زبان ییدیش: تفاوت میان نسخه‌ها

برابر با [[سده ی چهارمِ هجری|سدهٔ چهارمِ هجری]] ([[سده ۱۰ (میلادی)|دهمِ میلادی]]) یهودیانی از [[فرانسه]] و شمالِ [[ایتالیا]]، با کوچیدن به سوی شرق، برای نخستین بار به پایه‌گذاری اجتماعِ بزرگی از یهودیان در کرانه‌های راین آغازیدند و فرهنگی یهودی در میانِ ایشان- در [[اروپای مرکزی]]- شکل گرفت و از آن پس در میان یهودیان، به [[اشکنازی]] شناخته شدند. اگرچه آگاهی‌های ریزی در بارهٔ زبانی که تا آن روز در میانِ ایشان به کار می‌رفت در دست نیست، اما ناگزیر، گویشی یهودی-[[رومی]] بوده که [[زبان لاز|لاز]] نامیده می‌شود<ref name="ReferenceA">The History and Development of Yiddish</ref> و به گمان، عنصرهایی پراکنده از دیگر [[زبان‌های جنوب اروپا]] در خود داشته‌است. تازه‌واردانِ یهودی اما، در کرانه‌های [[رودراینلاند|کرانه‌های راین|راین]] با لهجه‌های پرشمارِ ژرمنی رویارو شدند که مقدر بود بعدها [[ملت]]هایی را پدیدآورند. در این میان [[جامعه]] ی جوانِ اشکنازی‌ها، گویشِ آلمانی اش را با واژه‌ها و عبارت‌هایی از ''لاز'' نشانمند کردند<ref name="ReferenceA" /> که هنوز اندک ردِ پایی از آن، در واژه‌های یدیشیِ امروزی به جا مانده‌است، به ویژه در یِدیشیِ غربی.<ref name="ReferenceB">[[:en:Yiddish language|Wikipedia, Yiddish language]]</ref> واژه‌ها و عبارت‌هایی نیز از ادبیات دینی [[یهود|قوم یهود]] به گویش آلمانی ایشان راه یافتند، چراکه ایشان به نوشته‌ها و [[ادبیاتِ خاخامی]] دسترس بودند و ناگزیر اصطلاحاتِ آن را در گفتگوهای روزانه اشان شرکت می‌دادند. این چنین یهودیان رفته رفته، این گویش را با نیازهای ویژهٔ فرهنگِ نوپای اشکنازی سازگار کردند. به شدت زیر نفوذ عبری و آرامی واقع شد، چندان که نزدیک به ''یک ششم'' واژگان یدیشی را شکل داد.<ref name="ReferenceC">Britannica Concise Encyclopedia, Yiddish language</ref> کاست و فزودها در این گویشِ آلمانی، پرورشِ عمدیِ تفاوت‌هایی [[زبان‌شناسی|زبان‌شناسانه]] بود که اشکنازی‌ها را به تمایز و هویتی فرهنگی می‌رساند. به این ترتیب، صورتِ تغییرِ یافته‌ای از آلمانیِ [[قرون وسطی|سده‌های میانه]] پدید آمد که عنصرهایی را از لاز، عبریِ [[میشنا|میشنایی]] و آرامی به ارث برد تا عمده زبانِ یهودیانِ اشکنازی باشد.