سغد: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰.۱) +مرتب+تمیز (۱۴.۹ core): + رده:کشورها و سرزمینهای ایرانی |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳:
'''سُغد''' (به فارسی باستان: '''سوغوده''' (Suguda) 𐎿𐎢𐎦𐎢𐎭<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=دانشگاه فرانکفورت آلمان|کد زبان=en|تاریخ=|وبگاه=http://titus.uni-frankfurt.de|نشانی=http://titus.uni-frankfurt.de/texte/etcs/iran/airan/apers/apers.htm|عنوان=Old Persian Corpus, Part No. 8, Text: DB1.}}</ref>) یا '''سغد باستان''' سرزمینی است شامل [[تاجیکستان]] کنونی و بخش خاوری [[ازبکستان]] کنونی میان کوههای [[تیانشان]] و رود [[آمودریا]]. گاهی به این سرزمین '''سغدیانا''' هم میگویند. مرکز سغد، [[سمرقند]] و شهر مهم آن [[بخارا]] بودهاست.<ref>تاریخ زبان فارسی، محسن ابولقاسمی، ص۱۲۷.</ref>
مردم آن به [[زبان سغدی]] (یکی از [[زبانهای ایرانی]] میانه) سخن میگفتند و نیاکان [[تاجیک|تاجیکان]] تاجیکستان و ازبکستان هستند. کشورداری سغدیان با تازش [[عرب]]ها و [[مردمان ترک|ترکان]] از میان رفت و آنچه از تاریخ پیش از اسلام این سرزمین میدانیم بیشتر از یافتههای باستانشناسان یا نوشتههای نویسندگان سدههای نخستین اسلامی مانند [[ابوریحان بیرونی]] است. برخی از آیینهای ایرانی مانند [[سوگ سیاوش]] (یا [[سووشون]])، ریشه در سغد دارد.
== تاریخ ==
خط ۹:
سغد در روزگار [[هخامنشیان]] بخشی از شاهنشاهی ایران بودهاست. در زمان [[اشکانیان]] نیز این سرزمین بخشی از [[ایران]] ماند. از این روزگار سرودههایی از [[اوستا]] به زبان سغدی به جای ماندهاست. پدید آمدن [[جاده ابریشم|راه ابریشم]] در این زمان اثر بسیاری بر رونق و شکوفایی این سرزمین داشت. این رونق در روزگار [[ساسانیان]] نیز همراه بود و از رونق این بخش ایران کاسته نشد. پیشهٔ پردرآمد برای مردم سغد در این زمانهای تاریخ بیشتر بازرگانی بودهاست. مردم سغد در زمان ساسانیان به آیین [[مانی]] گرویدند.<ref>رضا. ایران و ترکان در روزگار ساسانیان. ص ۳۵</ref> آیینهای [[مانویگری]]، [[زرتشتی]] و [[مسیحیت|ترسایی]] و [[بودایی]] میان مردم آن سامان رواج داشت.
[[
با شکست خوردن هخامنشیان از لشکر اسکندر، گروههایی از تیرههای ایرانی آسیای میانه به سوی خاور رفته و کوچنشینهایی در [[جاده ابریشم]] به سوی چین برپا کردند.<ref name="ReferenceA" />
اینان پیونددهندهٔ روابط بازرگانی ایران با [[چین]] بودند و نخستین مهاجرنشینهای ایرانی را نیز در چین ایشان به راه انداختند.
خط ۲۵:
با آنکه براساس نوشته کتاب [[تاریخ بخارا]] میدانیم که در دوران پیش از اسلام «به سغد زنی پادشاه بودهاست».<ref>(نرشخی، ۱۳۶۳:۴۷)</ref> اما از رویدادهای مربوط به دوران حکومت او آگاهی چندانی در دست نیست. تنها این موضوع را میدانیم که به دستور آن فرمانروا برج و بارویی در قسمتهایی از قلمرو او احداث شد که در برابر هجوم ترکان صحراگرد مانعی عمده بهشمار میرفت.<ref>فروزانی، سید ابوالقاسم، پایگاه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زنان در دوران سامانیان. مجله «پژوهشهای تاریخی» (دانشگاه سیستان و بلوچستان)» پاییز و زمستان ۱۳۸۷ - شماره ۳. (از ص ۱۳۵ تا ۱۴۸).</ref>
گویا با توجه به گرایش مسلمانان به بازرگانی و دادوستد، سغدیان پایداری چندانی در برابر پذیرش [[اسلام]] نکرده باشند. در متون اسلامی از سغدیان [[سمرقند]] و [[بخارا]] نام برده شدهاست.<ref name="ReferenceA" />
== منابع ==
خط ۴۰:
{{شهرهای راه ابریشم}}
{{مردمان ایرانیتبار}}
{{تاریخ-خرد}}
[[رده:آسیا در سده ۱۰ (میلادی)]]▼
[[رده:آسیا در سده ۵ (میلادی)]]▼
[[رده:آسیا در سده ۶ (میلادی)]]▼
[[رده:آسیا در سده ۷ (میلادی)]]▼
[[رده:آسیا در سده ۸ (میلادی)]]▼
[[رده:آسیا در سده ۹ (میلادی)]]▼
[[رده:آسیای مرکزی]]
[[رده:باستانشناسی تاجیکستان]]▼
[[رده:باستانشناسی قزاقستان]]▼
[[رده:تاریخ آسیای مرکزی]]
[[رده:تاریخ ازبکستان]]
[[رده:تاریخ تاجیکستان]]
[[رده:ساتراپیهای هخامنشیان]]▼
[[رده:سغدیها]]▼
[[رده:کشورهای قدیم در آسیای مرکزی]]▼
▲[[رده:آسیا در سده ۱۰ (میلادی)]]
[[رده:جمهوری خلق چین در سده ۱۰ (میلادی)]]
▲[[رده:آسیا در سده ۵ (میلادی)]]
[[رده:جمهوری خلق چین در سده ۵ (میلادی)]]
▲[[رده:آسیا در سده ۶ (میلادی)]]
[[رده:جمهوری خلق چین در سده ۶ (میلادی)]]
▲[[رده:آسیا در سده ۷ (میلادی)]]
[[رده:جمهوری خلق چین در سده ۷ (میلادی)]]
▲[[رده:آسیا در سده ۸ (میلادی)]]
[[رده:جمهوری خلق چین در سده ۸ (میلادی)]]
▲[[رده:آسیا در سده ۹ (میلادی)]]
[[رده:جمهوری خلق چین در سده ۹ (میلادی)]]
[[رده:فرهنگهای باستانشناختی آسیای مرکزی]]▼
▲[[رده:باستانشناسی قزاقستان]]
▲[[رده:باستانشناسی تاجیکستان]]
[[رده:حوزههای نفوذ فرهنگی]]
[[رده:دودمان تانگ]]▼
[[رده:دودمان سوئی]]▼
[[رده:دوره پنج سلسله و ده پادشاهی]]
▲[[رده:ساتراپیهای هخامنشیان]]
▲[[رده:سغدیها]]
[[رده:سلسلههای شمالی و جنوبی (چین)]]▼
[[رده:فرهنگ در ایران]]
▲[[رده:فرهنگهای باستانشناختی آسیای مرکزی]]
▲[[رده:کشورهای قدیم در آسیای مرکزی]]
[[رده:مردمان ایرانیتبار]]
▲[[رده:سلسلههای شمالی و جنوبی (چین)]]
▲[[رده:دودمان سوئی]]
▲[[رده:دودمان تانگ]]
|