چین: تفاوت میان نسخه‌ها

با فروپاشی دولت هان، دوران دیگری از جنگ‌های داخلی در چین، آغاز شد و این سرزمین، به سه پادشاهی تقسیم گردید. دودمان سوی در سال ۵۸۱ میلادی چین را متحد کرد، اما با شکست از امپراتوری [[گوگوریو]] در جنگ‌های بین سال‌های ۵۹۸ تا ۶۱۴ قدرت این دودمان، رو به کاهش نهاد. در پی انقراض امپراتوری هان، بترتیببه ترتیب [[دودمان تانگ]] و [[دودمان سونگ]] به قدرت رسیدند و عصر طلایی فناوری و ظهور فرهنگ در چین فرا رسید. شورش آن شی، در قرن هشتم میلادی، به تضعیف [[دودمان تانگ]] و قدرت گرفتن [[دودمان سونگ]] انجامید. [[دودمان سونگ]] نخستین دولت جهان به‌شمار می‌آید، که اقدام به انتشار [[پول کاغذی]] نمود و [[نیروی دریایی]] دائمی تشکیل داد. در قرن‌های دهم و یازدهم میلادی، جمعیت چین دو برابر شد و برای نخستین بار، از مرز ۱۰۰ میلیون نفر فراتر رفت. این افزایش جمعیت، همگام با توسعه فناوری [[کشاورزی]] و تمرکز بر گسترش دامنه جغرافیایی کشت [[برنج]]، به نقاط جنوبی و مرکزی چین و تولید محصولات غذایی فراوان، پدید آمد. [[هنر]] و [[فلسفه]] نیز در دوران سونگ شکوفا شد و شیوه‌های [[نقاشی منظره]] و [[چهره‌نگاری]]، به اوج کمال و پیچیدگی رسید. در این دودمان [[مکتب کنفوسیوس]] دوباره مورد توجه قرار گرفت و این پاسخی به رشد مذهب [[بودایی]] در [[دودمان تانگ]] بود.

دودمان چینگ با ناآرامی‌های داخلی نیز روبرو شد، که در پی آن، میلیون‌ها نفر کشته شدند. شورش ناکام [[شورش تایپینگ|تایپینگ]] یکی از مهمترینمهم‌ترین این شورش‌ها بود که در دهه‌های ۱۸۵۰ و ۱۸۶۰ ویرانی‌های بسیار در جنوب چین به بار آورد. قرن نوزدهم شاهد آوارگی و مهاجرت‌های گسترده چینی‌ها بود. قحطی بزرگ شمال چین بین سال‌های ۱۸۷۶ تا ۱۸۷۹ جان ۹ تا ۱۳ میلیون نفر را گرفت. در سال ۱۸۹۸ امپراتور گوانگسو، فرمان برقراری حکومت مشروطه را صادر کرد، ولی امپراتریس [[دواگر سیسی]]، ملکهٔ بانفوذ چین، جلوی اجرای آن را گرفت. [[قیام مشت‌زن‌ها]] در سال‌های ۱۸۹۹ تا ۱۹۰۱ نیز کشور را بیشتر به کام هرج‌ومرج فرو برد. امپراتریس سیسی تلاش کرد با یک برنامه اصلاحی، دودمان چینگ را حفظ کند، اما [[انقلاب شین‌های]] در سال‌های ۱۹۱۱ و ۱۹۱۲ به عمر سلسله چینگ خاتمه داد و نخستین حکومت جمهوری را در این کشور برقرار کرد.

[[رئیس‌جمهور جمهوری خلق چین|رئیس‌جمهور]] مقام [[ریاست کشور]] را در اختیار دارد. نخست‌وزیر نیز [[رئیس حکومت]] است و هیئت دولت را رهبری می‌کند که از وزیران و پنج معاون نخست‌وزیر تشکیل می‌شود. در عمل دبیرکل حزب کمونیست رهبر واقعی کشور است و مهمترینمهم‌ترین تصمیمات نیز در [[کمیته دائمی پلیتبوروی حزب کمونیست چین|کمیته دائمی پُلیتبورو حزب کمونیست]] گرفته می‌شود. رئیس‌جمهور فعلی چین (۲۰۱۴) [[شی جینپینگ]] است که مقام دبیرکل حزب کمونیست و رئیس کمیسیون مرکزی نظامی را هم بر عهده دارد و در نتیجه رهبر اصلی چین است. نخست‌وزیر کنونی [[لی که‌کیانگ]] نیز از اعضای ارشد کمیته دائمی پلیتبورو است.

چین تمام [[تایوان]] را بخشی از خاک خود می‌داند و علاوه بر این با چندین کشور دیگر نیز مناقشات مرزی قدیمی دارد. آن‌ها از دهه ۱۹۹۰ تلاش‌هایی را برای حل این منازعات قدیمی از طریق مذاکرات انجام داده‌است. نوار مرزی چین و هند که در کوه‌های [[هیمالیا]] قرار دارد مورد اختلاف دو کشور است و یکی از مهمترینمهم‌ترین اختلافات در مورد مرز دو کشور در ناحیه [[کشمیر]] است. دو کشور در دهه ۱۹۶۰ بر سر منطقه [[اقصای چین]] با هم وارد جنگ شدند که جنگ با موفقیت چین به پایان رسید و آن‌ها بیشتر این منطقه وسیع کوهستانی را به تصرف درآوردند. اقصای چین در شمال کشمیر منطقه‌ای خالی از سکنه است اما بهترین راه ارتباطی بین [[تبت]] و [[سین کیانگ]] محسوب می‌شود. چین با [[بوتان (کشور)|بوتان]] نیز اختلاف مرزی دارد و دو کشور هنوز نتوانسته‌اند مرز خود را مشخص کنند.

زبان رسمی چین گویش استاندارد [[زبان ماندارین]] است. حدود ۷۰ درصد مردم چین به گویش‌های مختلف زبان ماندارین صحبت می‌کنند. گویش استاندارد این زبان که برگرفته از گویش پکنی است زبان ارتباطی گروه‌های مختلف زبانی در سراسر چین است. ۲۲۹ زبان زنده دیگر نیز در چین تکلم می‌شود که اغلب آن‌ها به گروه [[زبان‌های چینی]] از [[زبان‌های چینی تبتی|خانواده چینی-تبتی]] تعلق دارند. زبان‌های [[گویش وو (چینی)|وو]] (شامل شانگهایی)، یوئه (شامل [[زبان کانتونی|کانتونی]] و تایشانی)، مین (شامل هوکین)، شیانگ و هاکا از جمله مهمترینمهم‌ترین زبان‌های این گروه هستند.

چین ۱۸۲ فرودگاه تجاری در سال ۲۰۱۲ داشته و ۸۲ فرودگاه دیگر تا سال ۲۰۱۵ افتتاح خواهد شد به این ترتیب دوسوم کل فرودگاه‌های درحالدر حال ساخت دنیا در چین قرار دارند و [[بوئینگ]] پیش‌بینی کرده که تعداد هواپیماهای تجاری چین از ۱۹۱۰ فروند در سال ۲۰۱۱ به ۵۹۸۰ فروند در سال ۲۰۳۱ خواهد رسید. [[فرودگاه پکن]] در سال ۲۰۱۳ دومین فرودگاه شلوغ دنیا از نظر ترافیک مسافری بوده‌است و [[فرودگاه بین‌المللی هنگ‌کنگ]] و [[فرودگاه بین‌المللی شانگهای پودنگ|شانگهای پودنگ]] به ترتیب اولین و سومین فرودگاه دنیا از نظر تناژ بار هوایی بوده‌اند.