|
** دهستان سنجیدشرقی
شهرها: [[خلخال (اردبیل)|خلخال]]
[[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] شامل سه دهستان [[دهستان سنجبد شرقی]] به مرکزیت «[[لنبر]]» ، [[دهستان خانندبیل غربی]] به مرکزیت «[[گزاز]]» و [[دهستان خانندبیل شرقی]] به مرکزیت «[[خوجین]]» است. این بخش که از سمت شمال وشمال غرب با [[شهرستان کوثر]] ، از سمت غرب وجنوب غربی با [[بخش خورش رستم]] ، از سمت جنوب با [[بخش شاهرود]] و از سمت شرق با [[استان گیلان]] مجاورت دارد شامل 64 پارچه آبادی است که تعداد 60 پارچه از این آبادیها دارای سکنه بوده و 4 پارچه آبادی دیگر فاقدسکنه هستند. 1 مورد از آبادیها خالی از سکنه ، دایمی و 3 مورد آن غیردایمی بوده است.<ref> فرهنگ آبادی های خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخش مرکزی وحومه) کیانی ، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.
== جمعیت ==
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش مرکزی شهرستان خلخال در سال ۱۳۸۵ برابر با ۶۵۶۳۸ نفر بوده است.<ref name="آمار">{{یادکرد درگاه ملی آمار|۱۳۸۵}}</ref>
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش مرکزی شهرستان خلخال در سال ۱۳۸۵ برابر با ۶۵۶۳۸ نفر بوده است.<ref name="آمار">{{یادکرد درگاه ملی آمار|۱۳۸۵}}</ref> نگاهی به آمارهای مختلف جمعیتی در [[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] و مقایسه آن با آمار سنوات گذشته و بخش های دیگر ، بیانگرآن است که اولا تعداد آبادیهای خالی از سکنه این بخش در مقایسه با دیگر مناطق شهرستان بیشتر است ثانیا تعداد جمعیت آن در مقایسه با سال 1385 تغییر چندانی نداشته است.اطلاعات مستخرج از سرشماری نشان می دهد که در سال 1390 [[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] متشکل از سه [[دهستان سنجبدشرقی]] ، [[دهستان خانندبیل غربی]] و [[دهستان خانندبیل شرقی]] مجموعا 7086 خانوار با 25736 نفر جمعیت داشته است. بیشتر ساكنین آبادی های [[دهستان سنجبد شرقی]] ، [[دهستان خانندبیل غربی]] و [[دهستان خانندبیل شرقی]] به كار كشاورزی ، باغداری و دامداری و بخش كمی نیز به كار صنعت مشغول هستند.<ref> فرهنگ آبادی های خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخش مرکزی وحومه) کیانی ، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.
== ارتفاعات ==
[[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] که قسمتی ازسمت شمال و شمال شرقی [[شهرستان خلخال]] را دربر می گیرد، به دلیل قرارگرفتن در منطقه ای کوهستانی ، دارای آب وهوای کوهستانی و معتدل می باشد 59 پارچه آبادی در منطقه ای کوهستانی و 5 آبادی دیگر در منطقه ای هموار و یا دشتی استقرار یافته اند. امامزاداداغی(2000 متر) ، آق مسجدداغی(2666 متر) ، بایقوش قایاسی(2434 متر) ، تیرف(2913متر) ، جَرداغی(2312 متر) ، سنگبیر(2455متر) ، چهل گزی(2378 متر) ، چوگردمئشه(2287) ، [[لراخانی]](2746 متر) ، آلش آوار(2762 متر) ، تندده(2287 متر) ، جبارداغی(2162 متر) ، شیلش(2018 متر) ، قوروق داغی(2355 متر) ، قوزیه(2154 متر) ، گچ داغی(2012 متر) ، گونئی داغی(2124 متر) ، اسپه سیره(2473متر) ، تیلار(2654 متر) ، خانقاه داغی (2330متر) ، زرمور(2381 متر) ، سلطان خونی(2862 متر) ، ساران(2035 متر) ، [[عجم داغی]] (2802 متر) ، قاشقاداغ (2683متر) و قبله داغی(2364 متر) از ارتفاعات مهم بخش مرکزی است.<ref> فرهنگ آبادی های خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخش مرکزی وحومه) کیانی ، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.
== راههای مواصلاتی ==
راه ارتباطی 27 پارچه از آبادی های بخش مرکزی آسفالت است ، 11 روستا از طریق جاده شن ریزی شده به شبکه ارتباطی منطقه پیوند می خورند ، دسترسی به 23 آبادی از طریق جاده خاکی امکان پذیر است و یک آبادی جاده مالرو دارد.<ref> فرهنگ آبادی های خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخش مرکزی وحومه) کیانی ، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.
== منابع آب ==
وضعیت آب آشامیدنی برخی از روستاهای این بخش نامناسب است. آب شرب تعدادی از روستاهای بخش مرکزی به دلیل پوسیدگی منبع و شبکه آبرسانی برای مصرف مناسب نیست. مشکل کمبود و بهداشت آب شرب اهالی 9 روستای پرجمعیت این بخش از جمله روستاهای [[گاودول]] ، [[ارسون]] ، [[یوزناب]] ، [[گورانسراب]] ، [[مصطفی لو]] ، [[لنبر]] ، [[آق بولاغ کرد]] ، [[میره جین]] و [[کهران]] جدی است.<ref> فرهنگ آبادی های خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخش مرکزی وحومه) کیانی ، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.
== گویش اهالی بخش ==
غیر از ساکنین [[دهستان سنجبد شرقی]] در [[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] که به زبان کرد [[کرمانجی]] تکلم می کنند. زبان رایج دیگر آبادیهای بخش [[ترکی]] آذری است. در 15 پارچه از آبادیهای [[دهستان سنجبد شرقی]] که به زبان کرد [[کرمانج]]ی سخن می گویند نفوذ زبان [[ترکی]] روز به روز بیشتر می شود با اینهمه زبان رسمی تمام آبادی ها فارسی است.
پرجمعیت ترین آبادی های بخش مرکزی وحومه [[خلخال]] به ترتیب تعداد جمعیت عبارتند از : روستای [[خوجین]] با 871 خانوار و 3068 نفر ، روستای [[طولاش]] با 478 خانوار و 1736 نفر ، روستای [[علی آباد]] با 392 خانوار و 1624 نفر ، روستای با 473 خانوار و 1541 نفر و روستای [[بفراجرد]] با 355 خانوار و 1331 نفر که در [[دهستان خانندبیل شرقی]] قرار گرفته اند. بدین ترتیب ملاحظه می شود که بزرگترین و پرجمعیت ترین روستاهای بخش مرکزی و حتی [[شهرستان خلخال]] در [[دهستان خانندبیل شرقی]] قرار دارند و روستای [[خوجین]] به تنهایی جمعیتی برابر با 75 درصد [[دهستان سنجبد شرقی]] با 15 آبادی آن را در خود جای می دهد.<ref> فرهنگ آبادی های خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخش مرکزی وحومه) کیانی ، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.
== زبارتگاهها ==
بخش مرکزی و روستاهای آن مثل اغلب آبادی های [[شهرستان خلخال]] زیارتگاهها و مکانهای مقدس متعددی دارد بخشی از این زیارتگاهها در داخل شهر [[خلخال]] قرارگرفته اند و تعدادی دیگر در روستاهای مختلف دهستانهای بخش مرکزی پراکنده اند. این بقاع و زیارتگاهها عبارتنداز : امام زاده امیرنعمت الله روستای [[آل هاشم]] ، بقعه بابا صفا و زیارتگاه سیدمحمد روستای [[بفراجرد]] ، آرامگاه سیدعلی و سیده پری خانم در روستای [[خانقاه بفراجرد]] ، امام زاده سید دانیال در روستای [[خانقاه سادات]] ، امام زاده ابراهیم و امام زاده قاسم [[خوجین]] ، امام زاده آقا میرزمان و امام زاده سیدابراهیم روستای [[خمس (خلخال)]] (خیمیس) ، زیارتگاه سیدالیاس و سیدهاشم [[زاویه سادات]] ، بقعه سیدمحمد [[مجره]] ، امام زاده سیداشرف روستای [[ارسون]] (ارسین)، امام زاده سیدنصرالدین روستای [[سوسهاب]] و امامزاده سیدابوالقاسم [[غفورآباد]] (کالار)<ref> فرهنگ آبادی های خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخش مرکزی وحومه) کیانی ، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.
== گردشگری ==
[[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] نیز همچون دیگر بخش ها و آبادیهای آن از زیبایی های طبیعی ، آثارفرهنگی وتاریخی و مجموعه های گردشگری مناسبی برخورداراست . مهمترین مجموعه تفریحی سیاحتی این بخش ، مجموعه تفریحی وگردشگری [[ازناو]] در سمت جنوبی روستای [[خوجین]] و تفرجگاه [[اندبیل]] درسمت شرقی شهر [[خلخال]] است. علاوه براین دو ، رودخانه [[اندبیل]] چایی و کافاقالا(قلعه کفو) در ارتفاعات شمال روستای [[اندبیل]] ، چشمه [[فینارود]] ، کوکاوان (کوه کیوان) ، رودخانه [[ازناو]] و منطقه گردشگری کمرخونی در روستای [[خوجین]] ، غار [[هفتخانه]] (یئدی ائولر) و چشمه های ایستی بولاغ روستای [[گرمخانه]] در جنوب غربی شهر [[خلخال]] ، کوه هوت خونی (مالان داغی) ، سال نمای آفتابی روستای [[ترازوج]] در اُویوق داغی و... از جاذبه های فرهنگی و طبیعی [[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] به شمار می رود.<ref> فرهنگ آبادی های خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخش مرکزی وحومه) کیانی ، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.
[[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] در طی دهه های گذشته ازمهاجرت اهالی آبادی های مختلف دهستان های سه گانه خود فارغ نبوده و ترک آبادیها از سوی سکنه آن یکی از دغدغه های اصلی مسئولین منطقه بوده است. روستاهای [[پیرانلو]] و [[تقی بولاغی]] در [[دهستان سنجبد شرقی]] ، [[بیشه نو]] ، [[بهستان]] ، [[گیزگیناب]] ، [[گوجه آغاجی]] ، [جین دره سی]] ، [[طالب یوردو]] و [[قاراقویون]] در خانندبیل غربی و [[افشار]] ، [[انگان]] ، [[بیلی نودرآمد]]، [[تبرت]] ، تنوره(تندیره) ، [[دره سران]] ، [[سردول]] ، سولودره و [[قاراقایا]] در [[دهستان خانندبیل شرقی]]از آبادی هایی بودند که در دهه های اخیر سکنه خود را از دست داده اند.<ref> فرهنگ آبادی های خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخش مرکزی وحومه) کیانی ، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.
== جستارهای وابسته ==
== منابع ==
{{پانویس}}
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3957291&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author فرهنگ آبادی های خلخال (خورش رستم، شاهرود، مرکزی و حومه کیانی ، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394)]
{{شهرستان خلخال}}
| 