آب‌انبار: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏نگارخانه: بهبود تصاویر و نوشتار بخش گالری
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز replaced: هایی ← ‌هایی ، ه اند ← ه‌اند (2)، ر‌ ← ر (2)، و‌ ← و، شده است ← شده‌است، می رسد ← می‌رسد، مهمترین ← م با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۹:
 
اب انبار به نام‌های مختلفی همچون منبع،مصنع،در برخی نقاط چون بیرجند بنام«انبار»،حوض،برکه،در ساوه مرغی و مرغک،در خندق . بیابانک بنام هود یا همان حوض خوانده شده‌است.واژه برکه درمنابع متاخر اسلامی به همان معنای ابن انبار است.در دیگر کشورهای اسلامی به این نوع از مخازن آبی،سردابه در ترکمنستان،مصنع در مصر،خزان در فلسطین و حوض در هرات نام می نهند.<ref name="cgie.org.ir"/> به دلیل خشکی آب و هوای بخش عمده‌ای از کشور ایران و عدم ریزش باران کافی در بیش از شش ماه از سال در اکثر نقاط و در نتیجه فصلی بودن آب رودخانه‌ها و عدم دسترسی به آب، تمهیدات گوناگونی جهت تأمین آب شیرین در فصول خشک سال شده‌است. احداث بند، قنات و آب انبار را می‌توان از این جمله نام برد. در این رابطه، آب انبار همان گونه که از نام آن مشخص است، برای ذخیره آب در فصول پر آب و استفاده از آن در بقیه ایام سال می‌باشد.<ref name=ToolAutoGenRef1>[http://www.academia.edu]</ref>
'''آب‌انبار''' یکی از عناصر شاخص در سکونتگاه‌های کویری از جمله مناطق یزد، کاشان وجنوب استان فارس که در حال حاضر تعدادی از آن‌ها هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرند. ازآب انبارهای ایران می‌توان به آب انبار زیباو ۳۰۰ ساله شهر صفی آباد در استان خراسان شمالی اشاره کرد.<ref name="faslnameh"/> یکی از بزرگترین آب انبار‌هایانبارهای ایران گنج البحر در شهرستان گراش استان [[استان فارس|فارس]] است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.tishineh.com/touritem/1655/%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%87-%DA%A9%D9%84-(-%DA%AF%D9%86%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%B1-)|عنوان= برکه کل ( گنج البحر )| ناشر =تیشینه |تاریخ = |تاریخ بازبینی= ۱ اکتبر ۲۰۱۶}}</ref>
 
'''آب‌انبار''' [[حوض]] یا استخر سرپوشیده‌ای است که برای ذخیره آب معمولاً در زیر زمین ساخته می‌شود. در مناطق کم‌آب و [[کویر|کویری]] آب انبار را از آب باران یا جویبارهای فصلی پر می‌کنند. در ایران قزوین را به نام شهر اب انبارها می‌شناسند که اب انبارهای زیادی مانند آب انبار سردار در ان وجود دارد
خط ۱۵:
 
'''آب انبار'''
یکی از ساختمان‌های آبی [[آب]][[انبار]] است. آب انبار یا امبار در سراسر راه‌ها ئ شهرهای این سرزمین دیده می‌شود. برخی از آن‌ها که در شهرهای خشک و کم آب ساخته شده، اثری بسیار زیبا و از نگاه معماری شایان توجه است در بیشتر سرزمین‌های ایران در سه یا چهار ماه از سال آب آشامیدنی یافت نمی‌شود و اگر هم یافت شوند شور‌اندشوراند. در برخی جاها همان آب شور هم خشک شده‌اند. گاه در فصل تابستان آب آشامیدنی را از چاه‌ها با کوزه یا سبو می اورده‌اند.
 
== نقش آب ==
[[آب]] مهمترینمهم‌ترین عامل طبیعی برای [[حیات]] بشر بوده و هست و نقش بسزایی در ایجاد سکونتگاه‌های نخستین داشته‌است. ایجاد شهرنشینی در بین [[النهرین]]، [[نیل]]، [[سند (رود)|سند]] و... اهمیت این ماده حیاتی را مطرح می‌کند. در نتیجه منشاء اصلی و هسته اولیه تشکیل تجمع‌های انسانی، وجود آب در آن منطقه بوده‌است. در ایران به دلیل کمبود بارندگی در مناطق مختلف برای تأمین آب از روش‌های سنتی مانند [[قنات]]، [[چشمه]]، [[چاه آب|چاه]] و آب‌انبار استفاده می‌شده استمی‌شده‌است. ”<ref name="faslnameh">{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=خیر خواه آرانی |نام= رضا |کتاب=مقاله بررسی بنای بومی و فرهنگی آب انبار | ناشر= |سال=}}</ref>
 
آب معمولاً در زمستان ذخیره شده و در تابستان به کار می‌رود.
خط ۲۹:
 
نحوه ساخت آب انبار، تصفیه و عایق بندی آن با اصول مهندسی و علمی مطابقت دارد.
برای تصفیه از روش‌های فیزیکی و شیمیایی استفاده می‌شود. ته‌نشین شدن مواد زاید، اضافه کردن حجم مشخصی از نمک به منظور تجزیه آن و میکروب کشی توسط کلر آزاد شده، استفاده از ترکیبات آهکی جهت گندزدایی و استفاده از کیسه‌های زغال به منظور بو‌گیریبوگیری از جمله این روش‌ها است.
 
== تاریخچه ==
خط ۹۷:
دهن شیر به جایی اطلاق می‌شود که درزمانهای گذشته در کنار بعضی از برکه‌های بزرگ به صورت زیر زمینی با پله‌های زیاد به ته برکه نزدیک میشد ومعمولا آب قسمت پایین برکه خنکتر بود و مردم در تابستان از این آب استفاده می‌کردند.
آب انبار دهان شیر از بناهای قدیمی و زیبای لار است که در شرق ورودی <بازار تاریخی قیصریه> قرار دارد.
بنای آب انبار به صورت اتاقکی است که پله هاییپله‌هایی با شیب تند با عرض 3.20 متر آن را به سمت پایین هدایت می‌کند. طول راه پله 12.80 متر است .
در لارستان ۴ دهن شیر بزرگ وجود داشته که در حال حاضر دو تای آن، یکی دهن شیر بازار ودیگری دهن شیر حاج غلامرضا معتمد پا برجاست. بزرگترین دهنشیر لارستان مربوط به دهن شیر قنبربیگی بود.
دهن شیر دیگر در کنار برکه مسجد شاهزاده واقع در کوی نو بود که این دهن شیر نیز ویران گردید.
خط ۱۰۳:
 
===آب انبارهای اوز (لارستان)===
آب انبارهای اوز در 30 کیلومتری غرب شهرستان لار واقع شده اندشده‌اند و ظاهراً از آثار دوران صفویه هستند که در دوران اخیر مرمت شده‌اند.
اِوَز از دیرباز با مشکل آب شرب روبرو بوده‌است و خشکسالی و زمین‌های شور نیز به این امر دامن زده‌است. آب لوله کشی این شهر در گذشته شور بود و برای شستشو و آبیاری گیاهان مورد استفاده قرارمی‌گرفت.
هر چند اوز هنوز هم با مشکل آب روبروست و از آب آب انبارها نیز بی نیاز نگشته‌است، زیرا وفور آب شیرین منوط به بارندگی کافی است.
گفتنی است در گذشته و حال منبع اصلی آب شرب مردم شهر اوز، از آب انبارهای زیادی که در شهر و خارج از شهر وجود دارد تهیه می‌شود که در زبان محلی به آن برکه می‌گویند.
از سال‌ها پیش منطقه لارستان که رودخانه یا چشمه‌های آب شیرین ندارد یا کم دارد، برای شرب روزانه و تهیه آب مصرفی سالیان شان دست به ابتکار جالبی زده اندزده‌اند و آن انبار کردن آب باران در برکه است.
در جای جای مناطق گرمسیری ایران چنین انباری به چشم می خورد که بعضی گرد یا استوانه‌ای با پوشش گنبدی شکل و گاهی دراز یعنی شکل مکعب مستطیل با پوشش طاق مانند می‌باشند.
این برکه‌ها را در گذشته فقط با سنگ و ساروج می ساختند، ولی در سال‌های اخیر به جای ساروج از سیمان هم استفاده می‌کنند.
به نظر می رسدمی‌رسد که برکه‌های ساخته شده قبل از اسلام همه به شکل مکعب مستطیل بوده‌اند.
برکه هائی که در منطقه اوز ساخته شده بسیار زیبا و فراوان اند و یکی از آن‌ها یعنی برکه سلفی در خود شهر واقع شده که با رویت و قرائت سنگ نوشته اش حدود 750 سال عمر دارد.
آب انبار ملا محمد اوز :