ارته: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز حذف رده الگوها از مقالات فضای نام اصلی با ویرایشگر خودکار فارسی |
جز ابزار پیوندساز: افزودن پیوند خشایارشا به متن |
||
خط ۶:
=== سنگنبشتههای هخامنشیان ===
از آنجائیکه شکل [[اوستایی]] اَرته، [[اشه]] است که در متون [[زرتشتی]] زیاد بکار رفتهاست، از اینرو برخی عقیده دارند که ارته در این سنگنبشتهها، اشاره به مفاهیم دین زرتشتی دارد. مفهوم اَرته در کتیبههای بجا مانده از [[هخامنشیان]] با مفهوم [[ارت]] در [[مزدیسنا]] تفاوت دارد. در این کتیبهها ارته نام [[ایزد]] یا فرشتهای نیست بلکه نام آیین یا دستور یا قانون مقدسی است که مورد احترام و اطاعت آنها بودهاست. [[خشایارشا]] در [[سنگنبشته دیوان]] که یکی از مهمترین اسنادی است که تا بحال از [[تخت جمشید]] بدست آمدهاست، میگوید {{نقل قول بزرگ}} هنگامی که من شاه شدم، در میان این کشورهائی که در بالا نام برده شد، نافرمانانی بود، پس [[اهورمزدا]] مرا یاری کرد، بخواست او من آن کشورها را درهم نوردیدم، و بجای خود نشاندم. در بین این کشورها پیش از من جاهائی بود که [[دیوان]] را میپرستیدند. پس به فرمان اهورمزدا، من آن پرستش خانه دیوان را برافکندم، و فرمان دادم پرستش دیوان نکنند. هر جا پیش از من دیوان را پرستش میکردند، در آنجا من، اهورمزدا و '''اَرت''' را با فروتنی ستایش نمودم و آنچه نادرست بود، درست کردم. این کارها که از من سر زد همه به خواست اهورمزدا بود. اهورمزدا مرا یاری کرد تا این کارها را انجام دهم.{{پایان نقل قول بزرگ}}
از آنجائیکه ترجمهکنندگان سنگ نبشتهٔ خشایارشا اَرت را به همان صورت اَرته به زبان [[ایلام]]ی و [[بابل (دولتشهر)|بابل]]ی ترجمه کردهاند، چنین مینماید که ارته یک اندیشه و جهانبینی [[آریایی]] و ایرانی باشد و در زبان مردمان باستانی دیگر، واژهٔ مناسبی که این معنا را برساند، وجود نداشتهاست. همانطور در بند هفتم همان سنگنبشته آمدهاست که «تو که در آینده خواهی بود اگر فکر کنی که در زندگی خرسند شوم و در هنگام مرگ خجسته (رستگار) باشم آن آئینی که اهورامزدا فرموده احترام بگذار و ارته را با فروتنی اطاعت بکن. مردی که آن قانونی که اهورامزدا برپا فرموده احترام گذارد و اهورامزدا و ارته را با فروتنی پیروی کند، هم در زندگی خرسند شود و هم در هنگام مرگ رستگار میگردد.» از این عبارتها که خشایارشا آورده کاملاً آشکار است که منظور او از ارته یا قانون ارته همان راه راست و فرمان اهورامزداست. راه و روشی که در برابر و بر ضد ارته قرار دارد درئوگه یا [[دروغ]] است که در دورهٔ هخامنشی با معنایی که امروزه ما به این واژه میدهیم و تنها سخن نادرست را اراده میکنیم فرق دارد بدین گونه که دروغ در نزد مردم روزگار هخامنشیان معنا و مفهومی بسیار وسیعی داشته و آن شامل هرگونه کار، سخن و اندیشهٔ پلیدی بوده که بر ضد اصول ارته باشد و نظم راستین جهان و اجتماع را برهم زند.<ref>{{یادکرد|نویسنده=ذکاء، یحیی|کتاب= مجلهٔ بخارا، شمارهٔ ۳، عنوان مقاله:آیا هخامنشیان زرتشتی بودهاند؟، ص ۳۰ و ۳۱|ترجمه=|چاپ=|سال= آذر ۱۳۷۷|ناشر=|شهر=تهران|شابک=}}</ref>
|