نظریه اطلاعات: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نظریه اطلاعات''' [[مدل ریاضی|مدلی ریاضی]] از شرایط و عوامل مؤثر در پردازش و انتقال [[داده‌ها]] و [[اطلاعات]] فراهم می‌آورد. نظریهٔ اطلاعات با ارائهٔ روشی برای «کمّی‌سازی و اندازه‌گیری عددی اطلاعات» به موضوعاتی مانند ارسال، دریافت، و ذخیره‌سازی بهینهٔ داده‌ها و اطلاعات می‌پردازد. تمرکز اصلی این نظریه بر روی محدودیت‌های بنیادین ارسال و تحلیل داده‌ها است، و کمتر به نحوهٔ عملکرد دستگاه‌های خاص می‌پردازد. پیدایش این نظریه عموماً به یک مهندس برق به نام [[کلاود شانون|کلود شانون]]<ref group="پانویس">Claude Elwood Shannon</ref> در سال ۱۹۴۸ میلادی نسبت داده می‌شود. نظریه اطلاعات مورد استفاده خاص مهندسان مخابرات بوده، هرچند برخی از مفاهیم آن در رشته‌های دیگری مانند [[روان‌شناسی]]، [[زبان‌شناسی]]، [[کتابداری و اطلاع‌رسانی]]، و [[اطلاعات و دانش شناسی|علومِ شناختی]] (Cognitive Sciences) نیز مورد استفاده قرار گرفته‌است.<ref name="Britanica">«information theory," Encyclopædia Britannica</ref> مفهوم اطلاعاتی که توسط شانون مطالعه شد، از دید ''آمار و احتمالات'' بوده و با مفاهیم روزمره اطلاعات مانند «دانش» یا استفاده‌های روزمره از آن در زبان طبیعی مانند «بازیابی اطلاعات»، «تحلیل اطلاعات»، «چهارراه اطلاعات» و غیره تفاوت دارد. اگر چه نظریه اطلاعات رشته‌های دیگر مانند روان‌شناسی و فلسفه را تحت تأثیر قرار داده، ولی بدلیل مشکلات تبدیل «مفهوم آماری اطلاعات» به «مفهوم معنایی دانش و محتوا» تأثیراتش بیشتر از نوع القای احساساتی نسبت به مفهوم اطلاعات بوده‌است.<ref name="SAYRE, KENNETH M. 1998">SAYRE, KENNETH M. (1998). Information theory. In E. Craig (Ed.), Routledge Encyclopedia of Philosophy. London: Routledge.</ref>

خلق تلگراف و تلفن، توجه و علاقه نسبت به مفهوم اطلاعات و انتقال آن را افزایش داد. در سال ۱۸۴۴ میلادی، [[ساموئل مورس]]<ref group="پانویس">Samuel F.B. Morse</ref> خط تلگرافی بین شهرهای [[واشینگتن]] و [[بالتیمور]] در آمریکا ساخت. مورس هنگام ارسال اطلاعات به مشکلات عملی الکتریکی برخورد. او متوجه شد که خطوطی که از زیرزیرِ زمین کشیده شده‌اند مشکلات بیشتری از خطوطی که هوایی (از طریق تیر) منتقل می‌شوند دارند و این خود زمینه‌ای برای تحقیقات بعدی شد. با اختراع تلفن توسط [[الکساندر گراهام بل]]<ref group="پانویس">Alexander Graham Bell</ref> در سال ۱۸۷۵ میلادی و گسترش آن، برخی از دانشوران به بررسی مشکلات انتقال اطلاعات پرداختند. اکثر این تحقیقات از [[تبدیل فوریه]] استفاده کرده ولی تمرکز آن‌ها بیشتر روی جنبه عملی و مهندسی موضوع بود.<ref name="Britanica" />

شانون در آن زمان در آزمایشگاه های بل<ref>Bell Laboratories</ref> مشغول به کار بود و سعی در طراحی خطوط تلفن با ضریب اعتماد بالا داشت. پیش از شانون عوامل مؤثر در استفاده بهینه از خطوط تلفن شناخته نشده بود و تعداد حداکثر مکالمات تلفنی که می‌توان روی خطوط تلفن موجود انجام داد نامشخص بود. شانون پس از ارائه تعریفی ریاضی از [[کانال مخابراتی]]، ''[[ظرفیت کانال|ظرفیتی]]'' به کانال مخابراتی نسبت داد که بیانگر میزان حداکثر اطلاعاتی است که روی کانال می‌توان مخابره کرد. فرمول ظرفیت کانال شانون نه تنها به کانال‌های بدون اغتشاش (بدون [[نویز]])، بلکه حتی به کانال‌های با اغتشاش واقعی نیز قابل اعمال بود. شانون فرمولی ارائه کرد که نحوه تأثیر [[پهنای باند کانال]]، و نسبت توان سیگنال ارسالی به اغتشاشتوان نویز ([[نسبت سیگنال به نویز]]) را بر ظرفیت کانال را را نشان می داد.<ref name="Britanica" />

مفهوم اطلاعاتی که توسط شانون مطالعه شد اطلاعات از دید ''«آمار و احتمالات''» بوده و با مفاهیم روزمره از اطلاعات مانند «دانش» یا استفاده‌های روزمره از آن در زبان طبیعی مانند «بازیابی اطلاعات»، «تحلیل اطلاعات»، «چهارراه اطلاعات» و غیره تفاوت می‌دارد. اگر چه نظریه اطلاعات رشته‌های دیگر مانند روان‌شناسی و فلسفه را تحت تأثیر قرار داده، ولی به دلیل مشکلات تبدیل «مفهوم آماری اطلاعات» به «مفهوم معنایی دانش و محتوا» تأثیراتش بیشتر از نوع القای احساساتی نسبت به مفهوم اطلاعات بوده‌است.<ref name="SAYRE, KENNETH M. 1998" />