردند وبدینو بدین طریق سودان عملأ مستعمره کامل بریتانیا شد.<ref name="موثقی، احمد">موثقی، احمد، جنبش‌های اسلامی معاصر، نشر سمت، چاپ دوم ۱۳۷۷.</ref>
 
=== دوره معاصر ===