ویکی‌پدیا

ولایت دایکندی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها
۱۳۳٬۲۴۲ ویرایش‌ها
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۷۰:
اولین والی ولایت دایکندی سرور دانش (متولد دایکندی) بوده‌است. سپس به ترتیب: جان‌محمد اکبری (متولد دایکندی)، سلطانعلی ارزگانی، قربانعلی ارزگانی، شفق و خانم «معصومه مرادی» در این ولایت حکومت کرده‌اند و اکنون (عقرب ۱۳۹۶) انجنیر محمود بلیغ والی دایکندی است.
ولایت جدید التأسیس دایکندی در مرکز افغانستان موقعیت دارد و با ولایات بامیان، غور، غزنی، ارزگان و هلمند متصل می‌باشد. این ولایت، در مدار عرض البلد ۳۳۵۵۰۰ و طول البلد ۲۵۵۵۰۰ واقع است و ۲۴۰۰ متر از سطح بحر ارتفاع دارد.
دایکندی پیشتر یکی از [[ولسوالی]]‌های [[ولایت ارزگان|ولایت اُرزگان]] بود ولی در تاریخ ۲۸ مارس ۲۰۰۴ به همراه ولسوالی بزرگ کجران (که الان به ۲ ولسوالی تقسیم شده کجران و کیتی) با تلاش و همت شهید امیرمحمد انصاری بلوچ و جناب شاه سلطان عاکفی رئیس سابق کمیسیون اصلاحات انتخاباتی بعنوانبه عنوان یک ولایت جداگانه تشکیل شد.
 
مرکز این ولایت شهر [[نیلی (افغانستان)|نیلی]] است.
خط ۸۱:
 
== از لحاظ وضعیت فر هنگی ==
این ولایت درحالدر حال ساخت مکتب، مدرسه و فضای آموزشی است و در دولت محترم فعلی و موسساتی چونDHSA , APEP و غیره هنوز هم صدها دختر و پسر این ولایت از نعمت درس خواندن محروم نیستند. مقاطع تحصیلی متوسطه و لیسه در بعضی جاهای این ولایت موجود است؛ در مرکز ولایت بالاترین مقطع درسی تا صنف ۱۲ فعال است و در دانشگاه‌های این ولایت بالاترین مقطع درسی درجه لیسانس می‌باشد. البته، بهترین منطقه از لحاظ وجود فضای آموزشی در کل ولایت، ولسوالی نیلی یعنی مرکز این ولایت است.
 
== از لحاظ امکانات فرهنگی ==
اطلاع‌رسانی و حضور نهادهای مدنی باید گفت که این ولایت دارای ۳رادیوی محلی با موج FM به نامهاینام‌های رادیو نسیم ۸۹٫۸ اف ام و رادیو دایکندی ۸۸٫۹ اف ام و رادیو آفتاب است که مرکز ولایت و چندین منطقه دیگر از ولسوالی‌های دیگر این ولایت را تحت پوشش قرار می‌دهند.
حضور ماهنامه، هفته‌نامه و گاهنامه‌ها هم در این ولایت دیده می‌شود.
اولین جریده یا نشریهٔ چاپی به نام «هفته‌نامه صبح دایکندی» در نیلی مرکز ولایت دایکندی در سال ۱۳۸۵ راه اندازی گردید که بعد از ۱۳ شماره متوقف شد. سپس طی همان سالهایسال‌های اولیه تأسیس ولایت تازه تأسیس دایکندی نیز در نیلی اتفاق افتاد که کاپی بوده‌است. سالهایسال‌های بعد نشریات چاپی در قالب هفته‌نامه و گاهنامه نشر گردید. از جمله نشریات این ولایت می‌توان به دو هفته‌نامه «نسخه خطی» نام برد که استقبال بی‌شمار شد و در خارج از دایکندی و خارج از افغانستان مورد استقبال واقع شد.<ref>http://www.kabulpress.tv/old2016/maghale_noskhekhati.htm</ref> همچنین در این ولایت نهاد «انجمن ژورنالیستان دایکندی» نیز شروع به کار کرد.
 
با گسترش زیرساخت‌های انترنت، امروزه در دایکندی چند [[سایت]] فعالیت دارد که از آن جمله سایت «روزگار ما»<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa-IR|نشانی=http://www.rozgarma.com/|عنوان=روزگار ما - وب سایت روزگار ما رسانه آزاد و مستقل است که در حوزه سیاست، فرهنگ و اقتصاد، فعالیت می‌کند.|بازبینی=2017-07-15}}</ref> و سایت دیگر تحت عنوان «شبکه افغانستان قلب آسیا»<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://daikondi.com/|عنوان=صفحه اصلی - شبکه افغانستان قلب آسیا|بازبینی=2017-07-15}}</ref> فعالیت دارد.
خط ۹۷:
== امنیت ==
ولایت دایکندی در حال حاضر به عنوان یکی از امن‌ترین ولایات افغانستان یاد می‌شود.
اما گهگاهی در دو ولسوالی آن به نامهاینام‌های کجران و خدیر درگیری‌هایی بین مخالفین مسلح دولت و نیروهای امنیتی دولتی صورت می‌گیرد.
 
== مردم ==
[[هزاره‌ها]] اکثریت این ولایت یعنی ۹۲٪ مردم آن را شامل می‌شوند و به دنبال آنهاآن‌ها [[تاجیک‌ها]] با ۸٪ گروه‌های قومی را شامل می‌شوند. بر اساس برآورد سال ۲۰۰۸ نرخ باسوادی ۲۸٪ (مردان ۳۸٪ و زنان ۱۸٪) است و تنها ۲۵٪ به آب لوله‌کشی دسترسی دارند.<ref>[http://www.nps.edu/programs/ccs/Docs/Executive%20Summaries/DaiKundi_Prov_Overview_CCS.pdf DaiKundi Province Overview]</ref>
 
== ولسوالی‌های ولایت دایکندی ==
خط ۱۴۰:
حسین حیدربیگی: شاعر، داستان‌نویس<ref>http://www.naakojaa.com/author/6885</ref> آثار: رمان گردابی، مجموعه داستان «نیمروز خاکستری»، مجموه داستان شورش» و مجموعه شعر «آهوی همیشه دویده در من»<ref>http://www.nzdl.org/gsdlmod?e=d-00000-00---off-0areu--00-0----0-10-0---0---0direct-10---4-------0-1l--11-en-Zz-1---20-about---00-0-1-00-0--4----0-0-11-00-0utfZz-8-00&a=d&c=areu&cl=CL1.134.26&d=HASH879d7c46a6b6774a1e3673</ref> وی علاوه بر شعر، داستان و رمان مدیر مسئول فصلنامهٔ «ادبیات معاصر» ارگان نشراتی بنیاد اندیشه در کابل نیز است.
 
- داوود سرخوش: هنرمند آواز و موسیقی فولکلوریک دمبوره هزاره‌گی و یکی از تاثیرگذارترینتأثیرگذارترین هنرمندان شناخته شدهٔ افغانستان<ref>http://www.ariaye.com/dari11/farhangi/sabah2.html</ref>
 
- سرور سرخوش: هرمند نامدار عرصهٔ آواز و موسیقی فولکلوریک دمبوره هزاره‌گی که در دمبوره نوآوریهایی کرده‌است و در سالهایسال‌های شروع جنگ موسوم به جهاد در زادگاه خوش به قتل رسیده‌است.<ref>http://www.sarwarsarkhosh.com/زندگینامه-زنده-یاد-شهید-سرور-سرخوش/</ref>
 
- صفدر خیرعلی: هنرمند پیشکسوت آواز و موسیقی فولک هزاره‌گی دمبوره که سمت استادی در دمبوره دارد، در این ولسوالی به دنیا آمد و در شروع جنگ و جهاد در افغانسان در ایران مهاجر گردید و در عالم غربت از دنیا رفت.<ref>http://www.bbc.com/persian/afghanistan/2013/05/130329_k05_afgmusic_safdar_khairali</ref>
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/ولایت_دایکندی»