دی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز ویرایش بهوسیلهٔ ابرابزار: |
||
خط ۸:
در آیین زرتشتی در هرکدام از دیروزها از دیماه، جشنی برگزار میشود که [[کوشیار گیلانی]] در [[زیج جامع]] این روزها را [[دی جشن]] مینامد.
نخستین جشن که در روز نخست دیماه (اورمزد یا هرمزد) یعنی نخستین روز پس از جشن یلدا برگزار میشود، [[دی دادار جشن]] یا «جشن خرم روز» یا خور روز (روز خورشید)، یا نود روز (۹۰ روز تا نوروز) نام دارد.
روز هشتم از دی ماه یا روز «دی به آذر»، اولین جشن دیگان برگزار میشود که ابوریحان بیرونی در کتاب [[قانون مسعودی]] از این جشن با عنوان «عید دی الاول» نام
روز پانزدهم از دی ماه یا روز «دی به مهر» جشن دیگان دوم (/دیبگان/بتیکان) برگزار میشود.
در روز بیست و سوم از دیماه یا روز «دی به دین»، سومین جشن دیگان برگزار میشود.
خط ۱۶:
{{گفتاورد|دی ماه، نخستین روز آن خرم روز است و این روز و ماه هر دو به نام خداوند است که «هرمز» نامیده میشود، یعنی حکیم و دارای رای و آفریدگار. در این روز عادت ایرانیان چنین بوده که پادشاه از تخت شاهی پایین میآمد و جامهای سفید میپوشید و در بیابان بر فرشهای سپید مینشست و دربان و یساولان را که شکوه پادشاه با آن هاست به کنار میراند و هر کس که میخواست پادشاه را ببیند، خواه دارا و خواه نادار بدون هیچ گونه نگهبان و پاسبان، نزد شاه میرفت و با او به گفتگو میپرداخت و در این روز پادشاه با برزگران مینشست و در یک سفره با آنها خوراک میخورد و میگفت: من مانند یکی از شماها هستم و با شماها برادرم، زیرا استواری و پایداری جهان به کارهایی است که به دست شما انجام میشود و امنیت کشور نیز با من است، نه پادشاه را از مردم گریزی است و نه مردم را از پادشاه||}}
==
واژه دی در [[اوستا]] ''دتهوش(Dathush)'' یا ''دزوه(Daz-vah)'' و به معنی دادار یا آفریننده و آفریدگار است که همیشه به مانند صفتی برای اهورامزدا آورده شدهاست. در اوستا در آفرینگان گاهنبار بند ۱۱ صفت دتهوش برای دهمین ماه سال بکار
این واژه از مصدر ''دا''
== رویدادها ==
خط ۲۹:
* [[۱۹۶۸ (میلادی)|۱۹۶۸]] - فضاپیمای '''[[آپولو ۸]]''' با ۳ سرنشین وارد مدار [[ماه]] شد و ده بار به دور آن چرخید.
* [[۱۳۴۱ (خورشیدی)|۱۳۴۱]] - مأموریت [[نیروی هوایی شاهنشاهی ایران]] برای حفظ صلح در [[کنگو]].<ref>لطفینیا، سلیمان. «روزشمار تاریخ». ''[[امرداد (هفتهنامه)|هفتهنامهٔ امرداد]]''، شنبه ۲۴ دی ۱۳۹۱، سال سیزدهم، شمارهٔ ۲۸۹، ص ۸.</ref>
*
== مناسبتها ==
* [[روز مادر]] در [[اندونزی]].
خط ۴۲:
== زادروزها ==
* ۵ دی
* [[۱۸۵۸ (میلادی)|۱۸۵۸]] - [[جاکومو پوچینی]]، موسیقیدان و [[آهنگساز]] بزرگ [[مردم ایتالیا|ایتالیایی]].
* [[۱۶۰۵ (میلادی)|۱۶۰۵]] - [[تیانچی]]، پانزدهمین [[امپراتور]] [[سلسله مینگ]].
خط ۴۹:
* [[۱۹۴۳ (میلادی)|۱۹۴۳]] - [[سیلویای سوئد|سیلویا]]، شهبانوی [[سوئد]].
* [[۱۹۰۵ (میلادی)|۱۹۰۵]] - '''[[هوارد هیوز]]'''، [[هوانورد]]، [[مهندس]] و [[کارگردان فیلم|کارگردان]] [[آمریکاییها|آمریکایی]].
* [[۱۹۴۳ (میلادی)|۱۹۴۳]] - '''[[تاریا هالونن]]'''، یازهمین [[
* [[۱۳۰۰ (خورشیدی)|۱۳۰۰]] - '''[[عباس سحاب]]''' [[جغرافیدان]] و نقشهنگار (کارتوگراف)، بنیانگذار دانش نقشهنگاری به شیوهٔ نوین در ایران.
* [[۱۳۱۳ (خورشیدی)|۱۳۱۳]] - '''[[فروغ فرخزاد]]''' شاعر
خط ۵۶:
* ۱۳۴۱ - '''[[سهراب رحیمی]]''' شاعر
* [[۱۲۷۰ (خورشیدی)|۱۲۷۰]]- [[محمدعلی جمالزاده]]: اصفهان - داستاننویس
* ۱ دی ۱۳۰۸ -[[محمد نوری]] خواننده
* ۱ دی ۱۳۵۰ -[[رامبد جوان]]
* ۵ دی ۱۳۴۸- [[هومن برق نورد]] بازیگر
* ۶ دی ۱۳۵۹ - [[مهرشاد بهرامی]] خواننده
* ۷ دی ۱۳۴۷- [[محمدرضا فروتن]] بازیگر
* ۱۰ دی ۱۳۲۹- [[ناصر چشم آذر]] موسیقی دان آهنگساز و نوازنده ایرانی
* ۱۰ دی ۱۳۴۰- [[کتایون ریاحی]] بازیگر و نویسنده
* ۱۰ دی ۱۳۴۰- [[ناصر عبداللهی]]
* ۱۲ دی ۱۳۷۸- [[آ محمد حسین خان رجائی]] خان بزرگ ایل بختیاری و از سرداران نامی تاریخ معاصر
* ۱۳ دی ۱۳۵۷- [[سام قریبیان]] بازیگر و نویسنده
* ۲۰ دی ۱۳۶۰- [[جواد عزتی]] بازیگر
* ۲۲ دی ۱۳۶۱ - [[نگار جواهریان]] بازیگر
* ۲۲ دی ۱۳۶۲ - [[ترانه علیدوستی]] بازیگر و نویسنده
* ۲۳ دی ۱۳۶۰ - [[محمد علیزاده]] خواننده
* ۲۵ دی ۱۳۵۵ - [[ماه چهره خلیلی]] بازیگر
* ۲۷ دی ۱۳۴۴ - [[سید جواد هاشمی]] بازیگر
* ۲۷ دی ۱۳۵۱ - [[مجید اخشابی]] خواننده
خط ۸۱:
* [[۲۰۰۷ (میلادی)|۲۰۰۷]] - '''[[اکبر رادی]]''' [[نمایشنامه|نمایشنامهنویس]] [[ایران|ایرانی]].
* [[۲۰۰۸ (میلادی)|۲۰۰۸]] - '''[[ساموئل هانتینگتون]]،''' دانشمند علوم سیاسی [[دانشگاه هاروارد]].
* [[۱۳۹۷ (خورشیدی)|۱۳۹۷]] - [[سید محمود هاشمی شاهرودی|'''سید محمد هاشمی شاهرودی''']]، سیاستمدار ایرانی و از مراجع تقلید شیعه
== جُستارهای وابسته ==
خط ۱۰۳:
== منابع ==
{{پانویس|اندازه=کوچک}}
* [http://www.iranianshistoryonthisday.com/
{{ماههای خورشیدی}}
|