آیو (قمر): تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
Yamaha5Bot (بحث | مشارکتها) تمیزکاری با ویرایشگر خودکار فارسی |
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز ←پیتزایی به بزرگی ماه: اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۵۲:
با سطحی پر از حفره و لرزشهای مداوم ناشی از فورانات آتشفشانی، آیو جهنم آتشین منظومه شمسی محسوب میشود. علیرغم سرمای کافی برای پوشاندن سطح قمر با لایههایی از دیاکسید گوگرد منجمد وجود دارد، این قمر داخلی بزرگ مشتری، آتشفشانیترین دنیای شناخته شده منظومه شمسی است و از سطحی که تنها یک دوازدهم سطح زمین مساحت دارد، ۱۰۰ برابر بیشتر از تمام آتشفشانهای زمین گدازه به بیرون پرتاب میکند. سطح آیو به واسطه وجود چشمههای جوشان صخرههای مذاب، چهرهای لکه لکه دارد و بزرگترینِ این دریاچهها که لوکیپاترا نامیده میشود، بیش از ۲۰۰ کیلومتر عرض دارد.
در سطح این قمر، ماگما با اعمال فشار ناگهانی راه خود را از بین شکافهای موجود در پوسته صخرهای باز میکند و خطوطی از مواد مذاب را تشکیل میدهد که ۵۰ کیلومتر یا بیشتر طول دارد. فضاپیمای نیوهوریزنز{{به انگلیسی|New Horizons}} ناسا، تصویری حرارتی از یکی از این رودخانههای آتشین را در سال ۲۰۰۷ (۱۳۸۶) در حین سفر خود به سمت پلوتو و هنگام عبور از کنار مشتری، ثبت
برخی از فورانهای آتشفشانی آیو آنقدر شدید هستند که توده عظیمی از گاز و خاکستر را به ارتفاع ۵۰۰ کیلومتر به داخل فضا پرتاب میکنند. این اتفاق وقتی رخ میدهد که یک جریان مواد مذاب، لایههای سطحی دیاکسید گوگرد منجمد را تبخیر کند؛ یا گاز محلول موجود در ماگما با تشکیل حباب، تودههای پرسرعت مواد مذاب را از سطح سیاره به خارج پرتاب کند.
تمام این رفتارهای خشن آتشفشانی، نتیجه جاذبه همزمان مشتری و دو خواهر آیو، اروپا و گانیمد است. مدت گردش مداری این قمرها دقیقاً ۲ و ۴ برابر گردش مداری آیو هست. در نتیجه، این سه قمر
هنگامیکه آیو این مدار را طی میکند، تأثیر جاذبه مشتری بر روی آیو قوی و ضعیف میشود. تنشهای ناشی از این پدیده طی فرایندی که گرمایش جزر و مدی نامیده میشود، قمر را از درون گرم میکند. این اثر بر روی آیو چنان قدرتمند است که میتواند صخرهها را ذوب کند و آتشفشانها را به وجود آورد.
چنین شرایط آتشفشانی شدیدی ممکن است در عالم بسیار متداول باشد. به عنوان مثال، سیاره کوروت-۷بی{{به انگلیسی|COROT-7b}} که جدیداً کشف
با این وجود، به نظر میرسد که آیو در حال سرد شدن است. دلیل این امر نیز به احتمال زیاد ناشی از کاهش تدریجی حالت بیضوی مدار آن، نسبت به زمانهای گذشته است. دهها یا شاید صدها میلیون سال بعد، تشدید مداری اروپا و گانیمد باعث خواهد شد که آیو در یک مدار تقریباً دایروی، بدون گرمایش جزر و مدی قرار گیرد.
|