قلعه قهقهه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۳۴:
[[پرونده:Qahqahe castle in Ardebil, Iran.jpg|بندانگشتی|260px|چپ]]
'''دژ قهقهه''' (قاه‌قاه قالاسی) در ۸۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان [[مشکین شهر]] در [[استان اردبیل]] قرار دارد.
این دژ به دلیل اینکه محل زندانی شدن افراد سیاسی مهمی - مانند شاهزادگان [[صفویان|صفوی]] - در زمان گذشته بوده‌است در تاریخ شهرت بسیاری دارد. قهقهه از لحاظ لغوی به معنای آواز بلند در خنده و همچنین به معنای آواز کبک می‌باشد. دژ قهقهه در بخش مرادلو ارشق، ما بین روستای گنچویه و قره آغاج کلان از توابع مشکین‌شهر واقع شده استشده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://www.tishineh.com/touritem/181-11/1|عنوان = دژ قهقهه|ناشر= تیشینه||تاریخ بازبینی={{جلالی حروف|۳۱|۳|۱۳۹۴|پیوند=نه}}}}</ref><ref name="hamshahri">{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/details/92181 |عنوان=آشنایی با قلعه قهقهه | ناشر =همشهری آنلاین |تاریخ ={{جلالی حروف|۱۶|۷|۱۳۸۸|پیوند=نه}} |تاریخ بازبینی={{جلالی حروف|۳۱|۳|۱۳۹۴|پیوند=نه}}}}</ref> این بنا در تاریخ {{جلالی حروف|۷|۷|۱۳۸۱|پیوند=نه}} تحت شماره ۶۱۹۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://web.archive.org/web/20151023092637/http://iranshahrpedia.ir:80/static/view/page/cultural-heritage-reports |عنوان = دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر|نشانی بایگانی = http://web.archive.org/web/20150406043613/http://iranshahrpedia.ir/docs/Asar-e%20Sabti%20(Up%20to%2026666)%20(Version%2090%2008%2029).zip|تاریخ بایگانی=۲۳ اکتبر ۲۰۱۵ | ناشر = سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران |تاریخ = |تاریخ بازدید ={{جلالی حروف|۳۱|۳|۱۳۹۴|پیوند=نه}}}}</ref>
 
== پیشینه و موقعیت دژ ==
طبق تحقیقات باستان‌شناسی به عمل آمده استقرار در این قلعه به [[تاریخ ایران باستان|دوران قبل از اسلام]] می‌رسد. در زمان [[بابک]] و [[صفویه]] از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و سال‌ها به عنوان خزانه سلطنتی و مهم‌ترین زندان مورد استفاده قرار گرفته استگرفته‌است.
 
این قلعه در تپه‌سنگی به ارتفاع تقریبی ۳۰۰ متر از زمین‌های اطراف قرار داشته و اطراف آن را با حصار مستحکم و غیرقابل نفوذ احداث نموده‌اند که با گذشت سالیان دراز هم اکنونهم‌اکنون نیز ورود به آن تقریباً غیرممکن بوده و فقط در شرایط جوی مناسب امکان‌پذیر است سطح قلعه حدود ۵ هکتار (۱۰۰×۵۰۰) و اختلاف سطح در سطح فوقانی قلعه کمتر از ۳۰ متر است.
 
تنها راه استحصال آب در این دژ، تجمع آب‌های سطحی حاصل از باران و برف است که دژبانان یا ساکنان برای ذخیره آب حفره‌هایی در دل سنگ کنده‌اند که از آن جمله تعداد چهار مخزن به قطر ۵ متر و به عمق … متر در قسمت شمال شرقی و تعداد ۱۱ آب انبار به ابعاد ۵۰×۱۰×۲٫۵ در قسمت غربی قلعه از آن جمله‌اند.
 
بلندترین بخش دژ قسمت جنوبی آن است. آثاری در این قسمت دیده می‌شود که حکایت از وجود یک ساختمان ۲۲×۲۴ متری دارد که هم اکنونهم‌اکنون با خاک یکسان شده و به احتمال قوی جایگاه کوتبال بوده‌است؛ چرا که این قسمت به طوربه‌طور کامل به قلعه و دره‌های همجوار اشراف دارد. این ساختمان با ملات گچ آهک و آجر ساخته شده بوده‌است.
 
این دژ شامل سه دیوار یا سه حصار متداخل است و از حصار چهارم به عنوان زندان استفاده می‌شده‌است. تنها مسیر صعود به قلعه از مسیر شمال شرقی است که پس از حدود یک ساعت پیمایش مسیر می‌توان به ورودی قلعه رسید. این ورودی، راهرویی با طاق جناقی است که از سنگ و آجر ساخته شده و از آن به محوطهٔ قلعه راه وجود دارد. زندان دژ در منتهی‌الیه قسمت شرقی قلعه واقع شده و راه ورودی آن حفره‌ای طبیعی است که در دل تخته سنگی عظیم و قطور وجود دارد و با قرار دادن سنگی دیگر در مقابل آن، همچون درب، زندان را محصور می‌کردند. ۳ قسمت فضای زندان به پرتگاه و به‌سوی دره‌ای ۸۰ متری است.
خط ۷۴:
همچنین در سال [[۹۴۰]] [[خ.]] (۹۶۹ ق) [[سام میرزا]] از [[شاه تهماسب یکم]] خواست که او را به [[خراسان]] بفرستد. شاه نیز موافقت کرد. اما بعد به تحریک مغرضان پشیمان شد و سام میرزا را با دو پسر خردسالش به دژ قهقهه فرستاد. سرانجام در سال [[۹۴۵]] (۹۷۴ ق) به دستور شاه تهماسب، سام میرزا و پسرانش را به همراه پسران [[القاس میرزا]] که در آن دژ بودند، به قتل رساندند.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=غفاری‌فرد |نام=عباسقلی | نام خانوادگی۲ =نوایی | نام۲ =عبدالحسین |کتاب=تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوران صفویه | ناشر=سمت |سال=۱۳۸۱ |صفحات=۱۳۴–۱۳۲}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://tamaddonha.ir/قلعه-قهقهه/ |عنوان=قلعه قهقهه | ناشر =تمدن‌ها |تاریخ ={{جلالی حروف|۹|۳|۱۳۹۴|پیوند=نه}} |تاریخ بازبینی={{جلالی حروف|۳۱|۳|۱۳۹۴|پیوند=نه}}}}</ref>
 
در سال ۱۰۱۸ هجری قمری در ۲۴ سال سلطنت شاه عباس زندانیان زندان با استفاده از فرصت، نگهبان را کشته و زندان را به تصرف خود درآورده و این زندانیان که بیشتر از کردها و عثمانی‌ها بودند و بزرگ آنهاآن‌ها مصطفی پاشا و احمد پاشا و [[کورحسن]] بودند به مدت دو ماه زندان را در تصرف خود داشتند تا با میانجیگری [[خواجه مقصود علی]] با اعلام عفو و وعده، شورش را خوابانید و قلعه را به تصرف خود درآورد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.tebyan-ardebil.ir/description.aspx?id=20529 |عنوان=قلعه قهقهه در استان اردبیل | ناشر =تبیان استان اردبیل |تاریخ ={{جلالی حروف|۱۰|۲|۱۳۹۰|پیوند=نه}} |تاریخ بازبینی={{جلالی حروف|۳۱|۳|۱۳۹۴|پیوند=نه}}}}</ref>
 
== نگارخانه ==