|
[[پرونده:Goth-p1010584.jpg|بندانگشتی|یک چکمه با طرح [[گوتیک]]]]
'''چکمه''' یا '''پوتین''' و یا فارسی آن'''موزه''' گونه‌ای پای‌افزار است که معمولاً هم پا و هم [[قوزک پا]] را می‌پوشاند. برخی چکمه‌ها تا زانو و گاه تا بالای ران را هم می‌پوشانند. در چند سال اخیر واژه [[زبان فرانسوی|فرانسوی]] '''بوت''' ([[فرانسوی]]: ''la botte'') نیز در میان مردم عامه در ایران رایج شده‌است.
پاشنه چکمه‌ها معمولاً به گونه‌ای ساخته می‌شود که از بقیه کف چکمه قابل تشخیص باشد.
چکمه‌ها در آغاز برای استخدام اسب سواران و سپاهیان درست شده بود ولی امروزه چکمه‌های زیادی نیز برای زیبایی و [[مد]] به ویژه برای بانوان ساخته می‌شود.
== واژه شناسیواژه‌شناسی ==
''چکمه'' در اصل [[وامواژه]] ای‌ای [[زبان ترکی|ترکی]] به معنای "چیزی«چیزی که کشیده می‌شود"» است. گاهی در زبان عامیانه به چکمه، ''پوتین'' نیز گفته می‌شود.
== واژه‌شناسی و تاریخچه == ▼در فارسی واژه موزه که کنون نیز در شرق ایران و افغانستان و تاجیکستان و همچنین واژه پوستال مرکب از پوست و پسوند ال از فارسی به ترکی و عربی رفته و بین کردها و کرمانجها به کار میرود - و شعرای فارسی منجمله انوری و فردوسی و رودکی و مولوی و نظامی و دیگر شاعران به فراوانی از چگونگی و چیستی و کاربرد ان نام برده‌اند که نشان میدهد که موزه ساق پا را میپوشنده زنانه و مردانه داشته و دولنگه چپ و راست داشته ▼
▲== واژه‌شناسی و تاریخچه ==
▲در فارسی واژه موزه که کنون نیز در شرق ایران و افغانستان و تاجیکستان و همچنین واژه پوستال مرکب از پوست و پسوند ال از فارسی به ترکی و عربی رفته و بین کردها و کرمانجها به کار میرودمی‌رود - و شعرای فارسی منجمله انوری و فردوسی و رودکی و مولوی و نظامی و دیگر شاعران به فراوانی از چگونگی و چیستی و کاربرد ان نام برده‌اند که نشان میدهدمی‌دهد که موزه ساق پا را میپوشنده زنانه و مردانه داشته و دولنگه چپ و راست داشته
برقع از سر گشود و موزه ز پای
نظامی
-
یکی کفشگر بود و موزه فروش
فردوسی
موزه چپ کفش چپ هم در دکان
مولوی
نام میمون تو تا بر ساق او بنوشته‌اند
حاش لله بنده هرگز این سبکساری کند
انوری ابیوردی
همیشه بیک ساق موزه درون
یکی خنجری داشتی آبگون
فردوسی
موزه یا چکمه در اغاز آغاز شامل ساقهای جداگانه، پاشنه و صندل و پاپوش بود . حدود 1000۱۰۰۰ سال قبل از میلاد در خراسان بزرگ در شمال شرقی ایران این اجزاء به‌طور دائم به صورت یک واحد درامدند که اغلب تا زانو را می پوشانده می‌پوشانده بنابر اثارآثار شعرای و تاریخ نویسان ایران پوشیدن موزه برای استفاده جنگاوران و سواره نظام سپاهیان بوده و بر کنار ساق انآن جایی برای بستن خنجر بوده و در شاهنامه فردوسی بسیار از ان یاد شده و همچنین برای رفتن در گل و لای وزمینهای پر خس و خار کاربرد داشته - شواهد نشان میدهدمی‌دهد که یک نوع چکمه با چرم نرم توسط عشایری در شرق ایران پوشیده میشدهمی‌شده همچنین وجود تکوک جام چکمه زمان اشکانی که در موزه اقارضا عباسی تهرن نگه داری می‌شود دلیل محکمی دیگر براین مدعاست مابین قرن ۱۲ تا ۱۵ از طریق مهاجمان مغول به چین و هند و روسیه برده شده. با توجه به مدارک فراوان که نشان میدهدمی‌دهد در عصر صفوی انواع کفشهای چرمی از ایران به اروپا صادر میشده میشده گویا اولین طرح بوت که در زمان جنگهای صد ساله برای اسب سواران سپاهی در بریطانیا طراحی شده در واقع همان موزه‌ها و پوستال‌های ایرانیست یک لنگه سبز رنگ نمونه این چکمه‌ها متعلق به قرن هفدهم در موزه کفش ترونتو وجود دارد ازان پس چکمه‌های اروپایی تحت تأثیر سبک‌های نظامی قرار گرفتند و مانند موزه‌های ایرانی دارای پاشنه و ساقهای نرم بودند که در اصل برای حفاظت از سربازان اسب سوار طراحی شده بودند. سربازان و سواران انگلیسی درجنگهای قیام استقلال آمریکا چکمه‌های ساق بلند را در آمریکا رواج و توسعه دادند و از انجاآنجا به غرب آمریکا رفت و مورد استقبال گاوچرانان غرب آمریکا قرار گرفت . کشفیات باستان‌شناسی نشان میدهدمی‌دهد که انسان نیاندرتال در اوخر دوره یخی قطعه پوستی را به دور ساق پای خود میپیچیدندمی‌پیچیدند —<ref> S. Wenzel: Neanderthal presence and behaviour in Central and Northwestern Europe during MIS 5e. In: Developments in Quaternary Sciences. Vol. 7, 2007, Elsevier, S. 173–193. /ref> {{پانویس}}کفش در اکثر جوامع حتی در اروپا از اغازآغاز پیدایش در هزاره‌های پیش تا اواخر قرون وسطی مخصوص طبقات بالا و ثروتمند معمولامعمولاً به شکل صندل و یا نعلین بودند و برای پوشاندن ساق پا از پای افزارهاییپای‌افزارهایی چون جوراب یا ساقبند استفاده میکردند میکردند -
== نقشۀنقشهٔ ایتالیا ==
شباهت عجیب نقشه کشور [[ایتالیا]] به چکمه؛ چکمه را به لقبی برای این کشور تبدیل کرده‌است.
== ممنوعیت موقتی چکمه پوشیدن بانوان در سال ۱۳۸۶ توسط جمهوری اسلامی ==
[[پرونده:27 Oct 2007 Seattle Demo - memorial 04.jpg|بندانگشتی|یادبود سربازان کشته شده در جنگ]]
در پاییز و زمستان ۱۳۸۶ در [[ایران]] پوشیدن چکمه توسط جمهوری اسلامی بر روی [[شلوار]] برای [[زنان]] ممنوع اعلام گردید و از مصادیق بدحجابی به شماربه‌شمار می‌رفت. در [[رسانه‌های عمومی|رسانه هایرسانه‌های دولتی]] به‌طور گسترده تهدید به دستگیری شدند. طبق قوانین مصوب دولت شلوار می‌بایست روی چکمه را می‌پوشانید. البته پس از سرپیچی بانوان از این قانون رفته رفته دولت از موضع خود قبلی خود عقب نشینیعقب‌نشینی کرد.<ref>[http://www.radiofarda.com/Article/2007/12/12/f4_Boot_confront_Iran_secure.html مقابله با پوشیدن چکمه]، رادیو فردا</ref>
== منابع ==
| 