آب فوق خالص: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آب فوق خالص''' {{انگلیسی|Ultrapure Water}} به آبی گفته می‌شود که تا محدوده‌های غیرمتداولی برابر معیارهای خاصی خالص گردیده‌است.<ref name="Ultrapure water">{{Cite journal|date=2019-01-13|title=Ultrapure water|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ultrapure_water&oldid=878239945|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> از این آب‌ معمولاً در صنایع ساخت [[نیمه‌هادی]]‌ها استفاده می‌شود. در این آب‌ هدایت الکتریکی می‌تواند به کمی ۰٫۰۵۶ [[میکرو]] [[زیمنس]] برسد. غالباً در زمان بررسی آب فوق خالص به جای سنجش [[رسانش الکتریکی]] از [[مقاومت و رسانایی الکتریکی|مقاومت الکتریکی]] با واحد [[مگا]][[اهم]] (که معکوس میکرو زیمنس است) استفاده می‌شود. به این ترتیب مقاومت الکتریکی آب فوق خالصی با هدایت الکتریکی ۰٫۰۵۶ میکروزیمنس برابر ۱۸ مگا اهم است.

آب فوق خالص با [[آب دیونیزه]] شده که واژهٔ متداولی است تفاوت دارد. علاوه بر این‌که ''آب فوق خالص'' فاقد ذرات ارگانیک و گازهای محلول است، یک سیستم تهیهٔ ''آب فوق خالص'' شامل سه مرحله است: مرحلهٔ پیش تصفیه که تهیهٔ [[آب خالص]] است، یک مرحلهٔ اولیه برای خالص سازی بیشتر آب، و مرحلهٔ نهایی و پرهزینه‌ترین قسمت که تمیزکاری نهایی یا پولیش کاری آب می‌باشد.<ref>{{Cite journal|date=2019-01-13|titlename="Ultrapure water|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ultrapure_water&oldid=878239945|journal=Wikipedia|language=en}}<"/ref>

از آب فوق خالص به عنوان آب خوراک دیگ بخار در ناوگان UK [[:en:Advanced_GasAdvanced Gas-cooled_Reactorcooled Reactor|AGR]] نیز استفاده می‌شود.

در ابتدا، فن آوری هایی مانند سختی گیری با زئولیت و یا نرم کردن با آهک سرد، روش های پیشگام در تولید ''آب فوق خالص'' بود. پس از آن، [[آب دیونیزه]] شده که با کشف [[رزین تبادل یونی|رزین های مصنوعی تبادل یونی]] در سال 1935 و سپس در دهه 1940 تجاری شد پیشرفت بعدی بود. سیستم های آب دیونیزه با استفاده از روش تبادل یونی برای تولید آب "خلوص بالا" به کار می رفتند که با اندازه گیری مقاومت یا هدایت الکتریکی آب بررسی می شدند. پس از اینکه غشاهای RO در دهه 1960 ظهور کردند، سیستم های اسمز معکوس به همراه تصفیه تبادل یونی در نهایت رایج شد. الکترو دیونیزاسیون (EDI ) در دهه 1980 تجاری شد و این تکنولوژی در حال حاضر به طور معمول برای تصفیه و ساخت ''آب فوق خالص'' استفاده می شود.<ref>{{Cite journal|date=2019-01-13|titlename="Ultrapure water|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ultrapure_water&oldid=878239945|journal=Wikipedia|language=en}}<"/ref>

نوع E-1: این آب به عنوان آب میکروالکترونیک طبقه بندی می شود که در تولید دستگاه هایی با طول خطی بین 0.5 تا 1.0 میکرومتر استفاده می شود.

نوع E-4: از این گرید می توان به عنوان آب مورد استفاده در صنایع آبکاری (Plating) و برای کاربردهای دیگر که در آن استفاده از آب با کیفیت کمتر مخرب نیست استفاده کرد. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=ASTM D5127 - 13(2018) Standard Guide for Ultra-Pure Water Used in the Electronics and Semiconductor Industries|نشانی=http://www.astm.org/Standards/D5127.htm|وب‌گاه=www.astm.org|بازبینی=2019-02-04}}</ref><br />

|}<br />

رسیدن به کیفیت مورد نیاز "''آب تزریقات''" بسیار دشوار می باشد و باید الزامات آب تزریقاتی که در استاندارد [[:en:United_States_PharmacopeiaUnited States Pharmacopeia|USP]] XXI تعریف می شود برآورده شود. در این استاندارد الزامات شیمیایی و میکروبیولوژیکی و پیروژنیک (pyrogenic) سختگیرانه ای وجود دارد. این آب باید فاقد کلراید و مواد افزودنی باشد، که این باعث جلوگیری از استفاده کلر باقی مانده به عنوان یک عامل کنترل میکروبی می شود.

در USP XXI دو روش قابل قبول تولید آب تزریقاتی وجود دارد؛ [[تقطیر]] و [[اسمز معکوس]]. برای تولید آب تزریقاتی مطابق الزامات USP برای اطمینان خاطر بودن از هر درجه کیفی آب باید از یک سیستم RO ''دوگانه'' استفاده گردد، به ویژه در مناطق بیولوژیکی و گونه های پریژنیک. همه دستگاه های غشایی دارای آب بند (Seal) و اورینگ (O-ring) هستند و در طول دوره خاموش بودن دستگاه این مواد آب بندی خاصیت خود را کمی از دست می دهند و مقدار کمی از باکتری ها، آلودگی ها و غیره ممکن است از آنها عبور کنند. در کنار این، اگر پین هول های کوچک (Pin-hole) در هر پیکربندی غشاء پیدا شود، استفاده از این سیستم دوگانه عبور، محافظت بیشتری را تضمین خواهد کرد.<ref name="worldcat.org">{{یادکرد کتاب|نشانی=https://www.worldcat.org/oclc/51937917|عنوان=Pharmaceutical production facilities : design and applications|نام خانوادگی=1934-|نام=Cole, Graham,|تاریخ=1998|ناشر=Taylor & Francis|شابک=0203483111|ویرایش=2nd ed|مکان=London|oclc=51937917}}</ref>

به دلیل سختی ها و پیچیدگی هایی که در نگهداری سیستم های اسمزمعکوس وجود دارد و هم چنین وابستگی زیاد این دستگاه ها به شرایط آب ورودی، برای تولید آب تزریقاتی بیشتر از روش ''تقطیر'' استفاده می شود.<ref>{{یادکرد کتاب|نشانیname=https://www."worldcat.org"/oclc/51937917|عنوان=Pharmaceutical production facilities : design and applications|نام خانوادگی=1934-|نام=Cole, Graham,|تاریخ=1998|ناشر=Taylor & Francis|شابک=0203483111|ویرایش=2nd ed|مکان=London|oclc=51937917}}</ref> سیستم های موجود که در دماهای بالا کار می کنند، و در دمای 80 درجه سلسیوس ثابت می مانند اما به طور مداوم آب را بازگردش نمی کنند اگر روزانه آب تولیدی اضافی خود را دور بریزند، قابل قبول هستند.