محمد دبیرسیاقی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
پاککردن لقبهای "استاد" |
به نظر میرسد سراسر بخش "سخنان" ناقض حق تکثیر باشد زیرا دقیقا از روی متن، کپی شدهاند. |
||
خط ۵۰:
| پانویس =
}}
'''سیدمحمّد دبیرسیاقی''' زادهٔ [[۴ اسفند]] [[۱۲۹۸ (خورشیدی)]] <ref>http://id.loc.gov/authorities/names/n86821257.html</ref> در [[قزوین]]، درگذشتهٔ سحرگاه [[۱۶ مهر]] [[۱۳۹۷ (خورشیدی)|۱۳۹۷ (خورشیدی]]) در قزوین<ref>مشاهیر قزوین؛ سیدمحمد دبیرسیاقی [http://sobheqazvin.ir/News/330230-استاد_دبيرسياقي_شاگرد_علامه_دهخدا_دارفاني_را_وداع_گفت وبگاه صبح قزوین]</ref> [[پژوهش|پژوهشگر]]، [[نویسنده]]، [[شاعر]]، آموزگار [[ادبیات فارسی]] و مصحح متون کهن پارسی است. وی در [[مؤسسه لغتنامه دهخدا و مرکز بینالمللی آموزش زبان فارسی]] مشغول بکار بوده و مصحح بسیاری از متنهای کهن [[زبان فارسی]] است.<ref>سیدمحمد دبیرسیاقی [http://mafakherqazvin.ir/item.aspx?sid=h_311 وبگاه مفاخر و چهرههای ماندگار قزوین]</ref><ref>سیدمحمد دبیرسیاقی [http://www.aftabir.com/lifestyle/view/111060/دبیر-سیاقی-قزوینی سایت آفتاب]</ref><ref>سیدمحمد دبیرسیاقی [http://www.rasekhoon.net/mashahir/show-103931.aspx وبگاه راسخون]</ref> دبیرسیاقی نزدیک به ۸۰ متن ادبی و تاریخی را تصحیح و چاپ کردهاست<ref>سیدمحمد دبیرسیاقی [http://mafakherqazvin.ir/item.aspx?sid=h_311 سایت مفاخر و چهرههای ماندگار قزوین]</ref><ref>وبگاه صداو سیمای مرکز قزوین [http://qazvin.irib.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=2380:----&catid=102:1389-05-13-04-56-29 محمد دبیر سیاقی]</ref><ref>وبگاه صبح قزوین [http://sobheqazvin.ir/public/todaynews-15522.aspx مشاهیر قزوین|محمد دبیر سیاقی]</ref> که از میان آنها میتوان [[شاهنامه|''شاهنامه فردوسی'']]، ''دیوان [[منوچهری دامغانی]]''، ''[[نزهةالقلوب]]''، ''[[فرهنگ سروری|فرهنگ سُروری]]'' و ''سلطان [[جلالالدین خوارزمشاه]]'' و تصحیح [[لغت فرس|''لغت فرس'']] [[اسدی طوسی]] را نام برد.<ref>سالشمار زندگی علامه دهخدا [http://icps.ut.ac.ir/mo-dehkhoda.html وبگاه مؤسسهٔ دهخدا و مرکز بینالمللی آموزش زبان فارسی]</ref> او میان سالهای [[۱۳۲۶ (خورشیدی)|۱۳۲۶ (خورشیدی]]) تا [[۱۳۳۴ (خورشیدی)|۱۳۳۴ (خورشیدی]]) در گردآوری [[فرهنگ لغت]] با [[علیاکبر دهخدا]] همکاری داشت. از آن پس همکاری او با [[مؤسسه لغتنامه دهخدا و مرکز بینالمللی آموزش زبان فارسی]] - تا [[۱۳۵۹ (خورشیدی)]] که کار این اثر به پایان رسید - پی گرفته شد.<ref>تاریخچهٔ مؤسسه [http://icps.ut.ac.ir/about-f.html تارنمای مؤسسۀ دهخدا و مرکز بینالمللی آموزش زبان فارسی]</ref> کار بزرگی که دبیرسیاقی در دست داشت، نوشته لغتنامه فارسی است که
== سرگذشت ==
محمد دبیرسیاقی در محله گلبن قزوین به دنیا آمد. پدرش سیدباقر فرزند سیدسیاق از [[خوشنویسی ایرانی|خوشنویسان]] سرشناس دوران خود و مادرش، دختر میرزا آقاخان مستوفی فرزند [[میرزا ابوالقاسم ملاباشی]] از [[مجتهدان]] [[ناصرالدینشاه قاجار|دوره ناصری]] بود.<ref>http://hamshahrionline.ir/details/289195/Culture/literature</ref>
محمد دبیرسیاقی پس از [[دوره ابتدایی]]، [[دبیرستان|دوره اول متوسطه]] را در دبیرستان شاهپور (امید) قزوین به پایان رساند.<ref>وبسایت نگاهمدیا [http://www.negahmedia.ir/media/show_podcast/58362 سیدمحمد دبیرسیاقی]</ref> وی پس از گرفتن دیپلم در سال ۱۳۱۸ وارد دانشگاه تهران شد. ایشان در سال ۱۳۲۴
در نواری صوتی از علیاکبر دهخدا، از سیاقی بهعنوان جوانی کوشا در تنظیم ''لغتنامه'' یاد کردهاست.<ref>سایت خبرگزاری مهر [http://old.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsId=1041455 صدای دهخدا در رادیو]</ref> دبیرسیاقی از [[۱۳۵۷ (خورشیدی)|۱۳۵۷ (خورشیدی]]) تا هنگام مرگ عضو هیئت علمی [[انجمن آثار و مفاخر فرهنگی]] بود.
خط ۶۱:
محمد دبیرسیاقی همچنین تا پایان عمر در زادگاه خود، قزوین، به پژوهش و آموزش زبان پارسی ادامه داد<ref>http://pediagard.ir/wiki/محمد_دبیرسیاقی</ref> و در [[دانشگاه بینالمللی امام خمینی]] قزوین به آموزش زبان فارسی به دانشجویان اشتغال داشت.
وی در ۱۶
=== بخشی از زندگینامه خودنوشت ===
« از دید طول زندگی، چون روز چهارم اسفند ماه یکهزار و دویست و نود و هشت (خورشیدی) متولد شدهام، امروز که چهارم اسفند هزار و سیصد و نود و یک (خورشیدی) است، درست که به نود و دومین سال عمر پا نهادهام و بیشک از اینکه چندگاه دیگر خواهم زیست، ناآگاهم، خدای تعالی داند و بس. عرض عمر حساب دیگری نیز دارد؛ بدین شرح:
۶۲ سال با پدر که در ۱۳۶۰ درگذشت، ۷۶ سال با مادر که در ۱۳۷۴ دار فانی را وداع گفت: تا امروز ۶۴ سال با همسر و ۶۰ سال با فرزندان. ۹ سال در مدرسه امید (شاهپور بعدی) قزوین با معلمانی سراپا اخلاص و شوق تعلیم دادن و مدیری با شخصیت چون غلامرضا شمس فرزند [[شمسالعلما عبدالرب آبادی]] از نویسندگان [[نامه دانشوران]]، برای گذراندن دوره ابتدایی و ۳ سال اول متوسطه؛ یک سال در خدمت فرهنگ قزوین به تدریس حساب در دبستان پهلوی و دبستان ۱۵ بهمن و اداره دفتر دبیرستان پهلوی.
و
مدت ۹ سال با علامه علیاکبر دهخدا در تنظیم مطالب حروف «ظ»، «ض»، «ل» و «پ» و ۱۱ سال با [[محمد معین]] در لغتنامه دهخدا و در انجمن ایرانشناسی.
خط ۸۳:
و نیز عضویت هیئت علمی انجمن آثار ملی ([[انجمن آثار و مفاخر فرهنگی]]) را از ۱۳۵۶ (خورشیدی) تا سال ۱۳۸۹ (خورشیدی).
چند سال نیز جزو هیئت تحریریه علمی مجله پیام نور در [[دانشگاه پیام نور]] در تهران و دو سال مدیریت مجله «نشریه مالیات» وزارت دارایی را عهدهدار بودهام؛ قوانین و مقررات مصوب مالیاتی مورد عمل از سال ۱۲۹۶ (خورشیدی) تا سال ۱۳۴۴ (خورشیدی) را گردآوری کرده و به طبع رساندهام و بیش از
شرح احوال و آثار برخی رجال علمی و ادبی را برای نشر در دائرةالمعارفهایی که در داخل یا خارج کشور طبع و نشر میشوند تهیه و تقدیم آنان کردهام. سخنرانیها در [[تهران]] و [[مشهد]] و [[کرمان]] و قزوین و نیز در کشورهای [[آلمان]] و [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] و [[هند]] و چین به مناسبات مختلف ایراد نمودهام. سفرها با خانواده در ایران و نیز در اروپا و ترکیه و هند و کشور چین تنها یا با همسر و فرزندان داشتهام و ساعات بسیار با فرزندان صرف بررسی دروس و راهنمایی آنان کردهام.
خط ۹۰:
الف. استخدام در اداره فرهنگ قزوین به مدت یک سال تحصیلی [[مهر ۱۳۱۷]] تا پایان [[شهریور ۱۳۱۸]] با ماهی ۱۵ [[تومان]] حقوق، برای تدریس حساب در سال ششم دبستان پهلوی، دبستان ۱۵ بهمن و اداره دفتر دبیرستان پهلوی.
ب. استخدام در وزارت دارایی به عنوان کارمند آموزشی، با ماهی صدتومان حقوق و اشتغال در اداره کل مالیاتهای غیرمستقیم از سال ۱۳۱۹ تا سال ۱۳۲۷ (خورشیدی) در خدماتی چون مأمور وصول مالیات در شعبه راهآهن، معاون دایره قوانین و رئیس دفتر اداره و سپس انتقال به اداره کل مالیاتهای مستقیم، از سال ۱۳۲۷ (خورشیدی) تا سال ۱۳۵۳ (خورشیدی) در خدماتی چون ریاست دفتر اداره کل مالیاتهای مستقیم، عضویت کمیسیونهای مالیاتی بدوی و نیز تجدیدنظر، ریاست اداره قوانین پیشکاری دارایی تهران و عضویت شورای عالی مالیاتی و عضویت کمیسیون ناظر بر انتصابات وزارتخانه،
ج. عضویت انجمن ایرانشناسی ([[انجمن بینالمللی ایرانشناسی]]) به مدیریت [[ابراهیم پورداود]]؛ با عنوان دبیر انجمن از سال ۱۳۲۵ تا سال درگذشت پورداود در سال ۱۳۴۸ و شرکت در تألیف آییننامه و کتاب جشن سده از سلسله انتشارات انجمن.
د. اشتغال در لغتنامه دهخدا از [[خرداد ۱۳۲۶]] به مدت ۹
ه. تهیه مقدمات تألیف لغتنامه فارسی با استخراج لغات از متون منظوم و منثور طبع شده در سالهای اخیر، به یاری دو تن از دستیاران و نظرخواهی از استادان ادب فارسی و تنظیم قواعد نود و دوگانه، برای تألیف آن لغتنامه و آغاز طبع آن بلافاصله پس از اتمام طبع لغتنامه دهخدا، در نیمه دوم سال ۱۳۵۹ و طبع شدن حرف «آ» و قسمتی از حرف «الف» به بعد تا سال ۱۳۸۸ (خورشیدی) به قطع رحلی و نیز در قطع وزیری و رقعی.
خط ۱۱۴:
م. تدریس در آموزشگاه عالی وزارت دارایی دستور زبان و متون فارسی به مدت ۵ سال از سال ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۵ (خورشیدی) و قانون مالیات بر درآمد در [[آبادان]] و [[خرمشهر]] فروردین ۱۳۴۶ (خورشیدی)
ن. تدریس در بخش فارسی دانشگاه پکن به دعوت آن دانشگاه به مدت چهار ماه. فارسی و دستور به دانشجویان چینی و دانشجویان [[
س. تدریس در بخش فارسی (قسم اللغه الفارسی) دانشکده ادبیات دانشگاه عین الشمس مصر (کلمهْالآداب، جامعه عین شمس) دو نوبت، هر کدام به مدت یک ماه و سخنرانی در «جامع ازهر» ([[دانشگاه الازهر]]) و دانشگاه «فؤاد اول» قاهره، دربارهٔ مسائل مختلف ادبی و تاریخ ادبیات ایران و غیره.
خط ۱۴۰:
[[علی دهباشی]] در پایان سخنانش به جایزهٔ [[بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار]] اشاره کرد که در سال ۱۳۷۰ به دبیرسیاقی اهدا شد.<ref name="bukharamag.com">http://bukharamag.com/1395.10.16173.html</ref>
پینوشت - در این متن که ظاهراً خودنوشته دبیرسیاقی است،
== سخنان ==
=== جلسات مجلهٔ مجله بخارا ===
عصر سه شنبه، بیست و هشتم [[دی ۱۳۹۵]] دویست و هفتاد و هفتمین شب از مجموعه جلسات مجلهٔ [[مجله بخارا]] با همراهی بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، گنجینهٔ پژوهشی [[ایرج افشار]]، [[کتابفروشی آینده]] و [[دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]] به نام ''شب دکتر سید محمد دبیر سیاقی'' مراسمی برگزار شد. متن پیام دبیرسیاقی به این نشست به قرار زیر بود: [[پرونده:Photo 2017-01-15 11-28-19-716x1024.jpg|بندانگشتی|شب سید محمد دبیرسیاقی]]حد سخندانی فردوسی و شاهکار وی شاهنامه را ابن یمین فریومدی چه نیکو وصف کردهاست. در این دو بیت:
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|سکهای کاندر سخن فردوسی طوسی نشاند| تا نپنداری که کس در عرصهٔ فرسی نشاند}}
{{ب|اول از بالای کرسی بر زمین آمد سخن| او سخن را باز بالا برد و بر کرسی نشاند}}
{{پایان شعر}}
و استاد طوس خود جامع و کامل چنین آغاز سخن کردهاست: {{سخ}}
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|به نام خداوند جان و خرد|کز این برتر اندیشه بر نگذرد}}
سطر ۱۵۶ ⟵ ۱۵۷:
با نام آفریدگار جهان آغاز نظم کردهاست که خود بهترین سر آغاز ست. از جان یاد کردهاست که آدمی چیزی عزیزتر از آن ندارد.
ذکر خِرَد که دستگیر آدمی در دوجهان است کرده و تأیید آن فرمودهاست:
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|خرد رهنمای و خرد رهگشای|خرد دست گیرد به هر دو سرای}}
{{پایان شعر}}
و سرانجام به اندیشه رسیدهاست که حاصل وجود آدمی است و مولوی در همین باره است که فرموده:
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|ای برادر تو همان اندیشهای|مابقی خود استخوان و ریشهای}}
{{پایان شعر}}
این بنده اگر توفیق چند نوبت طبع شاهنامه را بر اساس چاپ کلکته توسط ترنر ماکان و چاپ بروخیم تهران یافتهام، و اگر کشفالابیاتی برای شاهکار استاد سخن تهیه و نوبتی در دو مجلد و نوبت دیگر در یک مجلد به طبع رساندهام و اگر مندرجات آن کتاب گرانقدر را برای
همه کس میداند که اگر کسی وامی از صاحب مکنتی
شاهنامه را دیگر دانشی مردان به دفعات در کلکته و بمبئی و تهران و تبریز و فرانسه و آلمان و شوروی به چاپ رسانده و نشر کردهاند و نسخهٔ مصور ارزشمند مشهور آن را نیز. پیداست که کار همه عالمان و ناشران و مصححان درخور تکریم و
▲همه کس میداند که اگر کسی وامی از صاحب مکنتی بس تا ند تا با آن مشکلات مادی زندگی خود را برطرف س از د یا با آن وام کسب و کاری به راه اند از د و سودی ببرد آن پرداخت وام و بری ساختن ذِمّه از گردن را کار فوقالعادهای درخور س تا یش و تکریم نباید به حساب آورد؛ لذا آنچه این بنده دربارهٔ شاهنامه و جزوههای بیست و ششگانه و برگردان شاهنامه از نظم به نثر ساده کردهام یا کتابی با عنوان «زندگینامهٔ فردوسی و سرگذشت شاهنامه» تهیه کرده و به چاپ رساندهام یا مقالاتی در مجلات وقت، مرتبط با شاهنامه نوشتهام همه در حکم ادای دِین بودهاست و بس.
▲شاهنامه را دیگر دانشی مردان به دفعات در کلکته و بمبئی و تهران و تبریز و فرانسه و آلمان و شوروی به چاپ رسانده و نشر کردهاند و نسخهٔ مصور ارزشمند مشهور آن را نیز. پیداست که کار همه عالمان و ناشران و مصححان درخور تکریم و س تا یش است که هم از آن جمله در زمینهٔ ادای دِین به استاد سخن فردوسی به مناسبت بهرهگیری از حاصل سی و پنج ساله کار وی به چند تحقیق که طی مقالاتی در مجلههای وقت طبع و نشر کردهام اشارت میکنم:
مقالاتی دربارهٔ «آفرین» جز در معنی متداول آن که مرادف احسنت است و آن جملههایی
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|برآن غرم بر آفرین کرد چند| که از چرخ گردان مبادت گزند}}
سطر ۱۷۷ ⟵ ۱۷۹:
{{ب|زبانش چو پردخته شد زآفرین|ز رخش تکاور جدا کرد زین}}
{{پایان شعر}}
و نیز مقالاتی دربارهٔ مصرع: ''پدید آمد از فرّ او کان زر'' که اشارت به پدید آمدن معدن زری دارد به شکل درختی بر اثر زلزله و فروریختن کوهی در مشرق
دربارهٔ مصراع: ''ز یاقوت سرخ است چرخ کبود'' که اشارت به آفریده شدن آسمان و زمین دارد و شرح آن در کتاب مرصادالعباد نجمالدین دایه آمدهاست و برگردان آن به فارسی را ذیل همین مصراع پاورقی شاهنامه نقل کردهام.
نیز اشارت فردوسی به درگذشت همسر خود در مصراع دوم بیت ذیل:
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|نخسبد روان چون که بالا بچفت|تو تنها ممان چون که همراه رفت}}
{{پایان شعر}}
تهیهٔ کشف الابیات برای شاهنامه نیز چنانکه اشارت رفت خدمتی است که تقدیم به
مقالاتی نیز دربارهٔ فردوسی و شاهنامه به مناسبتهای مختلف چون جشنهای طوس و نیز مجالس بزرگداشت فردوسی در ایران و کشورهای دیگر که برپا میشدهاست تهیه کردهام که در مجلاتی چون [[سخن]]، [[یغما]]، [[آینده]] و جز اینها با عناوین مختلف به طبع رسیدهاست.
به موردی با عنوان ''کنج'' که در مجلهٔ یغما درج شدهاست اشارت و با شرح بیت متضمن آن کلمه و نیز شرح بیت دیگر که دربردارندهٔ پنج فعل به نشانهٔ پنج جمله است ختم مقال میکنم و عذرخواه تصدیع و متشکر از
آغاز داس تا ن رستم و سهراب در شاهنامه این بیت است:▼
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|اگر تند بادی برآید ز کنج |به خاک افکند نارسیده ترنج}}
سطر ۱۹۲ ⟵ ۱۹۹:
{{پایان شعر}}
معمولاً کلمهٔ آخر مصراع اول را کُنج با ضم حرف کاف میخواندهاند و در پایان مصراع دوم نیز کلمهٔ ترنج با ضم دوم یعنی تُرُنج تلفظ میکردهاند.
بند مصراع اول را اگر تند بادی برآید ز کَنج (بافاصله میان برآید ز کنج) و مصراع دوم: به خاک افکند نارسیده تُرُنج ضبط کردهام. کلمهٔ کَنج با فتح حرف کاف مترادف کلمهٔ کنگ به معنی بلندی و توسعه با توجه به معنی لغت کنگ نبات به معنی شاخه نبات است و کلمهٔ آخر مصراع دوم هم ترنج با فتح حرف را و در نتیجه بیت را چنین شرح نموده و به بیت افزودهام:
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|ستمکار خوانیمش ار دادگر|هنرمند گوئیمش ار بی هنر}}
{{پایان شعر}}
اگر تند بادی بوزد و از شاخه درخت، ترنج نارس و کالی را بکند و بر زمین بافکند آیا آن باد را ستمکاره باید دانست یا دادگر خواند؟ هنرمند باید گفت یا بی هنر باید خطاب کرد؟
اما شرح بیتی در نهایت سادگی و روانی، دربردارندهٔ پنج فعل به نشانهٔ پنج جمله نشاندهندهٔ هنر استاد سخن:▼
▲اما شرح بیتی در نهایت سادگی و روانی، دربردارندهٔ پنج فعل به نشانهٔ پنج جمله نشاندهندهٔ هنر استاد سخن:
در خوان پنجم، رستم به کشتزاری میرسد لگام از سر رخش برمیدارد و او را برای چرا رها میس از د و خود سپر زیر سر مینهد و به خواب میرود و دشتبان مزرعه آنجا میآید اسب را در کِشت مشغول چرا و سوارش را خفته میبنید و با چوبدست خود بر پای رستم میکوبد که:▼
▲در خوان پنجم، رستم به کشتزاری میرسد لگام از سر رخش برمیدارد و او را برای چرا رها
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|چرا اسب در کشت بگذاشتی؟|همه رنج نابرده برداشتی؟}}
{{پایان شعر}}
و جهان پهلوان:
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|ورا دید، برجست یاوه نگفت |دو گوشش بکند و همانجا بخفت}}
سطر ۲۱۲ ⟵ ۲۲۱:
محمد دبیرسیاقی در سال ۱۳۸۶، در مصاحبه با خبرنگار ادبی خبرگزاری فارس دربارهٔ ''[[شاهنامه]]'' به کوشش [[جلال خالقی مطلق]]، سخنانی را بیان میکند که شرح مختصر آن در زیر میآید.
من اگرچه چهار پنج دفعه ''شاهنامه'' چاپ کردهام و جزوههایی از آن هنوز با لغت و معنی زیر چاپ است، ولی ''شاهنامهٔ'' من تصحیح با نسخههای متعدد نبوده. من اهمیت کار خالقی را با کار ''[دیوان] منوچهریِ'' خودم مقایسه میکنم. سال ۱۳۲۴،
== یادمانها ==
=== جشننامه ===
[[مجله بخارا]] شماره ۱۱۷ خود، فروردین
=== کتاب دربارهٔ دبیرسیاقی ===
در سیزدهمین آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی از دو شخصیت نامدار، یعنی سید [[عبدالعزیز محقق طباطبایی]] یزدی و نیز سید محمد دبیرسیاقی، به عنوان نسخه پژوهان برگزیده، تجلیل شد. کتاب ارجنامه توسط سید فرشید سادات شریفی نوشته شدهاست. چاپ کتاب در
ایشان با عشق و مجاهدتی کمنظیر،
کتاب دبیر ادیب، یادنامه دبیرسیاقی به کوشش کمال حاج سیدجوادی نگاشته شدهاست و توسط [[انجمن آثار و مفاخر فرهنگی]] در تهران، چاپ اول در سال ۱۳۷۵ منتشر شدهاست.<ref>دکتر سید محمد دبیر سیاقی قزوینی [http://mtif.org/person/41456/دکتر-سید-محمد-دبیر-سیاقی-قزوینی وبگاه بنیاد محقق طباطبایی]</ref>
=== سردیس ===
به گزارش خبرگزاری مهر، طی مراسمی در مرکز اسناد و کتابخانه ملی قزوین که با حضور جمعی از اصحاب فرهنگ
در ادامه این مراسم دبیرسیاقی نیز طی سخنانی بر اهمیت و توجه جدی به مسائل فرهنگی در
اضافه میشود جواد حضرتیها مشاور فرهنگی
سیدمحمد دبیرسیاقی مصحح متنهای کهن فارسی است و در بین سالهای ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۴ در گردآوری لغتنامه دهخدا همکاری داشت. وی همچنین از سال ۱۳۵۷ عضو انجمن آثار مفاخر فرهنگی ایران بودهاست و
=== کتابخانه عمومی دبیرسیاقی ===
کتابخانه دبیرسیاقی در شهر [[محمدیه (قزوین)|محمدیه (قزوین]]) قرار دارد. محمد دبیرسیاقی در سال ۱۳۷۳ با فروختن خانه شخصی خود در [[زعفرانیه]] تهران، به شهر
مهدی رشوند یادآور شد: معلمان و مربیان نقشی مهم و اثرگذار در افزایش فرهنگ و بصیرت افراد برعهده دارند و با همکاری و حمایت از کتابخانههای عمومی توانند موجب ارتقای مطالعهٔ مفید و دانش عمومیشوند که کتابخانه عمومی دبیرسیاقی شهر محمدیه این
=== فیلم دربارهٔ دبیرسیاقی ===
سطر ۲۴۳ ⟵ ۲۵۲:
== کتابشناسی ==
=== برخی از تصحیح و
آثار تصحیح شده دبیرسیاقی با عنوان به کوشش دبیرسیاقی منتشر شدهاست. برخی از تألیفها و تصحیحهای محمد دبیرسیاقی در زیر آمدهاست:
=== برخی مقالهها و شعرهای دبیرسیاقی ===
* جشن سده - (نشریه انجمن ایرانشناسی) شماره ۲ -
* عدالت اسمعیل سامانی (شعر) - مجله جلوه - تیر ۱۳۲۴ - شماره ۱ (ص۳۱)
* خورشید و باد (شعر) - مجله جلوه - مهر۱۳۲۴ شماره ۴ (ص۱۹۴)
* بهار
* رکوب الکوسج یا کوسه برنشسته - مجله جلوه - بهمن۱۳۲۴ - شماره ۷و۸ (۷ صفحه - از ۳۴۷ تا ۳۵۳)
* جولاهه و دانشمند - مجله جلوه - بهمن۱۳۲۴ شماره ۷و۸ (ص۴۲۴)
سطر ۲۵۶ ⟵ ۲۶۵:
* بهمنجنه - مجله جلوه - اسفند ۱۳۲۴ - فروردین ۱۳۲۵ شماره ۹و۱۰ (۵ صفحه - از ۴۵۳ تا ۴۵۷)
* برزیگر و شاعر (شعر) - مجله جلوه - اردیبهشت ۱۳۲۵ شماره ۱۱ (۲ صفحه - از ۵۶۹ تا ۵۷۰)
* حمزة بن عبدالله خارجی یا (حمزه پسر
* عقاب (شعر) - مجله جلوه - آبان و آذر ۱۳۲۵ شماره ۱۵و۱۶ (۲ صفحه - از ۱۹۲ تا ۱۹۳)
* تقریظ - دینکرد - مجله جلوه - آبان و آذر ۱۳۲۵ شماره ۱۵و۱۶ (۲ صفحه - از ۱۹۳ تا ۱۹۴)
سطر ۲۶۹ ⟵ ۲۷۸:
* جامه سپید در مراسم سوگواری - مجله پشوتن - شماره ۵۵ سال اول
* کتاب صورت شاهان ساسانی - مجله پشوتن - آبان ۱۳۲۷ شماره ۸
* تحقیقات ادبی: لبیبی و اشعار او (۱) - مجله مهر - مرداد ۱۳۳۱ شماره ۸۷ (۳ صفحه - از ۳۱۰ تا ۳۱۲)
* رودکی و سندبادنامه (شعر) - [[مجله یغما]] - مهر ۱۳۳۴ شماره ۸۷ (۵ صفحه - ۳۲۰ تا ۳۲۴)
* رودکی و سندبادنامه (شعر) - [[مجله یغما]] - سال هشتم - آذر ۱۳۳۴ شماره ۹ (پیاپی ۸۹) (۴ صفحه - از ۴۱۳ تا ۴۱۶)
* رودکی و سندبادنامه (تکمله) - [[مجله یغما]]سال نهم تیر ۱۳۳۵ شماره ۴ (پیاپی ۹۶) (۲ صفحه - از ۱۵۷ تا ۱۵۸)
* یادی از دهخدا در اولین
* بخیل - ظریف - مجله یغما - مرداد ۱۳۳۷ شماره ۱۲۱ (صفحه ۲۰۸)
* [[شاه داعی شیرازی
* سفرنامه حاج نجمالملک (نجمالدوله) - مجله ایرانآباد - اسفند ۱۳۳۹ شماره ۱۲
* پدید آمد از فرّ او کان زر - [[مجله آینده]] - سال هفدهم
سطر ۲۹۸ ⟵ ۳۰۷:
* احتجاجات و سؤالات و توضیحات - [[مجله یغما]] - اردیبهشت ۱۳۵۷ شماره ۳۵۶ (۴ صفحه - از ۱۲۲ تا ۱۲۵)
* احتجاجات و سؤالات و توضیحات - [[مجله یغما]] - مهر ۱۳۵۷ شماره ۳۶۱ (۳ صفحه - از ۴۴۲ تا ۴۴۴)
*
* سیزده ره صد هزار - [[مجله یغما]] - بهمن۱۳۵۷ شماره ۳۶۵ (۲ صفحه - از ۶۹۵ تا ۶۹۶)
* امثال و حکم دهخدا - [[مجله آینده]] سال پنجم پاییز ۱۳۵۸ شماره ۷و۸و۹
سطر ۳۲۷ ⟵ ۳۳۶:
* موقوفات انیس الدوله - مجله وقف میراث جاویدان - تابستان ۱۳۸۴ - شماره ۵۰ (۱۴ صفحه - از ۲۰ تا ۳۳)
* کتابچه املاک وقفی و خالصه و اربابی ایران - مجله وقف میراث جاویدان - زمستان ۱۳۸۵ شماره ۵۶ (۸ صفحه - از ۲۵ تا ۳۲)
*
* دربارهٔ نامه ابوالفضل خطیبی - مجله گزارش میراث - بهمن و اسفند ۱۳۹۰ شماره ۴۹ (۲ صفحه - از ۵۰ تا ۵۱)
*
* هیچ نهادی دلسوز قواعد زبان فارسی نیست (مصاحبه) - مجله گزارش میراث - تیر ۱۳۹۱ دوره دوم - ضمیمه شماره ۲ (ص۸۵)
* یادداشتهایی دربارهٔ برنامههای رادیو و تلویزیون - مجله گزارش میراث - دوره دوم، سال ششم، شماره ٔ سوم و چهارم، مرداد
=== آثار منتشر شده در دهه ۲۰ ===
* ''دیوان منوچهری'' - اثر
=== آثار منتشر شده در دهه ۳۰ ===
* ''تذکرةالملوک''، ترجمه مسعود رجبنیا،
* ''ترجمان القرآن''، اثر علی بن محمد [[جرجانی]]، فارسی عربی، به کوشش سید محمد دبیرسیاقی (۱۳۳۳)
* ''دیوان فرّخی'' - اثر حکیم [[فرخی سیستانی
* ''[[فرهنگ آنندراج]]'' در هفت جلد به کوشش محمد دبیرسیاقی، فرهنگ جامع فارسی (۱۳۳۵)، تجدید چاپ در سال
* ''زراتشتنامه'' اثر [[زرتشت بهرام پژدو]] شاعر سده هفتم قمری، به کوشش محمد دبیرسیاقی (۱۳۳۶)، کتابخانه طهوری
* ''[[جامعالتواریخ]]''، تواریخ آلبویه و آلسامان، با مقدمه و حواشی و فهارس به کوشش محمد دبیرسیاقی (۱۳۳۸)، کتابفروشی فروغی
* ''[[مجمعالفرس]]'' سُروری کاشانی، اثر محمدقاسم بن حاجی محمد کاشانی، کتاب فرهنگ لغت در سه جلد، به کوشش سیدمحمد دبیرسیاقی (۱۳۳۸)
* ''کلیات [[شاه داعی شیرازی
=== آثار منتشر شده در دهه ۴۰ ===
* ''سفرنامه
* ''دیوان دقیقی'' (دقیقی و اشعار او) - اثر محمدبناحمد [[دقیقی]] - گردآورنده محمد دبیرسیاقی (۱۳۴۲) - مؤسسه مطبوعاتی علمی<ref>http://dlib.ical.ir/faces/search/bibliographic/biblioFullView.jspx?_afPfm=-i8nemmv72</ref>
* ''مشتی از خروار یا نمونه نثرهای بجامانده فارسی'' - شرحی در شناساندن هر اثر و نویسندهٔ آن به انضمام شرح لغات و ترکیبات و فهارس نمونهٔ آثار سده پنجم هجری در سه جلد شامل نمونه نثرهای سده چهار و پنج و شش ه.ق.ب نویسنده: محمد دبیرسیاقی (۱۳۴۵)
* ''دستور زبان فارسی'' - (راهنمای آموزشی) - نویسنده: محمد دبیرسیاقی (۱۳۴۵) چاپخانه علیاکبر علمی - چاپ چهارم (۱۳۴۸) انتشارات زوار
* ''تاریخ ایران عباس اقبال آشتیانی''، با حواشی و تجدیدنظر و فهرستها به کوشش محمد دبیرسیاقی (۱۳۴۶)
* ''گزیدهٔ تاریخ بیهقی'' - نوشته ابوالفضل محمدبنحسین بیهقی - به کوشش محمد دبیرسیاقی - (۱۳۴۸) - انتشارات کتابهای جیبی - چاپ چهارم ۱۳۶۳ [[انتشارات امیرکبیر]]
سطر ۳۵۸ ⟵ ۳۶۷:
* ''پیشاهنگان شعر فارسی'' (۱۳۵۱) - چاپ دوم ۱۳۵۶ [[انتشارات امیرکبیر]]
* فهرست الفبایی لغات فارسی با معادل عربی به ضمیمه (۱۳۵۴)
* ''گنج
* ''گزیدهٔ امثال و حکم دهخدا'' (۱۳۵۷) - چاپ چهارم (۱۳۶۶) [[نشر قطره]]
* ''مقالات دهخدا (۱'') - (چرند پرند، مجمعالامثال دخو، هذیانهای من و یاداشتهای پراکنده) - نوشته علامه علی اکبر دهخدا - به کوشش محمد دبیرسیاقی - چاپ نخست (۱۳۵۸)
سطر ۳۷۲ ⟵ ۳۸۱:
* ''لغتنامه فارسی'' (۱۳۶۵) - [[انتشارات دانشگاه تهران]]
* ''نمونههای نظم و نثر فارسی'' - با همکاری حسین بحرالعلومی و فرزامپور (۱۳۶۵)
* ''لغتنامه فارسی'' - بخش ا، آ، آیینه هوش - نویسنده سید محمد دبیرسیاقی - بررسیکنندگان: سید جعفر شهیدی - سعید نجفی اسدالهی - حسن احمدی گیوی - داریوش آشوری - عباس دیوشلی - رسول شایسته - حسن انوری - یداله شکری - [[انتشارات دانشگاه تهران]] - چاپ نخست آبان ۱۳۶۵
* ''گزیده امثال و حکم'' - اثر علامه علی اکبر دهخدا - به کوشش سید محمد دبیرسیاقی - انتشارات تیراژه - چاپ چهارم بهار ۱۳۶۶
* ''دیوان دهخدا'' - به کوشش سید محمد دبیرسیاقی - انتشارات تیراژه - چاپ چهارم ۱۳۶۶ (با تجدید نظر) - چاپ ششم (۱۳۷۷) تیراژه
* ''سفرنامه مکه'' - نوشته حاج [[مهدیقلی هدایت]] ([[مخبر السلطنه]]) - به کوشش سید محمد دبیرسیاقی - انتشارات تیراژه - چاپ نخست ۱۳۶۸
* ''
* ''رگِ رگی از آبِ شیرین و آبِ شور'' - مجموعه اشعار محمد دبیرسیاقی - چاپ نخست (۱۳۶۹)
* ''سفرنامه ناصرخسرو قبادیانی مروزی'' - با حواشی و تعلیقات و فهارس اعلام تاریخی و جغرافیایی و لغات - به کوشش سید محمد دبیرسیاقی - انتشارات زوار - چاپ سوم زمستان ۱۳۶۹ - چاپ دهم (۱۳۸۹)
سطر ۳۸۵ ⟵ ۳۹۳:
=== آثار منتشر شده در دهه ۷۰ ===
* ''رهآورد سفر'' - گزیده [[سفرنامه ناصرخسرو]] - تصحیح و توضیح سید محمد دبیرسیاقی - انتشارات سخن - چاپ نخست پاییز ۱۳۷۰
* ''زندگینامه فردوسی و سرگذشت شاهنامه'' به انضمام
* ''
* ''گف تا رهای آموزنده و دلاویز'' (گزیده مقالات معاصران) - گردآورنده سید محمد دبیرسیاقی - شرکت [[انتشارات علمی و فرهنگی]] - چاپ نخست ۱۳۷۴
* ''معانی و بیان'' - تقریرات استاد [[بدیع الزمان فروزانفر]] - گردآورنده سید محمد دبیرسیاقی - چاپ نخست (۱۳۷۵)
سطر ۳۹۲ ⟵ ۴۰۰:
* ''دیوان لغات الترک'' - ترجمه و تنظیم و ترتیب الفبایی سید محمد دبیرسیاقی - انتشارات [[پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی]] - تهران - چاپ نخست ۱۳۷۵<ref>http://s9.picofile.com/file/8302537000/دیوان_لغات_الترک_دبیرسیاقی.pdf.html</ref>
* ''پنجاه لطیفه از [[عبید زاکانی]] قزوینی'' - به ضمیمه گلچینی از سرودههای دبیرسیاقی (۱۳۷۷)
* ''پادشاهی خسروپرویز'' -
* ''رهآورد حکمت'' - دوره دو جلدی - شرح مسافرتها و سفرنامههای میرزا علی اصغر خان حکمت
* ''گلچینی از دیوان ناجی قزوینی'' - اثر باقر[[ناجی قزوینی]] (سده ۱۳) - به کوشش محمد دبیرسیاقی - (۱۳۷۹) نشر حدیث امروز
=== آثار منتشر شده در دهه ۸۰ ===
* ''کتابچهٔ سرشماری شهر قزوین بر مبنای تعلیمات نوین'' - جلد
* ''برگردان روایت گونه شاهنامه فردوسی به نثر'' (۱۳۸۰) [[نشر قطره]]
* ''تاریخچه فرهنگ و مدارس سرزمین قزوین بر مبنای تعلیمات نوین'' - جلد
* ''سیر تاریخی بنای شهر قزوین'' (از آغاز تا سال ۱۳۲۰ هجری (خورشیدی) با فهرست و نقشهها و تصاویر) - تألیف محمد دبیرسیاقی (۱۳۸۱) -
* ''رهآغاز حکمت'' - دو جلد - یادداشتها و شرح زندگانی [[علیاصغر حکمت]] (۱۳۸۳) انتشارات خجسته
* ''تقریرات استاد بدیعالزمان فروزانفر'' در شعبه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران (۱۳۲۰ تا ۱۳۲۲ (خورشیدی) دربارهٔ تاریخ ادبیات ایران - ۱۳۸۵ انتشارات خجسته<ref>سایت صداو سیمای مرکز قزوین [http://qazvin.irib.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=2380:----&catid=102:1389-05-13-04-56-29 محمد دبیر سیاقی]</ref><ref>سایت صبح قزوین [http://sobheqazvin.ir/public/todaynews-15522.aspx مشاهیر قزوین|محمد دبیر سیاقی]</ref><ref>سایت خانهٔ کتاب [http://www.ketab.org.ir/BookList.aspx?Type=Authorid&Code=34249 فهرست کتابهای محمد دبیر سیاقی]</ref><ref>سیدمحمد دبیرسیاقی [http://mafakher.net/archives/2223/ زندگینامۀ مفاخر،انجمن آثار و مفاخر فرهنگی]</ref><ref>{http://www.drdabirsiaghi.com/fa/News/List/آثار-دکتر-دبیرسیاقی</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = |عنوان = | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۵ اکتبر ۲۰۱۷}}https://icps.ut.ac.ir/moalefan/siaghi.html</ref><ref>https://www.cgie.org.ir/fa/article/155963/حکمت--محمد-دبیرسیاقی</ref><ref>{http://www.iranfarhang.com/BooksByGenerator.aspx?Generator=1349</ref>
سطر ۴۱۱ ⟵ ۴۱۹:
== منابع ==
* [http://www.drdabirsiaghi.com/fa
* [http://www.ibna.ir/fa/doc/naghli/266104 محمد دبیرسیاقی درگذشت|خبرگزاری کتاب ایران، ایبنا]
* [http://www.drdabirsiaghi.com/fa/News/List/آثار-دکتر-دبیرسیاقی آثار محمد دبیرسیاقی|
* [http://www.ketab.org.ir/BookList.aspx?Type=Authorid&Code=34249 فهرست کتابهای محمد دبیرسیاقی|سایت خانهٔ کتاب]
* [http://www.cgie.org.ir/fa/author/168/دبیرسیاقی محمد دبیرسیاقی|سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]
== پیوند به بیرون ==
{{ویکیگفتاورد}}
*
▲* [http://www.ensani.ir/fa/113602/profile.aspx برخی از مقالات محمد دبیرسیاقی|سایت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی]
* [http://www.ensany.ir/fa/16014/profile.aspx برخی از مقالات سیدمحمد دبیرسیاقی|سایت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی]
* [http://www.noormags.ir/view/fa/creator/38643 برخی از مقالات محمد دبیرسیاقی|پایگاه مجلات تخصصی نور]
|