بوسنی و هرزگوین: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی ویرایش (بحث)
برچسب: خنثی‌سازی
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز replaced: های ← ‌های (2)، داشته است ← داشته‌است، شده است ← شده‌است، آنها ← آن‌ها (4)، کرده است ← کرده‌است، باق با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۵۶:
 
=== جنگ جهانی اول ===
بوسنی که نژاد اسلاو دارند، باقیماندهباقی‌مانده قلمروی اروپایی امپراتوری عثمانی مسلمان بود؛ مورد منازعه صربها و امپراتوری اتریش قرار داشت. [[جنگ جهانی اول]] از پایتخت بوسنی و هرزگووین ([[سارایوو]]) و با [[ترور آرشیدوک فرانتس فردیناند]] ولیعهد [[امپراتوری اتریش]] توسط یک صرب ملی گرا آغاز شد؛ باعث شد صربستان و امپراتوری اتریش و بالطبع در ادامه پدرخوانده هایپدرخوانده‌های آنان: امپراتوری روسیه و امپراتوری آلمان با هم درگیر جنگ گسترده شوند. انگلیس به دلیل رقابت اروپایی، در عملیات ترور و ایجاد این تخاصم اروپایی نقش داشت. امپراتوریهای عثمانی و فرانسه و انگلیس نیز وارد این جنگ بزرگ فراگیر شدند.
 
=== جنگ جهانی دوم ===
خط ۶۶:
=== پس از فروپاشی شوروی ===
پس از فروپاشی شوروی، کشور یوگسلاوی سوسیالیستی که از اقمار بلوک شرق بود نیز تجزیه شد.
با [[فروپاشی یوگسلاوی]]، [[جمهوری بوسنی و هرزگوین]] نیز با انجام [[همه‌پرسی]] برای کسب استقلال بمانند دیگر جمهوری هایجمهوری‌های یوگسلاوی، در ابتدای سال ۱۹۹۲ اعلام موجودیت کرد. این اتفاق، آغازگر [[جنگ‌های بوسنی]] بود. در بوسنی سه قومیت بوسنیایی مسلمان و صرب ارتدوکس و کروات کاتولیک سکونت داشتند. همه‌پرسی استقلال، توسط صرب‌های بوسنی تحریم شده بود و با مشارکت ۶۷٪ مردم، ۹۸٪ رأی‌دهندگان به استقلال بوسنی و هرزگوین رأی دادند.<ref name="Malcolm">Malcolm, Noel (1994). Bosnia A Short History. New York University Press. {{ISBN|0-8147-5520-8|en}}.</ref>
 
{{اصلی|جنگ بوسنی}}
خط ۷۵:
عاقبت در اواخر سال ۱۹۹۵ گروه‌های درگیر جنگ، [[موافقت‌نامه دیتون|موافقت‌نامهٔ صلح دیتون]] آمریکا را امضا کردند که جنگ چهار ساله داخلی بین قومیتی را متوقف کرد (توافقنامه نهایی در ۱۴ دسامبر ۱۹۹۵ در پاریس امضا شد).
 
توافق صلح دیتون مرزهای بین‌المللی بوسنی و هرزگوین را ابقا کرد و یک دولت مشترک چند قومیتی دموکراتیک ایجاد کرد که با در دست داشتن هدایت سیاست خارجی، روابط دیپلماتیک و امور مالی تقویت می‌شد. ترتیبات سیاسی بجا مانده از توافق صلح دیتون در سال ۱۹۹۵ به درگیری‌ها خاتمه داد. اما این توافقات اختلافات ناشی از ایدئولوژی‌های ملی‌گرایانه‌ای را که جنگ به‌خاطر آنهاآن‌ها آغاز شد را التیام نبخشیده است. همچنین این توافق، کنترل قدری کمتر از نیمی از کشور و امکان وتوی سیاست‌های ملی در بوسنی هرزگوین را در اختیارشان گذاشت که این امر جلوی توسعه اقتصاد بوسنی را گرفته و زمینه را برای رواج فساد مالی و اداری فراهم کرده استکرده‌است.<ref name="">[http://www.bbc.co.uk/persian/world/2014/07/140702_an_ww1_bosnia_legacy.shtml| بوسنی و جنگ جهانی اول] بی بی فارسی، ۱۱ تیر ۱۳۹۳</ref>
همچنین لایه دومی از حکومت، تشکیل شد. از دو بخش تقریباً مساوی از لحاظ اندازه، درنظر گرفته شد: [[فدراسیون بوسنی و هرزگوین|فدراسیون بوسنیایی/کروات بوسنی و هرزگوین]] و [[جمهوری صربی بوسنی]] تحت رهبری صرب‌ها (RS). دولت‌های فدراسیون و RS با امکان نظارت بر اکثر فعالیت‌های دولت تقویت شدند. همچنین دفتر نمایندگان بلندپایه (OHR) برای نظارت بر اجرای جنبه‌های مدنی موافقتنامه تأسیس شد.
 
در سال ۱۹۹۵–۱۹۹۶، یک نیروی ۶۰٫۰۰۰ نفری حافظ صلح به رهبری ناتو (IFOR) برای اعمالِ نظارت بر اجرای جنبه‌های نظامی موافقتنامه در بوسنی خدمت می‌کردند.
سپس نیروی حافظ صلح ناتو با یک نیروی کوچکتر ایجاد پایداری به رهبری ناتو (SFOR) جایگزین شد که مأموریت آن ممانعت از تجدید دشمنی‌ها بود.
در دسامبر ۲۰۰۴ نیروهای حافظ صلح اتحادیه اروپا (EUFOR) جایگزین نیروی ایجاد پایداریِ ناتو شد؛ مأموریت آنهاآن‌ها حفظ صلح و پایداری در سرتاسر کشور بود.
 
== سیاست ==
خط ۹۱:
 
== جغرافیا ==
کشور بوسنی و هرزگوین به لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرق اروپا و در [[شبه جزیره بالکان]] قرار گرفته‌است با آب و هوایی معتدل و کوهستانی و سرسبز زیبا ؛ که با کشورهای [[کرواسی]]، [[صربستان]] و [[مونته نگرو]] مرز مشترک دارد. این کشور از دو ناحیهٔ [[بوسنی (ناحیه)|بوسنی]] (در شمال) و [[هرزگوین]] (در جنوب) تشکیل شده‌است. مرز آبی این کشور به طول ۲۲ کیلومتر در جنوب تنها راه دسترسی این کشور به آبهای آزاد دریای مدیترانه است، بندر نئوم در این منطقه واقع شده استشده‌است.
 
== اقتصاد ==
تولید ناخالص داخلی این کشور ۲۹٫۸۹ میلیارد دلار است که در سال گذشته میلادی رشدی ۵٫۵ درصدی داشته استداشته‌است.
 
یک میلیون و ۲۶ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند و نرخ بیکاری در آن ۴۵٫۵ درصد است. (آمارهای سال ۲۰۰۴ میلادی)
خط ۱۰۶:
جمعیت این کشور ۳٬۹۸۱٬۲۳۹ نفر است.
 
میانگین سنی آنهاآن‌ها ۳۹ سال است. امید به زندگی در بدو تولد برای زنان ۸۲ سال و برای مردان ۷۴ سال است.
کمتر از ۰/۱ درصد از مردم آن به بیماری ایدز مبتلا هستند.
 
خط ۱۱۳:
۴۸٪ از مردم این کشور بوسنیایی، ۳۷٪ صرب و ۱۴٪ کروات هستند.
 
مذهبِ مردمِ بوسنی هرزگووین اسلام ([[سنی]]) و مسیحیت ([[ارتدوکس]] و [[کاتولیک]]) است. که از این میان ۴۰ درصد از آنهاآن‌ها مسلمان، ۳۱ درصد ارتودوکس و ۱۵ درصد کاتولیک هستند.
 
زبان‌های محلی رایج در این کشور [[بوسنیایی]]، [[کروواتی]] و [[صربی]] است.