همهخدایی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز نگارشی |
جز نگارشی+جزئی |
||
خط ۲:
{{اشتباه نشود|همهدادارباوری}}
{{خدا}}
'''همهخدایی''' یا '''پانتئیسم''' {{به انگلیسی|Pantheism}} گونهای فلسفی از [[بیدینی]] و [[نقد دین]] است. باور به این که [[خدا]] (یا [[الوهیت]]) و جهان هستی (یا طبیعت به عنوان کلّیّت همه چیز) یکیاند. بر اساس آن، خدای شخصیّتدار مانند [[الله]]، [[یهوه|یَهُوَه]]، [[اهورامزدا]]، [[زئوس]] و مانند آن که خالقی جدای از طبیعت است وجود خارجی ندارد. پس بر اساس آن مذاهب پدید آمده از اینها نیز عقایدی ناروا هستند. واژهٔ خدا مترادف است با قانونمندیِ حاکم بر امور جهان. بنا به این نظریه، خدا موجودی که جدا از این عالم باشد نیست؛ بلکه کلّ نظام طبیعی است یا جنبهای از آن؛ یا جهان بهطور کلّی خداست؛ یا قوّه و قدرتی که در تمام جهان انتشار و نفوذ دارد خداست. خدا همه جا هست و همه چیز است یا در همه چیز است. این شامل همه شر، و همه خیر و مترادفاً همه زیبایی و همه نقوص و ضعف در جهانهستی میشود.<ref>{{Cite book | title = The New Oxford Dictionary Of English | publisher = Clarendon Press | edition = | year = ۱۹۹۸ | location = Oxford | pages = ۱۳۴۱ | doi = | isbn = 0-19-861263-X | mr = | zbl = | jfm =}}</ref>
بدیهی است که همهخدایی شکلی از بیدینی است و ازین رو یک مذهب به حساب نمیآید. با این حساب، چون پانتئیست ها لزوما بیدین بوده و به خدای یکتای شخصی و انسانوار معتقد نیستند، برخی صاحبنظران و منتقدان دین همچون [[ریچارد داوکینز]] آنرا شکلی ضعیف از [[بیخدایی]]/آتئیسم و یا یک نوع [[آتئیسم مدهبی|آتئیسم مذهبی]] طلقی میکنند. پانتئیسم با [[همهدادارباوری]] و [[وحدت وجود]] در تضاد است، زیرا به مجموعه جهانهستی به عنوان یک خدای یکتای شخصیتدار نمینگرد.
|