پلوتارک: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات: جایگزینی پیوند جادویی شابک با الگو شابک
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر
خط ۱:
[[پرونده:Plutarch.gif|بندانگشتی|چپ|پلوتارک.]]
'''پلوتارک''' یا '''پلوتارخوس''' (به [[زبان یونانی|یونانی]]: Πλούταρχος) (حدود ۴۶–۱۲۷ میلادی) از تاریخ‌نگاران، زندگی‌نامه‌نویسان و مقاله‌نویسان [[یونان باستان]] بود. نام پدر وی مشخص نیست اما بنا بر داستان‌ها و روایاتی که سینه به سینه نقل شده‌است، احتمالاً نامش [[نیکاراکوس]] (به [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]: NikarchusNίκαρχoς) بوده‌است. نام پدربزرگش [[لامپریاس]] (به [[زبان انگلیسییونانی|انگلیسییونانی باستان]]: LampriasΛαμπρίας) بوده، همان‌طور که در [[مورالیا]] (به [[زبان انگلیسییونانی|انگلیسییونانی باستان]]: Moralia Ἠθικά) قید شده‌است.
 
وی در یکی از خانواده‌های مهم شهر خرونه در مرکز یونان به‌دنیا آمد. او به سال ۶۶ میلادی به گاه دیدار [[نرون]] قیصر روم از [[آتن]] در این شهر بوده‌است. بعدها در یونان و مصر به سیاحت پرداخته و چند صباحی در روم زیست و مورد عنایت [[تراژان]] امپراتور روم واقع گشته و از جانب او به امارت شهری گماشته شد. پلوتارخ سالهای آخر زندگیش را در زادگاه خود که به رسوم و آداب و مردمانش دلبستگی فراوان داشت، گذراند و در آنجا مدرسه‌ای گشود و حلقهٔ درس داشت.
 
اولین مورخی که نامی از پلوتارک برده «سوئیداس :Suidas» است که در ضمن «کتاب لغت» خویش چنین نگاشته‌است: «پلوتارک در سرزمین «بئوسی:Beotie» در شهر «خرونه:Cheronee» در دوران امپراطوری تراژان یا قبل از او پا به عرصهٔ گیتی نهاد. تراژان او را به سمت کنسولی برگزید و به احترام اطلاعات وسیع وی، به نوّابی که به ایالت « ایلیری: Illirie» از جانب او حکومت می‌کردند، امر صریح داد تا در کلیهٔ امور، رأی پلوتارک را حجت بدانند.
 
== آثار پلوتارک ==
در فهرست معروف به [[لامپیریاس]] شمارهٔ نوشته‌ها و رسالات پلوتارخ ۲۷۷ ذکر شده و گویا این فهرست ناقص و در برخی موارد غیرقابل اعتماد است. از میان کتابهای معروف او می‌توان از رساله در اخلاق، همپرسی‌ها، رساله در موسیقی، فراسکندری، مسایل طبیعی و کتاب ایسیس واوسایریس (ایزیس و اوزیریس) را نام برد.
 
کتاب بسیار مهم پلوتارخ که در سراسر جهان سخت شناخته و معروف است همان '''سرگذشت‌ها''' (Lives) است که تحت عنوان ''حیات مردان نامی'' به فارسی نیز ترجمه شده‌است. این کتاب زندگی نامهٔ سرداران و حکام و فرمانروایان و شاهان و قیصران و آزادمردان و نامورانی است که در روزگار کهن به سبب کرداری یا تقوا و فضیلتی مشهور و زبانزد بوده‌اند. پلوتارخ به سبب سبک ویژه‌اش در نویسندگی که اغلب شیوهٔ همپرسی افلاطونی را به کار می‌برد و هم چنین به جهت روش و برداشت خاص فلسفی و اخلاقی و سیاستش که در نوشته‌های او منعکس است از دیر باز سخت مورد پسند مردمان بوده و از اقبال خاص و عام برخورداری داشته‌است.<ref>دین ایرانی، ص ۱۱۶ تا ۱۱۸</ref>
 
علت این اشتهار آن است که مورخ مذکور، مروّج سبک و روش مخصوصی در تاریخ است که همانا بیان حیات مردان مشهور و مقایسهٔ نکات برجسته و جالب زندگانی آنان با یکدیگر است. غرض مؤلف از انتخاب این شیوهٔ تحریر، که قبل از او هم سابقه داشته‌است، این بوده که بر خلاف اغلب مورخین معاصر خود، به ذکر سرگذشت‌ها و فتوحات و حوادث تاریخی اکتفا ننماید بلکه خصوصیات اخلاقی مردانی را که منشأ تحولات بزرگی در دنیای قدیم بوده‌اند به محک آزمایش و نقادی و سنجش بزند و از این طبایع قوی و مردان با اراده که بعضی صاحب فضائل گرانمایه ای بوده و برخی ضعف و انحرافاتی داشته‌اند، نمونه‌های کاملی در تقوا و اراده بدست دهد تا این نمونه‌ها، راهنمای نسل‌های آتی باشند.