راه‌آهن سراسری ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
اصلاح املا، ابرابزار
خط ۱:
{{بهبود منبع}}
[[پرونده:Transiran railway en.png|بندانگشتی|چپ|راه آهنراه‌آهن ایران در سال ۱۹۳۸ میلادی]]
[[پرونده:DSC01992.JPG|بندانگشتی|300px|[[پل ورسک]] از پل‌های مهم راه آهنراه‌آهن سراسری ایران]]
'''راه آهنراه‌آهن سراسری ایران''' نام [[راه‌آهن|راه آهنیراه‌آهنی]] است که در زمان پادشاهی [[رضا شاه پهلوی]] از جنوب تا شمال [[ایران]] کشیده شد. گرچه اولین خطوط راه آهنراه‌آهن در دوران قاجار در ایران کشیده شد. این راه آهنراه‌آهن بندر شاهپور ([[بندر امام خمینی]] فعلی) در ساحل [[خلیج فارس]] را به بندر شاه ([[بندر ترکمن]] فعلی) در ساحل [[دریای مازندران]] وصل می‌کرد. در طول اصلاحات ارضی محمد رضا شاه در سال ۱۹۶۳ به عنوان بخشی از «انقلاب سفید» راه آهنراه‌آهن سراسری برای پیوند تهران به مشهد، تبریز و اصفهان ادامه داده شد.
 
روز چهارم اسفند ۱۳۰۵ شمسی لایحه تأسیس راه‌آهن سراسری ایران به تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی رسید.<ref name="MSRQ">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mashreghnews.ir/fa/news/398610|عنوان= ساخت راه آهنراه‌آهن توسط رضاشاه؛ خدمت یا خیانت؟|ناشر = مشرق|تاریخ= ۱۳۹۳/۱۲/۲۵}}</ref>
در ۲۳ مهرماه ۱۳۰۶ اولین کلنگ ساختمان راه آهنراه‌آهن سراسری در تهران محل فعلی ایستگاه تهران برزمین زده شد و از همان وقت رسماً ساختمان [[راه آهنراه‌آهن]] از سه نقطه جنوب و مرکز و شمال توسط کشور [[آلمان]] آغاز شد؛ که بعده‌ها در زمان جنگ جهانی دوم توسط متفقین سلاح برای روسیه ارسال می‌کرد.
 
اولین کمپانی که در امر نقشه‌برداری و ساختمان راه آهنراه‌آهن سراسری نماینده اش را به ایران فرستاد [[کمپانی ساختمانی یونسیولن]] آمریکایی بود.<ref name>[https://books.google.com/books?id="MSRQ"VGZItY9kL0AC&pg=PA307&lpg=PA307&dq=Ulen+Iran+rail+1924&source=bl&ots=uhSbomXu28&sig=Bfp7pGYd3Nq34b6oXhpnNJSX8rg&hl=de&sa=X&ei=KnkaT72KHoyGiQLms5XcCA&ved=0CDMQ6AEwAg#v=onepage&q=Ulen%20Iran%20rail%201924&f=false for the following cf DeNovo, John A: American Interests and policies in the Middle East, Univ of Minnesota 1963, p 297ff via google books]</ref>
|برای اینکه این امر با سرمایه داخلی انجام یابد و از طرفی تحمل هزینه آن برای ملت ایران طاقت فرسا نباشد، قبل از شروع به ساختمان راه آهنراه‌آهن دولت وقت ''[[قانون انحصار قند و شکر و چای]]'' را وضع و در نهم خرداد ۱۳۰۴ به تصویب [[مجلس شورای ملی]] رسانید. بموجب این قانون مقرر گردید از هر سه کیلو [[قند]] و [[شکر]] دو [[ریال ایران|ریال]] و از هر سه کیلو [[چای]] شش [[ریال ایران|ریال]] [[مالیات]] اخذ و درآمد حاصله ازآن صرف هزینه ساختمان راه آهنراه‌آهن سراسری گردد.{{نیازمند منبع}}
 
در آوریل ۱۹۳۳ ایران قراردادی را با شرکت دانمارکی [[کمپساکس]] به امضا رساند. کمپساکس در آن زمان در ساخت و ساز راه‌آهن فعال در ترکیه مشغول به کار بود و رضاشاه توصیه ترکیه در مورد این شرکت را قبول کرد. از طرفی آوردن یک شرکت از یک کشور کوچک هیچ گونه خطر سیاسی برای استقلال ایران نداشت. کمپساکس برای اجرای بخشهای این قرارداد، با ۴۳ شرکت پیمانکاری مختلف از اروپا، ایالات متحده آمریکا و ایران قرارداد بست. مهندسین کمپساکس عملیات در هرکدام از بخشها را نظارت می‌کردند و عملیات را از دفتر مرکزی تهران هماهنگ می‌کردند. طبق قرارداد لازم بود کمپساکس خط را تا ماه مه ۱۹۳۹ تکمیل کند. کمپساکس پروژه را زیر بودجه و پیش از موعد مقرر در قرارداد به اتمام رساند و بنابراین این خط آهن در ۲۶ اوت ۱۹۳۸ افتتاح شد.<ref>Kauffeldt p. 167</ref>
|برای اینکه این امر با سرمایه داخلی انجام یابد و از طرفی تحمل هزینه آن برای ملت ایران طاقت فرسا نباشد، قبل از شروع به ساختمان راه آهن دولت وقت ''[[قانون انحصار قند و شکر و چای]]'' را وضع و در نهم خرداد ۱۳۰۴ به تصویب [[مجلس شورای ملی]] رسانید. بموجب این قانون مقرر گردید از هر سه کیلو [[قند]] و [[شکر]] دو [[ریال ایران|ریال]] و از هر سه کیلو [[چای]] شش [[ریال ایران|ریال]] [[مالیات]] اخذ و درآمد حاصله ازآن صرف هزینه ساختمان راه آهن سراسری گردد.{{نیازمند منبع}}
 
راه آهنراه‌آهن سراسری در ۲۷ مرداد ماه ۱۳۱۷ به پایان رسیده و دو خط شمال و جنوب در [[ایستگاه سمیه]] به یکدیگر متصل و در روز سوم شهریورماه ۱۳۱۷ این خط با تشریفات خاصی رسماً افتتاح و بهره‌برداری آن شروع شد.
 
اولین خط [[راه آهنراه‌آهن مازندران|راه آهنراه‌آهن نوین ایران]] در دوران [[رضا شاه پهلوی]] از [[قائم‌شهر|شاهی]] (قائم شهر کنونی) تا [[بندر شاه]] (بندر ترکمن امروزی) در سال [[۱۳۰۸ (خورشیدی)|۱۳۰۸]] حرکت کرد.
 
[[پرونده:RAI EMD GT26CW-2 Garmsar.jpg|500px|بندانگشتی|[[راه‌آهن شمال]]؛ میان ایستگاه‌های بن‌کوه و کبوتردره ([[حبله‌رود]])، کوهپایهٔ سیاوند]]
 
== جستارهای وابسته ==
* [[راه‌آهن ایران]]
* [[راه آهنراه‌آهن مازندران]]
{{درگاه|پهلوی}}
 
== منابع ==
* {{Cite thesis |last=Kauffeldt |first=Jonas |title=Danes, Orientalism and the Modern Middle East: Perspectives from the Nordic Periphery |type=Ph.D. |url=http://diginole.lib.fsu.edu/etd/3293/ |date=26 May 2006 |publisher=Florida State University |access-date=14 December 2014 |docket=Electronic Theses, Treatises and Dissertations. Paper 3293. |oclc= |format=PDF |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141215063326/http://diginole.lib.fsu.edu/etd/3293/ |archivedate=15 December 2014 |df=}}
{{پانویس}}
{{سلسله پهلوی}}