بودا و زندگی ان{{برای| بنیانگذار آیین بودایی|گوتاما بودا}}
[[پرونده:Mahayanabuddha.jpg|بندانگشتی|280px|چپ|مجسمه بودا نشسته در [[چین]] از دوران سلسله [[تانگ]]]]
'''بودا''' لقبی است که در [[آیین بودایی]] به هر کسی که به «روشنی» (بودهی) رسیده باشد اطلاق می‌شود گرچه از آن بیشتر برای اشاره به [[گوتاما بودا|سیذارتا گوتاما بودا]]، بنیانگذار آیین [[بودایی|بودا]] استفاده می‌شود.
واژه بودا یعنی بیدار شده یا به عبارت دیگر، کسی که به روشنی رسیده‌است.<ref name=crystal>[http://www.crystalinks.com/buddha.html Buddha], CRISTALINKS</ref>
واژه بودا یعنی بیدار شده یا به عبارت دیگر، کسی که به روشنی رسیده‌است.<ref name=crystal>[http://www.crystalinks.com/buddha.html Buddha], CRISTALINKS</ref>[[گوتاما بودا]]»، بنیانگذار مذهب بودایی است .از هر پنج نفر مردمان جهان، يك نفر معتقد به تعاليم بوداست. بودا در قرن ششم قبل از ميلاد مي‌زيست، در حقيقت «بودا» يك لقب است به معني «فرد منورالفكر» يا به عبارتي «فردي كه درك بالايي دارد» اسم واقعي بودا، سيدارتا از خاندان گوآتاماست. وي فرزند رييس قبيله‌اي در شمال هند بود. خود و تمام خانواده‌اش هندو مذهب بودند؛ بودا در ناز و نعمت بزرگ شد و چيزي از جهان پيرامون خود نمي‌دانست تا آن كه پا به سنين جواني گذاشت؛ در آن زمان با سه واقعه مواجه شد كه اين سه واقعه تمام زندگي وي را متحول كردند. مردي بسيار پير و ناتوان به واسطه كهولت سن و مردي پير كه دچار بيماري بسيار سختي بود. وي با ديدن اين مناظر تصميم گرفت تا راهي براي كمك به مردمانش بيابد و معناي واقعي زندگي را پيدا كند. بدين ترتيب علي‌رغم آن كه ازدواج كرده و يك پسر نيز داشت، خانواده را ترك گفت و زندگي خود را وقف يافتن راهي براي فائق آمدن بر مشكلات مردمانش كرد. در ابتدا او به نزد دو روحاني هندو رفت، اما آن‌ها نتوانستند به سؤالاتش در مورد رياضت پاسخ دهند. سپس بودا سعي كرد تا مانند يك راهب هندو زندگي كند و 6 سال اين كار را ادامه داد و بدترين رياضت‌ها و شكنجه‌ها را تحمل نمود تا در برابر دردها و مصائب روزگار مقاوم شود، اما در نهايت آن را بي‌فايده يافت. بالاخره آن قدر زير درخت سايه گسترش نشست تا به نور معرفت رسيد و جواب سؤالش را يافت. بودا مي‌گفت كه علت رنج كشيدن، هوس است؛ هوس و تمايل به زندگي و به‌دست آوردن چيزهاي بسيار. احساسات قدرتمندي چون عشق دنيوي نيز باعث رنج كشيدن مي‌شود. به دنبال اين طرز تفكر، بودا چهار اصل را بنيان گذارد. اول آن كه رنج جزء جدايي‌ناپذير تمامي مراحل طبيعي زندگي است كه شامل؛ تولد، بيماري، پيري و مرگ. دوم؛ هوس باعث رنج است. سوم؛ براي غلبه بر درد و رنج بايد از تمامي هوس‌ها و خودخواهي‌ها دور شد. چهارمين اصل به بيان چگونگي دست يافتن به سه اصل قبلي پرداخته است. روشي كه بودا به تعليم عقايد خود مي‌پرداخت به «راه هشتگانه» شهرت دارد كه طبق آن مي‌بايست هشت عمل صحيح را پيش گرفت: پندار نيك، هدف درست، گفتار نيك، رفتار نيك، شغل درست، تلاش صحيح، تفكر صحيح و مراقبه (Meditaion) بودا بقيه عمر را به مسافرت و نشر افكار خود پرداخت و مردم هند را تعليم داد. وي طبقه‌بندي مردم را براساس اصول مذهب هندو مردود مي‌دانست. از آن جا كه پيروي از آيين هشتگانه بودا در ميان مردم مشكل است، راهبان بودايي به رهبانيت و ترك دنيا مي‌پردازند؛ بودا در سن 80 سالگي درگذشت. هدف روحانيون مذهب بودا، رسيدن به «نيروانا» يا همان عالم صلح، آرامش و آسودگي از رنج است. از جمله عقايد بودايي‌ها، زندگي مكرر انسان يا تناسخ است و معتقدند كه انسان پس از مرگ، دوباره متولد مي‌شود. بدين ترتيب هر زندگي بعدي، عذاب يا پاداش زندگي قبلي خواهد بود. يكي از عقايد و تعاليم مهم بودا آن است كه نبايد هيچ موجودي را از ميان برد. زيرا هر موجودي به تدريج و با توالي چندين زندگاني از حشره تا يك انسان كامل، زندگي خواهد كرد. پس هر نوع از حيات، مقدس است. بودا هرگز ادعاي پيامبري نكرد و تنها خود را يك معلم مي‌دانست كه راه صحيح زندگي را به مردم مي‌آموزد به همين علت بودايي‌ها به عبادت خدا نمي‌پردازند، بلكه سعي در رسيدن به نيروانا دارند. بودا به مردم مي‌آموخت كه بايد به افكار خود طوري جهت دهند كه تنها به اعمال درست و پسنديده بينديشند و بتوانند احساسات خود را كنترل كنند و قدرت امتناع از انجام گناه را تقويت نمايند. در معابد بوداييان مجسمه‌هاي بزرگي از بودا وجود دارد كه چهار زانو نشسته است. بوداييان در برابر اين مجسمه‌ها مي‌نشينند تا به سبك بودا مراقبه كنند. اين نوع نشستن در برابر اين مجسمه‌ها به غلط پرستش بودا يا بت‌پرستي انگاشته شده است. تعاليم بودا در سه بخش گردآوري شده است؛ بخش اول قوانيني براي راهبان، بخش دوم پندهاي بودا و بخش سوم نحوه‌ي تفكر بوداييان. راهبان بودايي لباسي گشاد (احرام گونه) از پارچه‌اي نارنجي مايل به زرد (زعفراني) مي‌پوشند و پابرهنه راه مي‌روند. آنان سر خود را مي‌تراشند و كاسه گدايي در دست مي‌گيرند و در آن هداياي ساير بوداييان را حمل مي‌كنند. اين طرز تفكر و به اصطلاح آيين، در زمان حيات بودا به طور وسيعي در مركز شبه قاره هند توسعه يافت. در 250 قبل از ميلاد امپراتور آشوكا بودايي شد و سعي در حكومت طبق آيين بودا كرد و مبلغيني را به ساير كشورها اعزام نمود. به همين علت مردمان سري لانكا، برمه، لائوس، تايلند و كامبوج عمدتاً بودايي هستند. بوديسم در تبت به نام «لامايي گري» شهرت دارد و در چين با تعاليم كنفوسيوس در هم آميخته است. در ژاپن نيز مذهب شينتو با بوديسم مخلوط شده است؛ جاي تعجب است كه امروزه تعداد بسيار كمي در هند باقي مانده، هر چند كه اين كشور منشاء بوديسم بوده است. شايد بتوان گفت كه بوديسم در هند به تدريج در مذهب هندو تحليل رفته است. نویسنده امیر حسین رستم زاده
در بسیاری از منابع وقتی صحبت از «بودا» می‌شود منظور همان «[[گوتاما بودا]]»، بنیانگذار مذهب بودایی است و همین به این باور غلط که منظور از لفظ «بودا» تنها همان «گوتاما بودا» است دامن زده‌است. اما به باور بوداییان، بسیاری دیگر نیز به «مقام بودایی» رسیده‌اند.
