بوئینگ ۷۰۷: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱:
{|{{Infobox aircraft begin
{|{{Infobox aircraft begin|name=بوئینگ ۷۰۷|image=File:B707_Saha_Airlines_EP-SHV_THR_March_2011.jpg|caption=هواپیمای [[بویینگ]] ۷۰۷ شرکت [[هواپیمایی ساها]] در حال فرود در [[فرودگاه مهرآباد]]}}{{Infobox aircraft type|type=[[جت مسافربری]] [[هواپیمای باریک پیکر|باریک پیکر]]|national origin=[[ایالات متحده آمریکا]]|manufacturer=[[هواپیماهای تجاری بوئینگ]]|first flight=۲۰ دسامبر ۱۹۵۷|introduction=اکتبر ۱۹۵۸ با [[خطوط هوایی سراسری آمریکا]]|produced=۱۹۵۸–۱۹۷۹ <!-- commercial production, see C-137, E-3, E-6, and E-8 articles for military production -->|retired=|status=کاربری محدود در زمینهٔ باربری و هواپیمای خصوصی|primary user=[[Trans World Airlines]]|more users=[[کنتیننتال ایرلاینز]]{{سخ}}[[خطوط هوایی سراسری آمریکا]]{{سخ}}[[هواپیمایی ساها]]<!--Limit is three (3) in 'more users' field (4 total users). Please separate with{{سخ}}. -->|number built=۱٬۰۱۰|unit cost=۴٫۳ میلیون دلار آمریکا (در ۱۹۵۵)|developed from=[[بوئینگ ۳۶۷–۸۰]]|variants with their own articles=[[بوئینگ ۷۲۰]]{{سخ}}[[بوئینگ سی-۱۳۷ استراتولاینر]]|developed into=[[بوئینگ ئی-۳ سنتری]]{{سخ}}[[بوئینگ ئی-۶ مرکوری]]{{سخ}}[[نورثروپ گرومن ئی-۸ جوینت استارز]]}}
|name=بوئینگ ۷۰۷
|image=File:Boeing 707-138B Qantas Jett Clipper Ella N707JT.jpg
|caption=یک فروند هواپیمای بوئینگ ۱۳۸–۷۰۷ سابق شرکت هواپیمایی [[کانتاس]] در [[نمایشگاه هوایی پاریس]]، ۲۰۰۷؛ [[جان تراولتا]] صاحب این هواپیماست.
}}{{Infobox aircraft type
|type=[[جت مسافربری]] [[هواپیمای باریک پیکر|باریک پیکر]]
|national origin=[[ایالات متحده آمریکا]]
|manufacturer=[[هواپیماهای تجاری بوئینگ]]
|first flight=۲۰ دسامبر ۱۹۵۷
|introduction=اکتبر ۱۹۵۸ با [[خطوط هوایی سراسری آمریکا]]
|produced=۱۹۵۸–۱۹۷۹ <!-- commercial production, see C-137, E-3, E-6, and E-8 articles for military production -->
|retired=
|status=کاربری محدود در زمینهٔ باربری و هواپیمای خصوصی
|primary user=[[Trans World Airlines]]
|more users=[[کنتیننتال ایرلاینز]]{{سخ}}[[خطوط هوایی سراسری آمریکا]]{{سخ}}[[هواپیمایی ساها]]<!--Limit is three (3) in 'more users' field (4 total users). Please separate with{{سخ}}. -->
|number built=۱٬۰۱۰
|unit cost=۴٫۳ میلیون دلار آمریکا (در ۱۹۵۵)
|developed from=[[بوئینگ ۳۶۷–۸۰]]
|variants with their own articles=[[بوئینگ ۷۲۰]]{{سخ}}[[بوئینگ سی-۱۳۷ استراتولاینر]]
|developed into=[[بوئینگ ئی-۳ سنتری]]{{سخ}}[[بوئینگ ئی-۶ مرکوری]]{{سخ}}[[نورثروپ گرومن ئی-۸ جوینت استارز]]
}}
|}
[[پرونده:Boeing 707 RE - ILA2002.jpg|بندانگشتی|300x300pxچپ|270px|بوئینگ ۷۰۷ آر. ای|جایگزین=]]
 
'''بوئینگ ۷۰۷''' یک هواپیمای جت تجاری باریک‌پیکر دوربرد با اندازهٔ متوسط است که دارای چهار [[موتور جت]] است و توسط شرکت [[بوئینگ]] طراحی و ساخته شده. از این هواپیما در فاصلهٔ بین سال‌های ۱۹۵۸ تا ۱۹۷۹ به تعداد ۱۰۱۰ فروند ساخته و تحویل شده‌است. این پرنده در نزد عموم به صورت هفت صفر هفت (به انگلیسی: Seven oh Seven) تلفظ می‌شده‌است. این هواپیما در میان گونه‌های مختلف خود بین ۱۴۰ تا ۲۱۹ مسافر ظرفیت داشته و بُرد آن بین ۴۶۳۰ تا ۱۰۶۵۰ کیلومتر است.<ref>Best source for range is http://www.boeing.com/commercial/airports/acaps/707sec3.pdf, which shows 2800 nm for a 707-120B with maximum payload and 5750 nm for a −320B with zero payload. It does not include a graph for the −120, for which range would be 2500 nm or less with full payload.</ref><ref>Endres, G. & Gething M.J. Aircraft Recognition Guide. New York: Collins, 2005</ref>
 
 
 
۷۰۷ لقب اولین هواپیمای جت ساخت بوئینگ را دارد و بال‌های آن متمایل و مجهز به [[:en:Podded_engine|غلاف موتور]] طراحی شده‌است. ۷۰۷ اولین هواپیمای مسافربری جت طراحی شده نبود اما اولین نمونه‌ای بود که به موفقیت تجاری دست یافت. تسلط کامل بر حمل و نقل هوائی مسافری در دههٔ ۶۰ میلادی و همچنین حضور مستمر در دههٔ ۷۰ به بوئینگ ۷۰۷ اعتبار پیشتاز بودن در [[:en:Jet_Age|عصر جت]] را بخشید.<ref>Wilson, p. 13. Quote: "The Boeing 707, the airliner which introduced jet travel on a large scale."</ref><ref>Wilson 1999, p. 48. Quote: "The USA's first jetliner, the 707 was at the forefront of jet travel revolution..."</ref>
سطر ۱۲ ⟵ ۳۴:
 
۷۰۷ برای پروازهای داخلی، بین قاره‌ای و بین اقیانوسی و همچنین حمل بار و کاربردهای نظامی مورد استفاده قرار گرفته‌است. یک گونهٔ قابل تبدیل مسافری-باری با نام 707-320C نیز در سال ۱۹۶۳ وارد خدمت شده و گونه‌های مسافری نیز به نموهٔ باری تبدیل شده‌اند. نمونه‌های نظامی شامل هواپیمای آواکس [[بوئینگ ئی-۳ سنتری|ای-۳ سنتری]] و هواپیمای وی آی پی سی-۱۳۷ [[استراتولاینر]] می‌باشد. بوئینگ ۱۰۱۱ فروند از این هواپیما که شامل گونهٔ ۷۲۰ هم می‌باشد را تولید کرده‌است که در کنار آن بالغ بر ۸۰۰ نسخه از گونهٔ نظامی هم در اختیار مشتریان قرار گرفته‌است. تا ژولای ۲۰۱۳ ده فروند بوئینگ ۷۰۷ تجاری هنوز در خدمت بوده‌اند.
 
== ۷۰۷ در ایران ==
=== استفاده سوخت‌رسان ===
با گسترش ناوگان جنگنده‌های نیروی هوایی در زمان پهلوی، تجهیز ناوگان با هواپیماهای سوخت‌رسان در دستور کار قرار گرفت؛ در این راستا هواپیماهای سوخت‌رسان Boeing 707-3J9C که خود مشتق شده از Boeing 707-320C بودند و به صورت دو منظوره بوده و قابلیت تبدیل به انواع باربر، مسافربر (یا هر دو) را داشتند، انتخاب شدند که مجهز به دو لوله شلنگی در دو طرف بال و یک بوم تلسکوپی در انتهای بدنه برای مأموریت‌های سوخت‌رسانی بودند.
 
بین سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ نیروی هوایی در مجموع ۱۴ فروند از این هواپیماها را از شرکت بویینگ تحویل گرفت و نخستین سوخت‌گیری در حین پرواز برای نیروی هوایی ارتش ایران به کمک یک فروند F-4E با این هواپیما (Boeing 707-3J9C) در تاریخ ۱۰ فروردین ۱۳۵۳ در کشور آمریکا صورت گرفت.
 
=== استفاده مسافربری ===
شرکت‌های هواپیمایی [[ایران ایر|ایران‌ایر]] و [[هواپیمایی ساها|ساها]] از این هواپیما برای خطوط هوایی خود استفاده کرده‌اند. شرکت هواپیمایی ساها، متعلق به ارتش ایران، آخرین کاربر هواپیمای ۷۰۷ به صورت مسافربری بود. این هواپیما پس از کنار گذاشته شدن از ناوگان مسافربری، در حمل و نقل باری توسط ارتش به کار گرفته شد.<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=فرارو|نام=Fararu {{!}}|کد زبان=fa|تاریخ=۱۳۹۷/۱۰/۲۴–۱۰:۲۰|وبگاه=fa|نشانی=http://fararu.com/fa/news/386715|عنوان=آخرین جزئیات از سقوط هواپیما در کرج؛ هواپیما متعلق به ارتش است؟|بازبینی=2019-01-14}}</ref>
 
=== استفاده باربری ===
از ناوگان اصلی ۱۴ فروندی هواپیماهای بوئینگ 707-3j9c در پیش از انقلاب متعلق به ایران، دو فروند تا ۱۳۹۷ توسط نیروی هوای ارتش ایران عملیاتی بود که یکی از آنها سوخت‌رسان و دیگری باربری بود. هواپیمای باربری در دی‌ماه ۱۳۹۷ دچار سانحه شد و از بین رفت. هر دوی این هواپیماها متعلق به ارتش جمهوری اسلامی ایران است و در لیست AOC هواپیمایی ساها نیست. [[پرونده:Shahin aircraft.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل|محمدرضا شاه و فرح پهلوی در حال پیاده شدن از هواپیمای شاهین]]
 
=== شاهین، هواپیمای رسمی محمدرضاشاه ===
{{اصلی|هواپیمای شاهین}}
پیش از انقلاب اسلامی، [[محمدرضا پهلوی]] دو فروند هواپیما برای سفرهای درون و برون‌مرزی خود خریداری کرده بود که یکی از آنها بوئینگ ۷۰۷ با نام «[[شاهین]]» و دیگری یک [[بوئینگ ۷۲۷]] با نام «[[شهباز (هواپیما)|شهباز]]» بود؛ «شاهین» آن زمان ۸۰۰ میلیون تومان قیمت داشت. گفته می‌شود شرکت بوئینگ این هواپیما را به صورت سفارشی و متفاوت ساخت و علاوه بر امکانات مدرن ناوبری، طراحی‌های ویژه‌ای هم در آن اجرا شد.
 
«شاهین» همان هواپیمایی است که محمدرضا شاه در ۲۶ دی ۱۳۵۷ با آن از ایران خارج شد. این هواپیما در اسفند همان سال به ایران بازگردانده شد و چون از اموال [[ارتش جمهوری اسلامی ایران|ارتش]] محسوب می‌شد، تحویل ارتش شد. پس از انقلاب برای مدتی این هواپیما در اختیار [[ایران ایر|ایران‌ایر]] بود. در سال ۱۹۹۹ میلادی ایران‌ایر، این هواپیمای ۷۰۷ را از ناوگان خود بازنشسته کرد و تحویل آشیانه [[نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران|نیروی هوایی ارتش]] شد. «شاهین» از این به بعد با نام «۱۰۰۱» در برخی پروازها مورد استفاده قرار می‌گرفت.
 
== سوانح در ایران ==
=== سانحه در فرودگاه فتح ===
{{اصلی|سقوط هواپیمای بوئینگ ۷۰۷ ارتش جمهوری اسلامی ایران}}
صبح ۲۴ دی ۱۳۹۷، یک فروند بوئینگ ۷۰۷ باری متعلق به [[نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران|نیروی هوایی ارتش]] در فرودگاه فتح [[کرج]] دچار سانحه شد و پس از برخورد با دیوارهٔ انتهای باند، وارد شهرک ویلایی پشت فرودگاه شد. این هواپیما حامل محموله گوشت از مبدأ [[بیشکک]]، پایتخت قرقیزستان، بود و قرار بود در [[فرودگاه بین‌المللی پیام|فرودگاه پیام]] کرج فرود بیاید. در این سانحه ۱۵ تن از ۱۶ سرنشین هواپیما جان باختند.<ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=2019-01-14|عنوان=پانزده نفر در سقوط هواپیمای باری ارتش ایران کشته شدند|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran-46860584|زبان=en-GB|تاریخ بازبینی=2019-01-14}}</ref> تنها بازمانده، یکی از مهندسان پرواز هواپیما بود. گفته می‌شود کشته‌شدگان ۱۴ مرد و ۱ زن هستند.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|تاریخ=2019-01-14|وبگاه=مشرق نیوز|نشانی=https://www.mashreghnews.ir/news/928462/جزئیات-پرواز-۱۴-فروند-بوئینگ-۷۰۷-در-ایران|عنوان=جزئیات پرواز ۱۴ فروند بوئینگ ۷۰۷ در ایران|بازبینی=2019-01-14}}</ref>
 
=== پرواز شماره ۱۷۱ هواپیمایی ساها ===
{{اصلی|پرواز شماره ۱۷۱ هواپیمایی ساها}}
'''پرواز شماره ۱۷۱ هواپیمایی ساها''' در ۳۱ فروردین ۱۳۸۴ از [[فرودگاه بین‌المللی کیش]] به مقصد [[فرودگاه بین‌المللی مهرآباد]] در [[تهران]] پرواز کرد اما در هنگام فرود دچار حادثه شد و در [[رودخانه کن]] سقوط کرد. در این حادثه، زهرا عاطفه‌یکتا (۳۰ ساله) و احمد عاطفه‌یکتا (۷۱ ساله) بر اثر سقوط در [[رودخانه کن]] و خفگی و وحشت جان باختند. همچنین یک کودک ۴ ساله به نام آرین در رودخانه افتاد و مفقود شد.<ref>{{یادکرد وب|وبگاه=images.hamshahrionline.ir|نشانی=http://images.hamshahrionline.ir/hamnews/1384/840203/news/havad.htm#s1362|عنوان=Hamshahri Newspaper|بازبینی=2019-01-14}}</ref>
 
سرتیپ خلبان غفور قجاوند، هدایت هر دوی این پروازها را برعهده داشت. وی در سانحه فرودگاه فتح جان باخت.<ref>{{یادکرد وب|وب‌گاه=www.entekhab.ir|نشانی=http://www.entekhab.ir/fa/news/452899/%D8%B9%DA%A9%D8%B3-%D8%AA%D9%8A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%B1-%D8%AE%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%AC%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF-%D9%83%D8%A7%D9%BE%D9%8A%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%88%D8%A6%D9%8A%D9%86%DA%AF%D9%A7%D9%A0%D9%A7-%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AD%D9%87-%D8%AF%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%83%D8%B1%D8%AC|بازبینی=2019-01-14}}</ref>
 
== نگارخانه ==
سطر ۵۳ ⟵ ۴۶:
== منابع ==
{{ویکی‌انبار|Boeing 707}}
{{پانویس|چپ‌چین=بله}}
{{هواپیماهای مسافربری بوئینگ}}
{{شماره‌های مدل‌های بوئینگ}}