لوریس چکناواریان: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
اصلاح ارقام |
اصلاح ارقام |
||
خط ۳۷:
|منصب =
|مکتب =
|آثار = بیش از ۷۵ اثر شامل [[سمفونی]]، [[اپرا]]، [[موسیقی مجلسی]]، [[کنسرتو پیانو]]، و [[کنسرتو]] برای [[ویولن]]، [[گیتار]]، [[ویولنسل]] و [[پیپا]]{{یاد
|همسر =
|شریک زندگی =
خط ۵۵:
'''لوریس هایکازی چکناواریان''' ({{lang-hy|Լորիս Հայկազի Ճգնավորյան}}; {{lang-en|Loris Tjeknavorian}}) (زادهٔ ۲۱ مهر ۱۳۱۶ برابر با ۱۳ اکتبر ۱۹۳۷ در [[بروجرد]]) [[آهنگساز]]، [[رهبر (موسیقی)|رهبر ارکستر]]، [[نویسنده]] و [[نقاش]] [[ارمنیهای ایران|ارمنیتبار اهل ایران]] است. وی یکی از چهرههای شناختهشدهٔ فرهنگی [[ایران]] و [[ارمنستان]] است.
چکناواریان بهعنوان آهنگساز تاکنون بیش از ۷۵ اثر شامل ۶ [[اپرا]]، ۵ [[سمفونی]]، ۱ [[اوراتوریو]]، ۱ [[آمرزشخوانی|رکوئیم]]، آثاری در زمینهٔ [[گروه کر|موسیقی کُر]]، [[موسیقی مجلسی]]، [[باله (رقص)|موسیقی باله]]، [[پیانو]] و خوانندگی، و همچنین [[کنسرتو]]هایی برای [[کنسرتو پیانو|پیانو]]، [[ویولن]]، [[گیتار]]، سلو و پیپا، در کنار موسیقیهای متن فیلم ساختهاست. او بیش از ۱۰۰ اثر با لیبلهایی مانند آرسیای، فیلیپس، اِمی و ایاسوی منتشر کردهاست.<ref>{{پک
== ابتدای زندگی ==
خط ۶۵:
== تحصیل و تدریس ==
او ابتدا وارد [[دبیرستان فیروزبهرام]] شد.<ref>{{پک|سمندری|۱۳۹۵|ک=گفتگو با استاد لوریس چکناواریان|ص=}}</ref> او تحصیلات موسیقی خود را از سال ۱۳۳۲ در هنرستان عالی موسیقی تهران آغاز کرد<ref>{{پک/بن|۱۳۹۰|ک= زندگینامه: لوریس چکناوریان (۱۳۱۶)|ص=|
پدر لوریس که از فرهیختگان ارمنی بود و صاحب تألیفاتی است، او را برای ادامه تحصیل به وین فرستاد. لوریس قبل از عزیمت، در تهران، در تالار کلوب ارمنیان، ارکستر سمفونی تهران را رهبری کرد و قطعاتی از آهنگسازان مشهور جهان را به همراه گروه نواخت. او شاید یگانه ایرانی باشد که در ۱۷ سالگی ارکستر سمفونیک را رهبری کردهاست.<ref>{{پک|-|۱۳۷۹|ک=لوریس چکناواریان، بازآفرینندهٔ رستم و سهراب|ص=۱۳۶}}</ref>
خط ۹۴:
[[پرونده:Loris Tjeknavorian speaking in Cheragh Khamosh Nist conference.jpg|بندانگشتی|آیین چراغ خاموشی نیست (۱۳۹۴)]]
چکناوریان پس از انقلاب در ارمنستان اقامت گزید و در [[ایروان]] به فعالیتهای هنری خود ادامهداد.<ref>{{پک/بن|۱۳۹۰|ک=زندگینامه: لوریس چکناوریان (۱۳۱۶)|ص=|رف=همشهریآنلاین}}</ref> چکناوریان، بین سالهای ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۰، رهبری [[ارکستر فیلارمونیک ارمنستان]] را برعهده داشت و بیشتر در [[ارمنستان]] به سر میبرد.<ref>{{پک/بن|۱۳۹۰|ک=زندگینامه: لوریس چکناوریان (۱۳۱۶)|ص=|رف=همشهریآنلاین}}</ref><ref>{{پک
(چکناواریان در سال ۱۹۸۹، به سمت مدیر و رهبر ارکستر فیلارمونیک ارمنستان منصوب شد.<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref> او در فاصله یازده سال همکاری با این ارکستر، توانست از طریق ایستگاه رادیو تلویزیون اتریش (ORF) و کمپانی صفحه پرکنی انگلیس (ASV) آثار خود را به مردم سراسر جهان معرفی کند<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref> و با سفر به کشورهای مختلف اروپا، آمریکا، ایران و لبنان، به اجرای برنامه بپردازد.<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref> او در سال ۲۰۰۰، از سمتهای رسمی خود استعفا داد تا بتواند وقت خود را عمدتاً صرف آهنگسازی و رهبری سایر ارکسترهای دنیا کند.<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref>)
خط ۱۰۰:
چکناواریان بسیاری از ارکسترهای مهم جهان<ref>{{پک|هویان|۱۳۸۰|ک=ارمنیان ایران|ص=۳۲۵}}</ref> از جمله [[ارکستر فیلارمونیک ارمنستان]]،<ref>{{پک|لازاریان|۱۳۸۲|ک=دانشنامهٔ ایرانیان ارمنی|ص=۳۸۵}}</ref> «فیلارمونیک سلطنتی انگلستان»، «فیلارمونیک سلطنتی لیورپول»، «ارکستر مجلسی انگلیس»، «ارکستر سمفونیک لندن» را رهبری کردهاست.<ref>{{پک|لازاریان|۱۳۸۲|ک=دانشنامهٔ ایرانیان ارمنی|ص=۳۸۴}}</ref>
وی در حال حاضر رهبری ارکستر مجلسی رودکی و ریاست خانهٔ اپرا را بر عهده دارد.<ref>{{پک
او در اواسط دههٔ ۱۳۷۰ به ایران سفر کرد و بهعنوان رهبرِ مهمان، اجراهای فراوانی را با [[ارکستر سمفونیک تهران]] داشت و دورهٔ رهبری او بر این ارکستر از جمله دورههای پرفروغ ارکستر سمفونیک تهران بهشمار میرودت. چکناوریان با برخی از خوانندگان هم اجراهایی را رهبری کرد که از جملهٔ آنها میتوان به اجرایی با [[شهرام ناظری]] از مجموعه آثار این خواننده در سالن میلاد نمایشگاه بینالمللی و همچنین اجرایی با [[عبدالحسین مختاباد]] در [[تالار وحدت]] و [[فرهنگسرای بهمن]] اشاره کرد. او مدتی هم رهبری ارکستر مجلسی رودکی را عهدهدار شد.<ref>{{پک/بن|۱۳۹۰|ک=زندگینامه: لوریس چکناوریان (۱۳۱۶)|ص=|رف=همشهریآنلاین}}</ref>
[[پرونده:Loris Tjeknavorian at Music Museum 2017.jpg|بندانگشتی|لوریس چکناواریان در موزهٔ موسیقی، آبان ۱۳۹۶]]
جشن تولد ۷۸ سالگی لوریس چکناواریان شامگاه یکشنبه در یازدهمین ویژه برنامه «تولد ماه» سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در [[موزه هنرهای دینی امام علی]] برگزار شد.<ref>{{پک/بن|
وی در سال ۱۳۸۴ یک کنسرت با همکاری [[شهرام ناظری]] و با اجرای ارکستر بزرگ کومیتاس ارمنستان اجرا کرد که در سال ۱۳۹۰ توسط انتشارات آوای باربد با نام [[کنسرت شهرام ناظری و لوریس چکناوریان]] منتشر شد<ref>{{پک|رامهر|۱۳۹۵|ک=اجرای شهرام ناظری به رهبری لوریس چکناواریان
|ص=}}</ref>.
آخرین آثار اجراشدهٔ او در ایران «خسرو و شیرین» و «رستم و سهراب» هستند.<ref>{{پک
روزهای ۱۴ و ۱۵ ژانویه ۲۰۰۴، دو کنسرت برای جمعآوری کمک به آسیبدیدگان [[زلزله بم]]، در [[پاریس]] اجرا شد. کنسرتها یکی در کلیسای «سنت سولپیس» و دیگری در تالار کنسرواتوار شهرک [[ایسی-له-مولینو]] در حومه پاریس برگزار شد و قطعاتی به رهبری لوریس چکناواریان توسط [[ارکستر مجلسی رودکی]] با بیست و شش نوازنده که از ارمنستان او را همراهی میکردند، اجرا گردید. برنامه کلیسای سنت سولپیس داستان لیلی و مجنون نظامی بود و چکناواریان با استفاده از آثار موسیقیدانان کلاسیک و همینطور قطعاتی از ساختههای خودش و حسین دهلوی، آن را تنظیم کرده بود. در برنامه دوم در شهرک ایسی-له-مولینو ارکستر قطعاتی از آهنگسازان ارمنی از جمله [[آرام خاچاتوریان]]، [[ادوارد میرزویان]]، [[:hy:Մելիք Մավիսակալյան|ملیک موویساکالیان]] و آهنگسازان ایرانی همچون [[حشمت سنجری]]، [[حسین دهلوی]] و خود لوریس چکناواریان را اجرا کرد<ref>{{پک|گلستان|۲۰۰۴|ک=برپایی کنسرت در فرانسه برای کمک به زلزله زدگان بم|ص=}}</ref>.▼
▲روزهای ۱۴ و ۱۵ ژانویه ۲۰۰۴، دو کنسرت برای جمعآوری کمک به آسیبدیدگان [[زلزله بم]]، در [[پاریس]] اجرا شد. کنسرتها یکی در کلیسای «سنت سولپیس» و دیگری در تالار کنسرواتوار شهرک [[ایسی-له-مولینو]] در حومه پاریس برگزار شد و قطعاتی به رهبری لوریس چکناواریان توسط [[ارکستر مجلسی رودکی]] با بیست و شش نوازنده که از ارمنستان او را همراهی میکردند، اجرا گردید. برنامه کلیسای سنت سولپیس داستان لیلی و مجنون نظامی بود و چکناواریان با استفاده از آثار موسیقیدانان کلاسیک و همینطور قطعاتی از ساختههای خودش و حسین دهلوی، آن را تنظیم کرده بود. در برنامه دوم در شهرک ایسی-له-مولینو ارکستر قطعاتی از آهنگسازان ارمنی از جمله [[آرام خاچاتوریان]]، [[ادوارد میرزویان]]، [[:hy:Մելիք Մավիսակալյան|ملیک موویساکالیان]] و آهنگسازان ایرانی همچون [[حشمت سنجری]]، [[حسین دهلوی]] و خود لوریس چکناواریان را اجرا کرد<ref>{{پک|گلستان|۲۰۰۴|ک=برپایی کنسرت در فرانسه برای کمک به زلزله زدگان بم
چکناواریان اولین اجرای ارکستر سمفونیک تهران را در سال ۱۳۹۵ را رهبری کرد. این برنامه در حمایت از فعالیتهای انسان دوستانه موسسات خیریه، نیمه اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ در تالار وحدت روی صحنه رفت.<ref>{{پک|سعیدی|۱۳۹۵|ک=اولین اجرای ارکستر سمفونیک در سال جدید به رهبری چکناواریان|ص=}}</ref>
چکناواریان در آستانه هشتاد سالگی، تمامی آثارش را در حوزه موسیقی به موزهٔ موسیقی اهدا کرد. به همین منظور، مراسمی در روز نهم آبان ۱۳۹۶ در موزهٔ موسیقی با حضور چهرههای شناختهشدهٔ موسیقی برگزار شد.<ref>{{پک
در چهارمین جشن سالانه موسیقی ما که در تاریخ ۲۵ آذر ۱۳۹۶ در [[تالار وحدت]] تهران برگزار شد، از لوریس چکناواریان به پاس یک عمر فعالیت هنری تقدیر به عمل آمد.<ref>{{پک/بن|۱۳۹۶|ک=پاسداشت یک عمر فعالیت هنری کیهان کلهر و لوریس چکناواریان در چهارمین جشن موسیقی ما|ص=|رف=موسیقی ما}}</ref>
== آثار ==
در سال ۱۳۴۱ (۱۹۶۲) نخستین موسیقی متن فیلم سینمای ایران را برای فیلم ''[[جدال در مهتاب]]'' محصول مشترک ایران و ایتالیا، نوشت. برای بیش از ۴۵ فیلم موسیقی متن ساختهاست.<ref>{{پک
آفرینش نخستین اپرا برای کودکان نیز با پرویز و پریسا به نام لوریس چکناواریان ثبت شدهاست. او شاید نخستین آهنگسازی نیز باشد که روی [[رستم و سهراب]] کار کرده و اپرای خود را در صحنههای جهانی نیز به اجرا درآورده است. لوریس چکناواریان در عرصهٔ باله نیز کار کردهاست. افسانه «سیمرغ» از عطار نیشابوری را صحنهای کردهاست. «سیمرغ» در سال ۱۳۵۴ در تالار رودکی نخستین اجرای خود را پیدا کرد. دیگر آثار برجسته لوریس چکناواریان عبارت است از سمفونی شماره یک برای ترومپت و سازهای کوبهای، سمفونی کردو، اوراتوریو (Oratorio) زندگی مسیح، دو کنسرتو برای ویولن و پیانو، سوئیت دریاچهٔ وان و بالاخره اوراتوریو آخرزمان.<ref>{{پک|||ک=|ص=}}</ref>
خط ۱۵۶:
=== موسیقی فیلم ===
در کارنامه کاری چکناوریان آهنگسازی فیلم بلند، کوتاه، مستند هم دیده میشود که عبارتنداز:<ref>{{پک
{| class="wikitable"
خط ۱۹۰:
| || آستان قدس رضوی و بناهای صفوی || ۱۹۷۵ || منوچهر طیاب || فیلم کوتاه (دریافت Delqan Gold prize from the 12th international educational films festival in Tehran)
|-
| || ادیان
|-
| || برپا خاسته
|-
| || || || || فیلم کوتاه
|-
| || توریست در ایران
|-
| || چهلستون || ۱۹۷۳ || منوچهر طیاب || فیلم کوتاه
خط ۲۰۸:
| || مجموعهٔ گنجعلیخان || ۱۹۷۵ || همایون پورمند || فیلم کوتاه
|-
| || مسجد شیخ لطفالله
|-
| || معماری ایلخانی || ۱۹۷۵ || منوچهر طیاب || فیلم کوتاه
خط ۲۳۸:
* اعطا صلیب طلایی کلیسای رومانی{{یاد|dir=ltr|Awarded Golden Cross of the Rumanian Church}}.
* دریافت نشان طلایی از دانشگاه ارمنستان{{یاد|dir=ltr|Gold Medal from University of Armenia}}.
* نشان همایون (۱۹۷۱ ایران) از ملکه فرح پهلوی<ref>{{پک
* Recipient of the "Golden Conducting Baton" from the Armenian Philharmonic Choir for Artistic Achievement.
* Golden Cultural Medal from the Armenian Ministry of Culture<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://xn--y9aaah2cva0b.xn--y9a3aq/hy/decrees/ite/792 |عنوان = | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۰ اکتبر ۲۰۱۷}}</ref>
* جشن تولد ۷۸ سالگی لوریس چکناواریان شامگاه یک شنبه در یازدهمین ویژه برنامه «تولد ماه» سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در موزه هنرهای دینی امام علی برگزار شد.<ref>{{پک|عصر ایران|۱۳۹۶|ک=۷۸ سالگی لوریس چکناواریان (عکس)|ص=}}</ref>
* در چهارمین جشن سالانه موسیقی ما که در تاریخ ۲۵ آذر ۱۳۹۶ در [[تالار وحدت]] تهران برگزار شد، از لوریس چکناواریان به پاس یک عمر فعالیت هنری تقدیر به عمل آمد.<ref>{{پک|موسیقی ما|۱۳۹۶|ک=پاسداشت یک عمر فعالیت هنری کیهان کلهر و لوریس چکناواریان در چهارمین جشن موسیقی ما|ص=}}</ref>
* دریافت «[[جایزه سرو ایرانی]]» در سومین دوره آئین جایزه سرو ایرانی در خانه اندیشمندان علوم انسانی ۱۳۹۷
== فیلم دربارهٔ وی ==
خط ۲۹۰:
* {{سوره اشخاص|شناسه=۱۳۸۲۰۵۰۸۰۱۲۸}}
* {{یادکرد وب|نویسنده = ماهنامه تخصصی موسیقی|نشانی = http://www.musicreport.ir/menu02-ID=06&parvandeh.htm |عنوان = دِمُکراتِ در موسیقی| ناشر = |تاریخ = ۱۳۹۵|تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد وب|نویسنده =
* {{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950131000399 |عنوان = نمایشگاه نقاشیهای لوریس چکناواریان گشایش یافت| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸| رف = خبرگزاری فارس}}
* {{یادکرد وب|نویسنده =
* {{یادکرد وب|نویسنده =
* {{یادکرد وب|نویسنده =
* {{یادکرد وب|نویسنده =
* {{یادکرد وب|نویسنده = Varite|نشانی = http://varite.ir/1070/loristjeknavorian-the-book-country-donkey-released/ |عنوان = «لوریس چکناواریان»، کتاب «خرستان» را منتشر کرد| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد وب|نشانی = http://www.musicema.com/node/332182 |عنوان = پاسداشت یک عمر فعالیت هنری کیهان کلهر و لوریس چکناواریان در چهارمین جشن موسیقی ما|ناشر = موسیقی ما|تاریخ بازدید = |تاریخ = ۱۳۹۶| رف=موسیقی ما}}
* {{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ= ۱۳۹۷|وبگاه=خبرگزاری تسنیم|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/media/1397/04/16/1770045/سومین-دوره-آئین-جایزه-سرو-ایرانی|عنوان=سومین دوره آئین جایزه سرو ایرانی| رف = تسنیم۲}}
* {{یادکرد وب|نویسنده = فرهنگستان هنر|نشانی = http://honar.ac.ir/uploads/manuchehr_tayab_16850.pdf |عنوان = استاد: منوچهر طیاب | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۰ اکتبر ۲۰۱۷}}
* {{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://musicabroad.info/لوریس-چکناواریان/ |عنوان = لوریس چکناواریان مردی که دنیای موسیقی کلاسیک را با فرهنگ ایران آشنا ساخت| ناشر = مؤسسهٔ طهران|تاریخ = ۱۳۹۶|تاریخ بازدید = ۳۰ اکتبر ۲۰۱۷
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = | نام = | نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان = سمفونی عشق و امید| ژورنال = روزنامه ایران| مکان = | ناشر = | دوره = | شماره = ۳۵۶۶| سال =۱۳۸۵ | صفحه = ۱۱| پیوند = http://www.magiran.com/ppdf/nppdf/2825/p0282535660111.pdf| بازیابی = ۳۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.manzoom.ir/crew/tt5152694/لیست-عوامل-فیلم-مستند-مایسترو-1390 |عنوان = | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۸}}
خط ۳۲۰:
| width = 258px
| image1 = [https://www.mehrnews.com/news/279608/گزارش-تصويري-اجراي-اركستر-سنفونيك-به-رهبري-لوريس-چكناواريان گزارش تصویری / اجرای ارکستر سنفونیک به رهبری لوریس چکناواریان -۱]
|
| image3 =
| audio1 =
|