سیاست در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ویرایش متن، افزودن چند منبع و پیوندهای درون ویکی در متن برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
ویرایش برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۲۸:
[[شورای نگهبان قانون اساسی]] از دوازده نفر تشکیل شده‌است. ۶ فقیه که توسط [[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] انتخاب می‌شوند و ۶ حقوقدان که توسط رئیس [[قوه قضاییه]] (منصوب رهبری) پیشنهاد و پس از تأیید [[مجلس شورای اسلامی]] انتخاب می‌شوند. دبیر کنونی شورای نگهبان، [[احمد جنتی]] است و سایر اعضای کنونی آن عبارت‌اند از: [[محمد مؤمن]]، [[مهدی شب‌زنده‌دار|مهدی شب‌زنده‌دار جهرمی]]، [[سید محمود هاشمی شاهرودی]]، [[محمدرضا مدرسی یزدی]]، [[محمد یزدی]]، [[عباسعلی کدخدایی]]، [[سید فضل‌الله موسوی]]، [[نجات‌الله ابراهیمیان]]، [[سام سوادکوهی‌فر]]، [[محسن اسماعیلی]] و [[محمدرضا علیزاده]].
قوه مقننه، [[مجلس شورای اسلامی]] است که نمایندگان آن برای یک دورهٔ چهارساله و با رای مردم انتخاب می‌شوند. نامزدهای این مجلس ابتدا باید به تأیید [[شورای نگهبان قانون اساسی]] برسند. علاوه بر مناطق مختلف ادیان مسیحی ارمنی، مسیحی کلدانی و [[ایرانیان آشوری|آشوری]]، [[زرتشتی]] و [[کلیمی]] نیز نمایندگانی در مجلس دارند. مصوبات این مجلس باید با [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]] سازگار باشند و از همین رو [[شورای نگهبان قانون اساسی]] باید مصوبات این مجلس را پیش از اجرا به تصویب برساند. رئیس کنونی [[مجلس شورای اسلامی]] [[علی لاریجانی]] است و [[مسعود پزشکیان]] نایب رئیس اول و [[علی مطهری]] نایب رئیس دوم می‌باشند.
در صورت اختلاف بین قوه مقننه و شورای نگهبان، [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] نقش حل این اختلاف را دارد.
سطر ۳۷ ⟵ ۳۵:
[[قوه مجریه]] در دست [[رئیس‌جمهوری اسلامی ایران]] است که با رای مردم انتخاب می‌شود. نامزدهای ریاست جمهوری برای شرکت در انتخابات و پیش از آن باید به تأیید [[شورای نگهبان قانون اساسی]] برسند. قانون یکی از شروط شرکت در انتخابات را «رجل سیاسی» بودن می‌داند. بعضی معتقدند که «رجل سیاسی» لزوماً به مذکر بودن اشاره ندارد اما در تاریخ جمهوری اسلامی تا بحال هیچ زنی برای کاندیدایی ریاست جمهوری تأیید نشده‌است. رئیس‌جمهور کنونی ایران [[حسن روحانی]] است.
[[رئیس قوه قضاییه]] نیز توسط [[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] انتخاب می‌شود.
[[شوراهای شهر و روستا]] نیز در مناطق مختلف وجود دارند که شهردار شهرها را انتخاب می‌کنند. شورای شهر اکثر مناطق ایران و بخصوص پایتخت، [[تهران]]، و شهرهای بزرگ در حال حاضر در اختیار طیف محافظه‌کاران است.{{مدرک}}
سطر ۴۳ ⟵ ۴۱:
== احزاب و جریانات سیاسی ==
{{لحن نامناسب}}
با وجود تصریح در قانون اساسی مبنی بر آزادی احزاب
هرگونه همکاری با این احزاب اپوزیسیون می‌تواند پیامدهای خطرناکی حتی تا مرحلهٔ اعدام را به همراه داشته باشد. «[[محاربه]]» یا «[[اقدام علیه امنیت ملی]]» جرم‌هایی است که معمولاً به کسانی که احتمال هرگونه همکاری آنان با [[اپوزیسیون]] برود، نسبت داده می‌شود
در ایران
در زیر به معرفی این احزاب و جریانات می‌پردازیم.
=== احزاب رسمی و قانونی ===
▲در زیر به معرفی احزاب و تشکل‌ها و شخصیت‌های هر دو جناح پرداخته شده‌است.
==== احزاب اصول‌گرا ====
سطر ۷۳ ⟵ ۶۹:
==== احزاب اصلاح‌طلب (دوم خردادی) ====
(تاریخ این جناح با با تفاوت اندکی از [[جناح راست]] تشکیل شد. انشعاب در [[جامعه روحانیت مبارز]] و تشکیل [[مجمع روحانیون مبارز]] (که با تأیید [[روح‌الله خمینی]] انجام شد) را می‌توان سر آغاز این جریان دانست اما مطرح شدن اصلی این جناح وقتی آغاز شد که در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۷۶ بر خلاف پیش بینی‌های رایج، [[سید محمد خاتمی]] به نمایندگی از این جناح و با رای بیش از بیست میلیون نفر از ایرانیان به عنوان نماد «اصلاح طلبی» انتخاب شد. از آن پس جنبشی که عموماً آن را ''جنبش اصلاح‌طلبی'' خوانده‌اند در ایران به وجود آمد که به علت این‌که خاتمی در روز ۲ خرداد ۱۳۷۶ به ریاست جمهوری رسیده بود به «[[دوم خردادی|جنبش ۲ خرداد]]» معروف شد. از همین رو این جناح را ''جناح ۲ خرداد'' نیز می‌نامند.
این جناح طیف بسیار وسیعی را در بر می‌گرفت و البته تمام شخصیت‌های سیاسی آن مسلمان و معتقد به پیشوایی [[روح‌الله خمینی]] بودند اما طرفداران و حامیان آن که حتی به برخی نیروهای [[اپوزیسیون]] [[جمهوری اسلامی ایران]]، نیز می‌رسید و بسیاری این جناح را نمایندهٔ اصلاحات شدید در کلیت نظام می‌دانستند. (در آن زمان اختلاف بسیاری در مخالفان جمهوری اسلامی بر سر حمایت یا عدم حمایت از خاتمی و ۲ خرداد وجود داشت. برای اطلاعات بیشتر به بخش [[اپوزیسیون]] غیرقانونی توجه کنید).
سطر ۸۱ ⟵ ۷۵:
پس از ریاست جمهوری، این جناح [[مجلس شورای اسلامی]] و شورای شهر اکثر مناطق (بخصوص پایتخت ایران، [[تهران]]) را نیز در دست گرفت اما عملاً با ممانعت‌های بسیاری در «اصلاح» مواجه شد. خاتمی در انتخابات سال ۱۳۸۰ نیز مجدداً به ریاست جمهوری برگزیده شد و عملاً هشت سال دوران ریاست جمهوری او را می‌توان دوران اوج «جنبش ۲ خرداد» دانست. اما پس از پایان این هشت سال ریاست جمهوری، [[مجلس شورای اسلامی]]، و [[شورای شهر تهران]] و شهرهای بزرگ عموماً به دست جناح مقابل افتاد. در طول دوران خاتمی بارها روزنامه‌ها و ارگان‌های [[جناح دو خرداد]] به تعطیلی کشیده شدند به‌طوری‌که در اواخر دوران او تقریباً هیچ روزنامهٔ به اصطلاح «[[جناح اصلاح‌طلبان جمهوری اسلامی ایران|اصلاح‌طلبی]]» بر جای نمانده بود.{{مدرک}}
در حال حاضر حزب [[جبهه مشارکت ایران اسلامی]]، [[سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران]]، [[مجمع روحانیون مبارز]]، [[حزب اعتماد ملی]] و تا حدودی [[حزب کارگزاران ایران اسلامی]] از تشکل‌های این جناح به‌شمار می‌روند. شخصیت‌هایی چون [[سیدمحمد خاتمی]]، رئیس‌جمهور سابق، [[مهدی کروبی]]، رئیس سابق مجلس، و [[محمدرضا خاتمی]]، نایب رئیس سابق مجلس، از شخصیت‌های این طیف هستند.
| |||