ایزوتوپ پرتوزای مصنوعی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ←‏جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: ایزوتوپهای⟸ایزوتوپ‌های، نوکلوییدهای⟸نوکلیدهای
خط ۲:
 
== روش‌های تولید ==
=== پرتودهی ایزوتوپهایایزوتوپ‌های پایدار در یک رآکتور ===
[[راکتور هسته‌ای]]، چشمهٔ وسیعی از [[نوترون]]‌های حرارتی است. این نوترونها به راحتی می‌توانند توسط ایزوتوپهایایزوتوپ‌های پایدار جذب شوند، که در این صورت ایزوتوپ حاصل دارای یک نوترون اضافی خواهد بود که عدد جرمی آن یک واحد افزایش می‌یابد. ایزوتوپ حاصل ممکن است که رادیواکتیو باشد، یعنی رادیوایزوتوپ داشته باشیم و ممکن است پایدار باشد. معادله می‌تواند به صورت زیر باشد.
{{وسط‌چین}}
'''AZX+10n→ A+1ZX+γ'''
خط ۹:
که در رابطهٔ بالا AZX ایزوتوپ اولیه با عدد جرمی A و عدد اتمی Z و A+1ZX رادیوایزوتوپ با عدد جرمی A+۱ و عدد اتمی Z است که در این رادیوایزوتوپ '''γ''' گسیل می‌شود.
 
=== پرتودهی ایزوتوپهایایزوتوپ‌های پایدار در یک شتابدهنده یا سیکلوترون ===
شتابدهنده یا سیکلوترون چشمه تعداد زیادی از ذرات باردار پر انرژی در محدوده Mev (مگا الکترون ولت) است که داخل این دستگاه ذره باردار (مثل پروتون، دوترون هلیوم) به ذره هدف (ایزوتوپ) می‌تابانند و رادیوایزوتوپ تشکیل می‌شود. به فرض برای یک پروتون و هسته AZX این‌گونه می‌توان نوشت.
{{وسط‌چین}}
خط ۱۶:
که در آن AZX هسته‌ای با عدد جرمی A و عدد اتمی Z و ۱۱P پروتون و AZ+1Y رادیوایزوتوپ حاصله با عدد جرمی A و عدد اتمی Z+۱ و n نیز نوترون می‌باشد.
 
=== شکافت ایزوتوپهایایزوتوپ‌های سنگینتر ===
از شکافت ایزوتوپهایایزوتوپ‌های سنگین تر می‌توان ایزوتوپ‌های پرتوزای سبک‌تر تولید کرد. اندکی پس از کشف پدیدهٔ [[رادیواکتیویته|پرتوزایی]]، معلوم شد که رادیواکتیو طبیعی مانند ۲۲۶۸۸Ru ([[رادیوم]] ۲۲۶) و ۲۳۲۹۶Th ([[توریوم]] ۲۳۲) و ۲۱۰۸۴Po ([[پلونیوم]] ۲۱۰) چشمه‌های با ارزشی از [[ذره آلفا|ذرات α]] است. واکنش‌های این ذرات α، نوترون تولید می‌کرد. برای بسیاری از هسته‌های سنگین تر (A=۲۰۰) جذب نوترون به تولید چندین ایزوتوپ با اعداد جرمی، از مرتبه تقریباً نصف عدد جرمی ایزوتوپ هدف می‌انجامد.
 
=== واپاش رادیوایزوتوپ ===
خط ۲۹:
 
==== شکافت ====
وقتی که هستهٔ [[اورانیوم-۲۳۵]] یک نوترون جذب کند، به صورت یک هسته ناپایدار در می‌آید، که بی‌درنگ به دو اتم کوچکتر شکسته می‌شود (پاره‌های شکافت). این فرایند همچنین با تولید دو یا سه نوترون و مقداری انرژی همراه است. نوترون‌های آزاد شده قادرند که هسته اورانیم -۲۳۵ دیگری را بمباران کرده و شکافت‌های متعددی را بوجود آورند. این شکافت منجر به [[واکنش هسته‌ای]] زنجیره‌ای خودنگهدار می‌شود. خیلی از رادیو ایزوتوپ‌ها یا رادیو نوکلوییدهاینوکلیدهای مفید نظیر [[ید]]-۱۳۱، [[مولیبدن]]-۹۹، [[زنون]]-۱۳۳ و [[سزیم]]-۱۳۷ در بیشتر واکنش‌های شکافت [[اورانیوم-۲۳۵]] حاصل می‌گردند. معمولاً برای این منظور مقادیر کمی از [[اورانیوم-۲۳۵]] را در رآکتور قرار می‌دهند و پس از مراحلی عملیات جداسازی ایزوتوپ‌ها را انجام می‌دهند.
 
برای جداسازی رادیو ایزوتوپ‌های مشخص و مورد نظر می‌توان از تکنیک‌های جداسازی شیمیایی مثل رسوب سازی، استخراج حلالی، تبادل یونی، الکترولیز، تقطیر، کروماتوگرافی و… استفاده کرد.