انگلستان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ابزار پیوندساز: افزودن پیوند عصر برنز به متن
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۷۶:
[[پرونده:Sutton Hoo replica (face).jpg|بندانگشتی|ماکت یک [[کلاه خود]] تشریفاتی قرن هفتم از پادشاهی آنگلیای شرقی، یافت شده در [[ساتون هو]]]]
 
خروج ارتش روم بریتانیا را در معرض هجوم جنگجویان دریانورد بی‌دین اروپای شمال غربی، عمدتاً [[آنگل‌ها]]، [[ساکسون‌ها]] و [[جوت‌ها]] قرار داد که مدتهایمدت‌های طولانی سواحل استان رومی انگلیس را مورد تهاجم قرار داده و شروع به سکونت در آن (در ابتدا در بخش شرقی کشور) کرده بودند. پیشروی آن‌ها پس از پیروزی انگلیسی‌ها در نبرد کوه بادون برای چند دهه متوقف، اما مجدداً از سر گرفته شد. آن‌ها ابتدا زمین‌های مسطح و حاصلخیز را تسخیر کردند و تا پایان قرن ششم، نواحی تحت کنترل بریتون‌ها به یک سری مناطق محصور جداگانه در اراضی ناهموار و سنگلاخ غرب کشور محدود شد. متون متعلق به این دوره اندک است و توصیف کمی از آن به دست می‌دهد و بعضاً به همین دلیل دوران تاریک نامیده می‌شود. اختلاف نظرها دربارهٔ ماهیت و گسترش سکونت آنگلوساکسون‌ها در بریتانیا نیز به همین دلیل است. مسیحیت تحت سلطه روم در سرزمین‌های تسخیر شده عمدتاً از بین رفت اما از سال ۵۹۷ میلادی و توسط مبلغانی از رم و به رهبری [[آگوستین]] مجدداً آغاز شد. اخلافات بین مسیحیت رومی و سلتی در سال ۶۶۴ با پیروزی سنت رومی در [[شورای ویتبی]] به پایان رسید. این شورا در گر چه در ظاهر در مورد نحوه کوتاه کردن مو و تاریخ عید پاک بود، اما مهم‌تر از آن تفاوت‌های مسیحیت رومی و سلتیک دربارهٔ قدرت، کلام و عمل را در نظر داشت.
 
به نظر می‌رسد که در طول دوره اسکان تازه واردان، زمین‌های تحت تصرف به صورت مناطق متعدد تکه‌تکه در مالکیت قبیایل مختلف بوده‌است، اما در قرن هفتم میلادی، یعنی زمانی که مجدداً شواهد قابل توجهی از اوضاع آن در دسترس است، کشور تقریباً مرکب از یک دوجین پادشاهی شامل [[نورثامبریا]]، [[مرسیا]]، [[وسکس]]، [[آنگلیای شرقی]]، [[اسکس]]، [[کنت (انگلستان)|کنت]] و [[ساسکس]] بوده‌است. پس از آن در طول چند قرن متمادی این روند یکپارچگی و ثبات سیاسی ادامه یافت. قرن هفتم شاهد مبارزه برای هژمونی بین نورثامبریا و مرسیا بود که در قرن هشتم منجر به برتری مرسیا شد. در اوایل قرن ۹ مرسیا جای خود به عنوان قدرت برتر را به وسکس واگذار کرد. بعدها در همان قرن افزایش حملات [[دانمارکی‌ها]] به اوج خود رسید و منجر به فتح شمال و شرق انگلستان و سرنگونی پادشاهی نورثامبریا، مرسیا و آنگلیای شرقی گردید. وسکس تحت فرمانروایی [[آلفرد کبیر]] به عنوان تنها پادشاهی انگلیسی باقی‌مانده بود و جانشینان او به تدریج قلمرو خود را در نواحی تحت تصرف دانمارکی‌ها گسترش دادند. این وقایع موجبات اولیه اتحاد سیاسی انگلستان را ابتدا در سال ۹۲۷ در زمان [[اتلستن]] فراهم کرد و پس از آن و بعد از درگیری‌های بیشتر در سال ۹۵۳ در زمان [[ادرد انگلستان]] این اتحاد مستحکم تر گردید. موج تازه حملات اسکاندیناوی در اواخر قرن دهم با فتح کامل انگلستان توسط [[اسون یکم (دانمارک)]] در سال ۱۰۱۳ و مجدداً توسط پسرش [[کانوت بزرگ]] در ۱۰۱۶ به پایان رسید. آن‌ها انگلستان را تبدیل به مرکز یک امپراتوری کوتاه مدت در دریای شمال کردند که شامل [[دانمارک]] و [[نروژ]] نیز می‌شد. اما در سال ۱۰۴۲ سلسله سلطنتی بومی دوباره به دست [[ادوارد خستو]] بازسازی شد.
خط ۸۴:
[[پرونده:King Henry V at the Battle of Agincourt, 1415.png|بندانگشتی|راست|پادشاه [[هنری پنجم (انگلستان)|هنری پنجم]] در زمان [[جنگ صد ساله]] در نبرد [[آگین کورت]] و در روز [[سنت کریسپین]] در برابر ارتش بسیار بزرگتر فرانسه جنگید و پیروزی را برای انگلستان رقم زد]]
 
به دنبال این وقایع [[دودمان پلانتاژنه|خاندان پلانتاژنه]] از آنژو تاج و تخت انگلستان زمان هنری دوم را به ارث بردند. آن‌ها انگلستان را ضمیمه امپراتوری [[فئودالی]] نوپای [[آنژوین]] شامل [[ناحیه آکیتن]] که در فرانسه به ارث برده بودند ساختند. آن‌ها به مدت سه قرن در انگلستان سلطنت کردند. برخی از پادشاهان مشهور آن ریچارد، ادوارد، ادوارد سوم و هنری بودند. این دوران شاهد تغییراتی در تجارت و قانون، از جمله امضای [[مگنا کارتا]]، منشور حقوقی انگلیس برای محدود کردن قدرت سلطان توسط قانون و حفاظت از امتیازات افراد آزاد (غیر برده) بود. همچنین [[رهبانیت]] کاتولیک رونق گرفت، فلاسفه ظهور کردند، و دانشگاه‌های آکسفورد و کمبریج با حمایت دربار تأسیس شد. امیر نشینامیرنشین ولز در طول قرن ۱۳ تیول پلانتاژنه شد و فرمانداری ایرلند توسط پاپ به دربار انگلیس داده شد.
 
در طول قرن چهاردهم، پلانتاژنه و [[دودمان والواها|خاندان والواها]] هر دو خود را مدعیان مشروع [[خاندان کاپه]] و به تبع آن فرانسه خواندند؛ و درگیر [[جنگ صد ساله]] شدند. اپیدمی [[مرگ سیاه]] در ۱۳۴۸ میلادی به انگلستان رسید و در مجموع تا نیمی از ساکنان انگلستان را کشت. در فاصله سال‌های ۱۴۵۳ تا ۱۴۸۷ جنگ داخلی میان دو شاخه از خانواده سلطنتی، [[خاندان یورک|یورک]] و [[خاندان لنکستر|لنکستر]]، رخ داد. این جنگ که به نام [[جنگ رزها]] است در نهایت باعث شد یورک‌ها تاج و تخت را به‌طور کامل به یک خانواده نجیب‌زاده ویلزی به نام [[خاندان تودور]]، شاخه‌ای از خاندان لنکستر به رهبری [[هنری هفتم (انگلستان)|هنری تودور]] واگذار کند. [[هنری هفتم|هنری تودور]] با پیروزی در [[نبرد بازورث فیلد]] به سلطنت رسید و [[ریچارد سوم (انگلستان)|ریچارد سوم]] پادشاه یورک در همین جنگ کشته شد.<ref name="EnglishWiki"/>
خط ۱۱۲:
[[پرونده:McConnel & Company mills, about 1820.jpg|بندانگشتی|راست|کارخانه‌های تولید پنبه در منچستر، «اولین شهر صنعتی» در جهان، در حدود ۱۸۲۰ میلادی]]
 
در طول [[دورهٔ ویکتوریایی]]، لندن بزرگترین و پرجمعیت‌ترین منطقه شهری در جهان شد و تجارت در درون امپراتوری بریتانیا و همچنین جایگاه ارتش و نیروی دریایی بریتانیا بر دیگران برتری چشمگیری پیدا کرد. آشفتگی‌های سیاسی در داخل کشور نظیر رادیکال‌هایی مانند [[چارتیسم|چارتیست]]‌ها و جنبش [[حق رأی]] برای زنان (suffragettes) باعث اصلاحات قانونی و اعطای حق رایرأی همگانی شد. انتقال قدرت در شرق اروپای مرکزی منجر به [[جنگ جهانی اول]] شد. صدها هزار نفر از سربازان انگلیسی برای انگلستان به عنوان بخشی از نیروهای [[متفقین]] کشته شدند. دو دهه بعد، در [[جنگ جهانی دوم]]، بریتانیا دوباره در جبهه متفقین قرار گرفت. در پایان [[جنگ تصنعی|جنگ نشسته]]، [[وینستون چرچیل]] نخست‌وزیر زمان جنگ شد. توسعه فناوری‌های نظامی باعث آسیب دیدن بسیاری از شهرها در حملات هوایی رعد آسا موسوم به [[بلیتس]] گردید. پس از جنگ، امپراتوری بریتانیا شاهد [[استعمارزدایی]] سریعی شد و نوآوری‌های تکنولوژیک در کشور شتاب گرفت. خودرو ابزار اصلی حمل و نقل شد و پیشرفت [[موتور جت]] توسط [[فرانک ویتل]] [[مسافرت هوایی]] را گسترش داد. [[حمل و نقل]] موتوری و همچنین ایجاد [[خدمات بهداشت ملی]] (NHS) در سال ۱۹۴۸ الگوهای سکونت را در انگلستان تغییر داد. خدمات بهداشت ملی بریتانیا مراقبت‌های بهداشتی با استفاده از [[بودجه عمومی]] را به همه ساکنان دائمی کشور در زمان نیاز به رایگان ارائه می‌کند. هزینه این سرویس از مالیات‌های عمومی پرداخت می‌شود. ترکیب مجموعه‌ای از این تغییرات منجر به اصلاحات [[دولت‌های محلی در انگلستان]] در اواسط قرن بیستم شد.
 
[[پرونده:UK-2014-London-The Cenotaph.jpg|بندانگشتی|[[مقبره سرباز گمنام در وایتهال]]، بنای یادبود کشته شدگان [[نیروهای مسلح بریتانیا]] در طول دو جنگ جهانی]]
خط ۱۳۲:
از زمان [[قدرت‌سپاری|انتقال قدرت]]، که در آن دیگر کشورهای بریتانیا یعنی اسکاتلند، ولز و [[ایرلند شمالی]] هر کدام پارلمان یا مجمع خود را برای تصمیم‌گیری در مورد مسائل محلی دارند، بحث در مورد چگونگی موازنه این امر برای انگلستان وجود داشته‌است. در ابتدا قرار بود که [[مناطق انگلستان|مناطق مختلف انگلستان]] نیز دارای اختیارات مشابهی شوند، اما پس از رد این پیشنهاد توسط [[شمال شرق انگلستان|شمال شرق]] در یک همه‌پرسی، این برنامه منتفی شد.
 
یکی از مسائل عمده [[مسئله لوتیان غرب]] است، به این معنی که نمایندگان اسکاتلند و ولز می‌توانند دربارهٔ قوانینی که صرفاً انگلستان را تحت تأثیر قرار می‌دهد رایرأی دهند، در حالی که نمایندگان انگلیسی مجلس چنین حقی دربارهٔ امور آن کشورها ندارند. این مسئله پس از آنکه انگلستان تنها کشوری در بریتانیا شد که درمان و داروی رایگان برای بیماران سرطانی و مراقبت در منزل برای افراد مسن ندارد و همچنین شهریه‌های دانشگاه در آن بالاتر است، منجر به افزایش مداوم [[ناسیونالیسم انگلیسی]] شده‌است. برخی پیشنهاد کرده‌اند یک پارلمان تفویضی انگلیسی ایجاد شود ولی سایرین معتقد به روش ساده‌تر محدود کردن رای‌گیری صرف از نمایندگان انگلیسی دربارهٔ امور صرفاً مربوط به انگلستان می‌باشند.<ref name="EnglishWiki"/>
 
[[پرونده:Royal courts of justice.jpg|بندانگشتی|راست|[[دادگاه قضایی سلطنتی]]]]